به گزارش خبرنگار
سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، در سال 1949، ایالات متحده پیمان ناتو (آتلانتیک شمالی) را به منظور جلوگیری از نفوذ و تسری کمونیسم به اروپای غربی تشکیل دادند. البته از دیگر پیش فرضها برای تاسیس این سازمان، مقابله با حملات نظامی علیه کشورهای عضو تعریف شده است. در این بین، جنگ سرد رخداد مهمی است که؛ دو ابر قدرت (سابق) بلوک شرق و غرب در پی رقابت‌های تسلیحاتی و نظامی بین خود به وجود آوردند.
این جنگ تا به امروز با روش‌ها و تقابل‌های مختلف ادامهدار بوده است. آنچه که بر دامنه تنش و رویارویی مسکو و واشنگتن در عصر حاضر می‌افزاید گسترش دامنه فعالیت‌های این سازمان به اصطلاح بین‌المللی است ناتو، سازمانی که به بهانه دفاع از اعضای خود در برابر تهاجم احتمالی تحت سلطه دولت آمریکا گسترش یافت و جالب اینجاست که تا کنون تهاجمی علیه کشورهای عضو ناتو صورت نگرفته است.
کشورهای عضو این سازمان از قبیل ایالات متحده، کانادا، ترکیه، انگلیس و ... در چند سال اخیر حملات گسترده‌ای را به ویژه بر مناطق خاورمیانه و نقاطی از اروپای شرقی داشته‌اند. موضوعات مبارزه با تروریسم، جنگ افغانستان، پایین کشیدن دیکتاتوری صدام در عراق و ... از مهمترین دستاویزهای این نهاد بین‌المللی در سالهای اخیر است.
با نگاهی بر تاریخچه اقدامات پیمان آتلانتیک شمالی؛ به این نتیجه می‌رسیم که؛ تقریبا هیچ یک از اهداف ترسیم شده آن به تحقق نزدیک نشده است. در روزگاری که جهان با صدای بلند ادعای مبارزه با سلاح‌های کشتار جمعی و بیولوژیکی را دارد، سه عضو ائتلاف ناتو (فرانسه، بریتانیا، آمریکا) دارای جنگ افزار هسته‌ای می‌باشند.
با توجه به موضوعات مطروحه باید گفت: هدف اصلی از تشکیل این قبیل اتحادها و امضای قراردادهای نظامی، صرفا در راستای سیاست‌های توسعه طلبانه و تجاوز به خاک کشورهای هدف میتواند قابل توجیه باشد.
دیگر بلوک شرقی به معنای گذشته در کار نیست و جنگ سرد هم به لحاظ صوری پایان یافته است. با این وجود، ناتو همچنان به حیات خود ادامه می‌دهد. پر واضح است ایالات متحده و هم‌پیمانانش به دنبال باز تعریفی از نظم نوین جهانی خود هستند. سوال مهمی که در این میان در ذهن تداعی می‌شود این است که؛ چرا سیاست‌های ناتو عملا در جهت تضعیف و مقابله با کشورهایی همچون روسیه، ایران، چین، افغانستان و بخش‌هایی از اروپای شرقی است؟
اگر بحث کمونیست در میان می‌باشد، سالیان درازی است که از فروپاشی آن می‌گذرد. هم اکنون سازمان ناتو با برخورداری از 26 عضو در اروپا و آمریکای شمالی بزرگترین نیروی نظامی جهان را تشکیل می‌دهد.
اخیرا نشست دو روزه ناتو در ورشو پایتخت لهستان با محوریت مقابله با تروریسم و مسئله افغانستان برگزار شد اما عملا آنچه که از دل این نشست بیرون آمد، افزایش تقابل و تنش میان ناتو و کرملین بود.
آندرژی دودا رئیس جمهور لهستان در سخنرانی افتتاحیه خود در این نشست با اشاره به تغییرات در جهان، بر تقویت توانمندی دفاعی و رزمی ناتو در مرکز و شرق اروپا تاکید کرد.
در بیانیه پایانی نشست سران بر اهمیت مذاکره با روسیه تاکید شده و آمده است که ناتو قصد ندارد تا سامانه ضد موشکی آمریکا را برای مقابله با روسیه به قابلیت تهاجمی مجهز کند. سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در عین حال مذاکره با روسیه بر سر طرح در حال استقرار سامانه موشکی آمریکا در شرق اروپا را که یکی از اصلی ترین دلایل بروز تنش نظامی در منطقه است، ممکن خواند.
استقرار سامانه موشکی آمریکا در شرق اروپا بویژه در رومانی سبب شده است، مقامات ارشد روسیه از جمله ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه اعلام کند که این کشور از تمامی تدابیر لازم برای مقابله با این اقدام بهره خواهد گرفت. نشست سران ناتو در لهستان در برهه حساسی برگزار شد ،اکنون تنش های ناتو با روسیه بشدت گسترش پیدا کرده و سطح روابط روسیه وناتو به پایین ترین سطح پس از جنگ سرد تنزل یافته است.
با توجه به، گسترش حوزه نفوذ ناتو در حال حاضر این ائتلاف با برنامه ریزی جدیدی مبنی بر انزوای روسیه، تحرکات نوینی را آغاز کرده است. به نظر می رسد بحث تقابل پیمان آتلانتیک شمالی با مسکو موضوعی کاملا جدی است و این مهم امنیت روسیه را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
نظر به شکست ناتو در افغانستان، سوریه، عراق و به طور کلی در منطقه خاورمیانه، شرایط به گونه‌ای گردیده است که، فاز تازه‌ای از رویارویی جدی میان پیمان ناتو و مسکو آغاز شده است.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه روسیه در مواجهه با سیاست‌های ناتو دارای یک استقلال رأی و مستقل در تصمیم‌گیریست، لذا بعد از حوادث اوکراین و نیز پیرو شکست طرح‌های مداخله جویانه ایالات متحده در منطقه اکنون تقابل مستقیم میان دو طرف کاملا مشهود است. این احتمال می‌رود که، مذزهای آبی - خاکی روسیه از طریق برخی کشورهای آسیای میانه که مرکز ثقل پایگاه‌های نظامی نیروهای ائتلاف هستند مورد تهدید قرار بگیرد.
در این میان حضور موشک‌های ناتو در لهستان و سایر نقاط نزدیک به مرزهای سیاسی روسیه میتواند، نوعی اصطحکاک نظامی میان مسکو و ناتو ایجاد کند از این جهت می‌توان گفت مرحله کاملا خطرناکی برای روسیه رقم زده می‌شود. در حقیقت ممکن است روسیه از هر جهت مورد تهاجم نظامی قرار بگیرد هرچند خود ناتو و برخی کشورهای عضو آن در این میان قطعا آسیب خواهند دید.
این کارشناس سیاست خارجی در ادامه می‌افزاید؛ در مجموع باید گفت: مرحله مهار روسیه کلید خورده است. در حال حاضر طرفین به شدت در فضای جنگ سرد قرار دارند که بیم آن می رود پا را فراتر گذارده و برخوردهای نظامی میان ناتو و روسیه شکل بگیرد.
و اما از دیگر محورهای نشست اخیر ناتو مسئله افغانستان بود. "هانی زاده" در رابطه با تصمیم اعضای ناتو مبنی بر افزایش بودجه نظامی در افغانستان می گوید: در این نشست کشورهای عضو بر افزایش بودجه امنیتی افغانستان تصمیم‌گیری کردند با توجه به اینکه ایالات متحده عملا توانایی مقابله با نیروهای تروریستی در منطقه را ندارد و حتی قالب این گروه‌ها ساخته و پرداخته خود دولت آمریکا و ناتو هستند. از این رو بودجه‌ای که اخیرا برای تثبیت حضور نظامی ناتو در منطقه تعلق داده‌اند میتواند نشان دهنده اهداف و چشم‌اندازهای مختلفی از سوی ناتو در منطقه باشد.
وی در پایان افزود: یکی از اهداف اصلی آن، مهار قدرت ایران، چین و روسیه است و دوم اینکه به هر جهت پایگاه‌های ناتو در افغانستان همچنان باقی بماند .باقی ماندن پایگاه‌های نظامی آمریکا و ناتو در منطقه حتما میتواند برای کشورهایی مانند چین، روسیه و جمهوری اسلامی تهدید تلقی گردد. اما نهایتا باید گفت با توجه به گفتمان جدید ناتو در مواجهه با سیاست‌های مستقل روسیه فصل جدیدی از هژمونی نیروهای ائتلاف را در شرق شاهد باشیم.
محمدرضاشجاعیان
انتهای پیام/