به گزارش خبرنگار
مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ برنامه جامع اقدام مشترک محصول 22 ماه مذاکره پیچیده و گسترده میان ایران و (5+1) در 23تیرماه سال 94 در وین به سرانجام رسید. این توافق موسوم به «برجام» در کمتر از یک هفته در چارچوب قطعنامه ای، در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید.
این در حالی بود که سرنوشت تصویب یا رد برجام در دو کشور ایران و امریکا مسیر ساده ای را طی ننمود. برجام در امریکا جنجال های فروانی را در کنگره به وجود آورد و در پایان از طریق لابی دولت، جمهوری خواهان نتوانستند، آراء لازم را به دست آورند و دولت اوباما توانست بدون تایید یا رد کنگره آن را بر روی میز خود برای اجرا ببیند.
البته روند بررسی برجام در ایران مسیر پیچیده تر و سخت تری را طی نمود. به نحوی که این توافق در دو نهاد یعنی شورای امنیت ملی و همچنین مجلس از طریق کمیسیون ویژه برجام مورد بررسی قرار گرفت.
با این حال مجلس شورای اسلامی در تاریخ 30 تیر با تشکیل کمیسیون ویژه رسیدگی به برنامه جامع اقدام مشترک ایران و ۱+۵ (برجام) موافقت کرد.
لازم به ذکر است احمد امیرآبادی فراهانی نماینده مردم قم به نمایندگی از ۲۴ نفر از نمایندگان مجلس پیشنهاد تشکیل کمیسیون ویژه رسیدگی به برنامه جامع اقدام مشترک را به مجلس ارائه داد. البته این پیشنهاد بر اساس ماده ۴۴ آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی مطرح شد که پس از ارائه، این پیشنهاد در صحن علنی مجلس به رای گذاشته شد و نمایندگان با ۱۳۶ رای موافق، ۳۹ رای مخالف و ۵ رای ممتنع از مجموع ۲۰۹ نماینده حاضر با این پیشنهاد موافقت کردند.
همچنین این پیشنهاد از سوی نمایندگانی از جمله ؛ غلامعلی حداد عادل، احمد توکلی، محمد اسماعیل کوثری، مسعود پزشکیان، الیاس نادران، احمد سالک، علیرضا مرندی، ضرغام صادقی، رضا عبداللهی، سید مهدی هاشمی، علیرضا زاکانی، رضا آشتیانی عراقی، محمد مهدی زاهدی، مرتضی آقاتهرانی، محمدعلی پورمختار، نادر قاضی پور، جعفر قادری، محمد رضا تابش، عباس رجایی، غلامرضا مصباحی مقدم، محمد دهقان، حسین نجابت، علی اصغر زارعی و احمد امیر آبادی فراهانی مطرح شد.
حال با این مقدمه می‌کوشیم فعالیت و گزارش کمیسیون برجام مجلس شورای اسلامی را در سالرزو توافق هسته‌ای مورد بررسی قرار دهیم.
با تصویت تشکیل کمیسیون برجام در مجلس، نمانیدگان مجلس اعضای این کمیسیون را در تاریخ 28 مرداد انتخاب کردند که اسامی آنها به شرح ذیل است.
1-سید حسین نقوی حسینی /2- اسماعیل کوثری/ 3-حجت‌الاسلام و المسلمین محمد حسن ابوترابی‌فرد/4- ابراهیم کارخانه/5-حسین نجابت/ 6-محمد مهدی زاهدی/7-علیرضا زاکانی/8- مهرداد بذرپاش/ 9-علاءالدین بروجردی/ 10سید محمود نبویان/ 11-مسعود پزشکیان/ 12-وحید احمدی/13- غلامرضا تاجگردون/ 14-عباسعلی منصور آرانی/ 15-منصور حقیقت پور.
کمیسیون برجام البته در ادامه جلسات خود کمیته های تخصصی خود را انتخاب کرد.
1- کمیته سیاسی: نقوی حسینی، منصوری آرانی، وحید احمدی
2-کمیته فنی - هسته‌ای: کارخانه‌ای،نبویان، ابوترابی، زاکانی، زاهدی،نجابت
3-کمیته دفاعی - امنیتی: بروجردی، کوثری، منصوری، حقیقت‌پور
4-کمیته اقتصادی: تاجگردون، بذرپاش، پزشکیان، نجابت، زاکانی
5-کمیته حقوقی، وحید احمدی، نجابت، زاکانی، ابوترابی
اما در حالی جلسات کمیسیون برجام برای بررسی توافق هسته ای در مجلس کلید خورد که از ابتدا نوع و همچنین شیوه انتشار گزارش کمیسیون برجام با جنجال های فروانی در میان نمایندگان مخالف و موافق روبرو شد. به نحوی که از همان ابتدا برخی از نمایندگان موافق برجام اعلام کرده بودند که در صورتی که گزارش با جهت گیری خاصی از سوی کمیسیون به تصویب برسد، این گروه از نمایندگان نیز گزارش جداگانه خواهند داد.
با این حال کمیسیون برجام در تعطیلات تابستانی مجلس جلسات کارشناسی خود را آغاز کرد ،جلساتی که گرمای آن کمتر از گرمای صحن علنی مجلس نبود و هروز چندین خبر از این جلسات مخابره می شد.
این در حالی بود که از محمد جواد ظریف و تیم هسته اش تا سعید جلیلی و یوکیا آمانو در جلسات کمیسیون برجام حضور یافتند تا اینکه در کنار این افراد، کمیسیون برجام میزبان کارشناسان حقوقی و بین المللی هم باشد. در ادامه به بخشی از دیدگاه ها و واکنش های میهمانان کمیسیون برجام می پردازیم.
ظریف :
محمد جواد ظریف به همراه تیم مذاکره کننده ایرانی یکی از میهمانان اصلی در کمیسیون برجام حاضر شدند.
وزیر خارجه ایران با بیان این که در برجام، رییس‌جمهور آمریکا مسئول رفع تحریم‌هاست تاکید کرد: اگر رییس‌جمهور آمریکا نتواند جلوی تحریم در حوزه هسته‌ای را بگیرد نقض برجام شده است و مقررات نقض اجرا می‌شود.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان؛ نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون برجام درباره جلسه کمیسیون برجام با حضور ظریف وزیر امور خارجه و عراقچی، روانچی و قشقاوی گفت: دو موضوع به عنوان محور بحثجلسه پیشنهاد شد 1- موضوع فصل هفتمی بودن قطعنامه‌ها و تفاوت‌های قطعنامه 1929 و 2231 و 2- بحث تحریم‌ها که مورد مطالبه جدی مقام معظم رهبری است و همه مردم منتظر این هستند که بالاخره برجام چه تاثیر اقتصادی خواهد داشت و تحریم‌ها چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد.
او ادامه داد: ظریف در این نشست گفت در شش قطعنامههای قبلی آمده که با توجه به ابعاد اشاعه‌ای فعالیت هسته‌ای ایران و وظیفه شورا در مقابل صلح و امنیت بین‌المللی طبق ماده 41 تحت فصل هفتم شورا چنین اطمینانی را می‌گیرد. با این تفسیر ما در قطعنامههای قبلی تحت ذیل هفتم قرار می‌گیریم. در قطعنامه 1929 که از این هم فراتر می‌رود و در بند 9 کشورها موظف می‌شوند هر اقدام لازمی را در جهت جلوگیری از فعالیت‌های هسته‌ای ایران انجام دهند ولی در قطعنامه 2231 لحن عوض می‌شود. نه به ابعاد اشاعه‌ای فعالیت هسته‌ای ایران دارد و نه به صلح و امنیت جهانی بلکه نگاه مثبت هم می‌شود بنابراین اگر در قطعنامه 2231 اقدام مثبتی شده باید طبق ماده 41 باشد چون مثل تحریم بر همین اساس وضع شده است. این موضوع هم مهم است که این اولین‌بار است که در تهیه قطعنامه با کشور هدف هم مذاکره شده است. در این قطعنامه اشاره به فصل 7 از کنار ماده 41 برداشته شده و موارد اشاره شده به ماده 41 جهت رفع تحریم‌هاست. بنابراین از نظر ما قطعنامه 2231 خارج از فصل هفتم است. اگر 10 مورد در قطعنامه به ماده 41 اشاره شده 9 مورد آن برای رفع تحریم‌هاست و فقط یک مورد آن بازگشت پذیری تحریم‌هاست. یکی از نکات برجسته قطعنامه 2231 این است که در اولین قطعنامه در تاریخ شورای امنیت است که در متن آن به نظر کشور مورد هدف توجه و آن نظر مکتوب در متن قطعنامه آمده است.
نقوی حسینی به نقل از ظریف افزود: به اعتقاد ما اگر به مرحله برگشت‌پذیری رسیدیم قطعا ما زودتر از طرف مقابل به جای اول برمی‌گردیم برای این که تحریم‌ها یک شبه وضع نشده و نمی‌شود بلکه سالیان درازی طول کشیده است که وضع شده است. آمریکایی‌ها براساس "هزینه‌های حیثیتی" مقابله با ایران راه افتادند در مناطق و کشورهای دیگر و از آنها پرسیدند که آیا شما حاضرید هزینه حیثیتی مقابله با ایران را بپردازید یا خیر؟ چنین اقدامی برای بار دوم امکان‌پذیر است؟ آیا موفقیتی در پی دارد؟ بنابراین ما زودتر به جای اول برمی‌گردیم.
وزیر خارجه ایران ادامه داد: تحریم‌های شورای امنیت دو دسته‌اند. تحریم‌های اشاعه‌ای و تحریم‌های اقتصادی و بانکی. هدف ما لغو تحریم‌های اقتصادی، مالی و بانکی بوده است. این هدف به دست آمده است. لغو تحریم‌های اتحادیه اروپا، اقتصادی، مالی و بانکی به صراحت آمده است. تعلیق مربوط به چتر تحریم‌هاست. تحریم‌های آمریکا هم مسوولیتش با رییس‌جمهور این کشور است. رییس‌جمهور موظف شده از اجرای تحریم‌های کشورش جلوگیری کند و اگر رییس‌جمهور آمریکا نتواند جلوی تحریم در حوزه هسته‌ای را بگیرد نقض برجام شده است و مقررات نقض اجرا می‌شود.
او خاطرنشان کرد: ما در شرایطی هستیم که فضای ایران‌هراسی و انزوای ایران در عرصه بین‌المللی و منطقه‌یی در حال فروپاشی است و جا برای ایفای نقش‌های مهم‌تر برای ایران باز شده است و امکان آن فراهم شده است. بنابراین معتقدم دو اقدام باید انجام دهیم و مجلس باید در این زمینه نقش ایفا کند. اول جلوگیری از اجرا نشدن یا اجرای نادرست برجام از سوی طرف مقابل و دوم استفاده از شرایط جدید جهت تقویت توانایی‌های کشورمان و به ویژه برنامه اقتصاد مقاومتی با هدف دستیابی به استقلال اقتصادی.
ظریف تاکید کرد: آمریکا موظف است تحریم‌ها را اجرا نکند و بعد از 8 سال هم لغو آنها را به کنگره ببرد. در مقابل ما داوطلبانه پروتکل الحاقی را تا 8 سال اجرا می‌کنیم و بعد از 8 سال هم می آوریم مجلس. اگر آنها تحریم‌ها را لغو کردند ما هم در مورد پروتکل الحاقی تصمیم می‌گیریم.
وی ادامه داد: اگر بازگشت‌پذیری را شرط می‌دانید که این شرط لغو را مشروط می کند. این تعبیر دیگری است.
ظریف گفت: بهتر است ما همه توان خود را به کار گیریم و از ظرفیت‌های به وجود آمده نهایت استفاده را بکنیم . برجام به اعتقاد ما ظرفیت‌های خوبی در اختیار ما گذاشته است. باید با هم‌پوشانی یکدیگر از این ظرفیت استفاده کنیم. ما باید رو به جلو باشیم. به آینده فکر کنیم.
او اظهار کرد: در حال حاضر شرایط مساعدی برای سرمایه گذاری در داخل کشور فراهم شده است و کشورهای زیادی در صف سرمایه‌گذاری در ایران هستند. نباید به نحوی برخورد کنیم که نتوانیم از چنین فرصتی استفاده کنیم.
عراقچی:
عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشور با حضور در جلسه کمیسیون برجام مجلس گفت: ارائه لایحه درباره برجام به مجلس که خواست نمایندگان است، از اختیارات وزارت امور خارجه نیست.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده کشورمان با بیان اینکه ارائه متن فارسی از برجام ممکن نبوده چرا که در این صورت باید متن برجام به زبان ۵ کشور دیگر هم ترجمه می شد خاطرنشان کرد: مطابق برجام، حقوق هسته‌ای ما حفظ شده، فردو حفظ شده، نطنز حفظ شده، قطعنامههای شورای امنیت لغو شده، تحریم‌ها لغو می‌شود و در هیچ بخشی از برجام در مورد فعالیت‌های موشکی و تسلیحاتی نیامده است.
صالحی:
علی اکبر صالحی اما یکی دیگر از میهمانان کمیسیون برجام مجلس بود.
علی اکبر صالحی در جمع اعضای کمیسیون برجام ضمن تشریح آنچه که تا به امروز در حوزه فعالیت های هسته ای و نیز روند مذاکرات صورت گرفته است گفت: ما در این مدت توانستیم غنی‌سازی را به ۲۰ درصد برسانیم و آب سنگین اراک را که از اوایل دهه ۸۰ طراحی آن شروع شده بود، پیگیری کنیم که در این باره به نتایج خوبی رسیدیم.
وی افزود: دلیلی ندارد که ما برنامه ده سال پس از محدودیت‌های پذیرفته را در برجام بیاوریم و به کسی اعلام کنیم. ما از سال دهم به بعد ظرفیت‌هایی را داریم که تعداد سو را افزایش خواهد داد، ما نقشه راهی داریم با آژانس که مطابق آن پس از ده سال عمل خواهیم کرد.
صالحی این را هم گفت که مطابق برجام ما برنامه هسته‌ای کشورمان را مطابق نیاز و امکان تحقیق و توسعه کشور حفظ کرده‌ایم. در عین حال که حق بازگشت پذیری را داریم و می‌توانیم در فاصله کوتاهی شرایط قبلی خود را احیا می‌کنیم.
شمخانی:
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی میهمان جلسه کمیسیون ویژه برجام در روز سه شنبه ۱۷ شهریور بود.
در این جلسه شمخانی با اشاره به اینکه ما از مرحله مذاکره عبور کرده ایم و باید آینده را سامان دهیم و آن را بر اساس مصلحت ملی کشور مدیریت کنیم گفت: باید ضمانت های اجرایی برجام را فراهم کنیم زیرا بازگشت به عقب به صلاح نیست.
دبیر شورای عالی امنیت ملی افزود: مذاکره و توافق حاصل یک تلاش ملی از دیروز تا امروز است؛ کمیسیون برجام بدون برخورد سلیقه‌ای و بدون توقف در گذشته باید قرائت خود از برجام را ارائه کند و مبانی جلوگیری از سوءاستفاده در جریان اجرای برجام را تحکیم بخشد.
دبیر شورای عالی امنیت ملی البته به اعضای کمیسیون ویژه توصیه کرد که ضمن بررسی برجام متون چهارگانه سیاسی، اقتصادی، امنیتی و دفاعی آن را هم مدنظر قرار دهد.
شمخانی برجام را همراهی فرصت‌ها و تهدیدات دانست و گفت: محور مذاکرات و توافق برای دو طرف اعتماد سازی و راستی‌آزمایی است و چنین موضوعی برای ما که هرگز به دنبال استفاده غیر صلح‌آمیز از پرونده هسته‌ای نیستیم مثبت است.
عباسی:
اما رئیس سابق سازمان انرژی اتمی هم پایش به جلسه مذاکرات مجلسی ها باز شد.
رئیس سابق سازمان انرژی اتمی نیز در جلسه کمیسیون برجام با بیان اینکه زمانی که من مسئولیت سازمان را به عهده گرفتم، حدود شش هزار سانتریفیوژ در کشور وجود داشت و کارخانه ساخت سانتریفیوژ هم تعطیل شده بود، گفت: چنین وضعی به معنی خالی بودن دست تیم مذاکره‌کننده کشورمان در مذاکرات بود، از این‌رو کارخانه ساخت سانتریفیوژ را به سرعت راه‌اندازی کرده و در راستای آن تولید نسل دوم سانتریفیوژها را شروع کردیم.
عباسی افزود: همچنین فردو به منظورغنی سازی آماده و از حالت تحقیقاتی خارج شد، البته چنین تصمیمی با تایید و موافقت آقای صالحی گرفته شد و ایشان با خارج شدن فردو از وضعیت تحقیقاتی به تولیدی موافقت کرد، به هر حال افزایش سانتریفیوژها صورت گرفت اما تزریق گاز به سانتریفیوژهای باقی مانده به دولت جدید کشیده شد، از این‌رو از دولت یازدهم در این رابطه نظر خواسته شد که در نهایت پاسخی به آن ندادند و موضوع راکد ماند.
وی در جریان سخنانش نقل قولی از وی در رسانه های خارجی مبنی براینکه «ما زمانی روی سلاح هسته ای هم کار کرده‌ایم»، را به شدت تکدیب کرد.
جلیلی:
اما جلسات کمیسیون برجام از زمانی داغ شد که سعید جلیلی مسئول تیم مذاکره کننده سابق به متن توافق هسته ای در کمیسیون برجام انتقاد کرد.
سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی درباره جلسه کمیسیون برجام با سعید جلیلی گفت: جلیلی در ابتدای اظهارات خود گفت که در روند مذاکرات شاخصه قضاوت و ارزیابی ما در برجام بر این اساس است که هر چه محدودیت‌ها کمتر شود تحریم‌ها بیشتر لغو شود. قطعنامههای شورای امنیت بیشتر لغو شود، محدودیت‌های تحقیق و توسعه کمتر شود. از ذیل ماده 41 خارج شویم، بازرسی‌های‌مان کمتر شود. نشاندهنده آن است که ما گامی به جلو برداشته‌ایم. آورده‌های ما چه بود تعداد سانتریفیوژها، راه‌اندازی فردو، پیشرفت 76 درصدی آب سنگین اراک، تبدیل رآکتور تهران به تولید، 450 کیلو مواد با غنای 20 درصد، تکمیل و بهره‌برداری از نیروگاه بوشهر، 100 تن آب سنگین، تبدیل قرص‌های سوخت به میله‌های سوخت از جمله آورده‌ها و سرمایه‌های هسته‌ای ما بود و ما در چنین شرایطی پرونده را تحویل دادیم.
سخنگوی کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی همچنین تصریح کرد: جلیلی در ادامه عنوان کرد که از سوی دیگر داشته‌های راهبردی داشتیم که عبارت بودند از بی‌اعتبار کردن به کارگیری گزینه‌های ناامید‌سازی دشمن از تحریم‌ها، شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی، ناامید سازی دشمن از فتنه 88، ثبات جایگاه منطقه‌ای ایران از جمله آورده‌های ما در این دوران بود و در چنین شرایطی پرونده را تحویل دادیم. آورده‌های سیاسی ما در زمان تحویل پرونده این بود که پذیرش حق هسته‌ای ایران مقابل NPT، وادار سازی طرف مقابل مبنی بر کنار گذاشتن چنین شرط‌هایی در مذاکرات، عدم استثنا شدن فعالیت هسته‌ای ایران، پذیرش مؤلفه‌های توافق خوب از طرف مقابل، حمایت اتفاق کشورهای عدم تعهد، از حق هسته‌ای ایران، وادار کردن طرف مقابل به ویژه آمریکایی‌ها مبنی بر غنی‌سازی ایران صورت گرفته بود.
*جایگزینی کلمه «اجازه» به جای « حق» ایران از سوی آمریکا
نقوی حسینی گفت: جلیلی معتقد است برای بررسی دقیق باید برجام، قطعنامه 2231، متن کامل برنامه بلندمدت، پیوست نقشه راه همکاری با آژانس باید مورد بررسی قرار گرفته شود. وی همچنین گفت که مطابق بررسی که ما داشتیم جمهوری اسلامی از حدود 100 حق مسلم خود در برجام و اسناد زمینه صرف‌نظر کرده است. مبنای نادرستی در برجام پذیرفته شده که قابل قبول نیست. از جمله استثنا شدن ایران، جایگزین شدن «اجازه» به جای «حق» ایران که در NPTتصریح شده است و پذیرش معیارهای غیرمتعارف و سرانجام اینکه در برجام حتی از حقوق تصریح شده در توافق ژنو هم عقب‌نشینی می‌شود.
*استثنا شدن ایران، موضع اولیه غرب
وی خاطرنشان کرد: جلیلی در ادامه وارد متن برجام شد و اولین موضوعی که به آن اشاره داشت استثنا شدن ایران بود.«استثنا شدن» ایران برخلاف خط قرمز جمهوری اسلامی هم در برجام و هم در قطعنامه آمده است و صراحت دارد یعنی پذیرفتیم که حقوق کمتری در حوزه هسته‌ای داشته باشیم. ضابطه‌های بازرسی غیرمتعارف را به صورت استثنا پذیرفته‌ایم. ضابطه استنثایی راستی‌آزمایی را پذیرفته‌ایم. برخورد استثنایی با فعالیت هسته‌ای را پذیرفته‌ایم. پروتکل الحاقی را هم به طور استثنایی پذیرفته‌ایم.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در ادامه مطلب تاکید کرد: جلیلی یکی از موارد قابل توجه را محدودیت‌های زمانی دانست که محدودیت 8 ساله به عنوان 8 سال اول ذکر شده و مراحل بعدی هم برای آن در نظر گرفته شده که مشمول محدودیت‌های سنگینی شده که با فرم‌های غیرمتعارفی همراه است و در طول مدت مذکور، آژانس در مورد ماهیت، دامنه، میزان غنی‌سازی و فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه غنی‌سازی نظر بدهد و موارد مذکور باید در کمیسیون مشترک (8 کشور) هم ارائه گردد و بعد از 8 سال محدودیت‌هایی جدی و مهمی پذیرفته شده که بسیاری از امکانات را از ما می‌گیرد. از جمله اینکه بعد از 8 سال و ده ساله، ایران اجازه دارد؟ (نه می‌تواند) دویست سانتریفیوژ IR6 و IR8 داشته باشد و در بقیه انواع سانتریفیوژها ممنوعیت دارد. مطابق محاسبه، برای رسیدن به 190 هزار سو حدود ۴۰ سال طول می‌کشد تا با این دو نوع سانتریفیوژ به آن برسیم. علاوه بر این پذیرفتیم که بعد از 8 سال همه سوخت مصرفی مورد نیاز باید به خارج ارسال شود، ایران از آب سنگین برای همیشه محروم می‌شود. از غنی‌سازی 20 درصد محروم می‌شود (تامین نیاز رآکتور تهران هم با محموله‌های 5 کیلوی با در اختیار ایران قرار داده می‌شود اگر هم از ندهند ما حق ساخت آن را نداریم 5 کیلوی بعدی هم زمانی داده می‌شود که 5 کیلوی قبلی مصرف شده باشد)
*بازرسی‌های غیر متعارف، خط قرمز ایران است
نقوی حسینی در خصوص نظارت و بازرسی‌های غیرمتعارف، تصریح کرد: جلیلی در زمینه دسترسی، نظارت و بازرسی‌ها بیان کرد که یکی از خط قرمزهای ما عدم ورود بیگانه به حریم امنیتی و دفاعی کشور بود. لازم می‌دانم به این نکته اشاره کنم تمامی خطوط قرمز تعریف شده از سوی مقام معظم رهبری متضمن عزت، پیشرفت و امنیت جمهوری اسلامی است. نظارت و بازرسی پذیرفته شده در برجام دارای 3 پایه است: توافقنامه پادمان (NPT)، پروتکل الحاقی و نظارت‌های فرا پروتکل برای مثال در برجام پذیرفتیم که فعالیت‌های برخلاف اجرای برجام را انجام ندهیم. چنین نظارتی فرا پروتکل الحاقی است که برای مدت‌های 10 ، 15 ، 20 و 25 ساله پذیرفته‌ایم. همه این موارد مصادیق روشن در برجام دارد و تعداد آنها نیز زیاد است.
سخنگوی کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی یادآور شد: جلیلی همچنین گفت ما در برجام دسترسی، نظارت و بازرسی‌های غیرمتعارف را پذیرفتیم که برخلاف خطوط قرمز تعیین شده است. از جمله اجرای کامل درخواست‌های فرا پروتکل آژانس که مطالبه غیرمتعارفی است. چرا که امکان دسترسی به بسیاری از اطلاعات کشور را فراهم می‌کند.
*ادعای غرب بر بازگشت تحریم‌های ایران
وی ادامه داد: جلیلی کمیسیون مشترک را یکی از موضوعات قابل توجه برجام دانست چرا که شرایط محدودکننده و سختی را برای ما ایجاد می‌کند و مهمترین اثر آن، اثر نظارتی و بازرسی است از جمله اینکه اثر یک کشور عضو کمیسیون، معتقد باشد که ایران به تعهدات خود عمل نکرده است؛ کلیه تحریم‌ها قابل بازگشت خواهد بود.
«در این قسمت و قبل از ورود به بحث تحریم‌ها بنا بر این شد که اعضای کمیسیون سؤال‌های خود را مطرح کنند.»
نماینده مردم ورامین در مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: جلیلی گفت مطابق قطعنامه ایران برای مدت 10 سال ذیل سند 41 باقی خواهد ماند. پرونده هسته‌ای تا 10 سال دیگر در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل خواهد بود. بازگشت پذیری تحریم‌ها علیرغم حفظ محدودیت‌های درازمدت هسته‌ای، استثنا شدن ایران در قطعنامه، حفظ محدودیت‌ها و بازگشت‌پذیری به قطعنامههای قبلی از جمله موارد قطعنامه 2231 است.
نقوی حسینی در خاتمه اظهار داشت: جلیلی تصریح کرد که بهره‌برداری از انرژی هسته‌ای با صنعت مستقل بومی عزم نظام جمهوری است و بحث این دولت و آن دولت نیست. ما نیروهای هسته‌ای در استراتژی انرژیک را طراحی کرده‌ایم و باید به 20 هزار مگاوات برق از انرژی هسته‌ای برسیم. بنابر این موضوع بحث هسته‌ای نیست. هر اهرم فشاری که باعث عقب نگه داشتن ما از حق هسته‌ای‌مان شود ما را در تمامی حوزه‌های صنعتی و علمی عقب می‌اندازد.
علوی:
در ادامه وزیر اطلاعات برای بررسی ابعاد امنیتی توافق هسته‌ای در جلسه کمیسیون ویژه رسیدگی به برجام حضور یافت.
سید حسین نقوی حسینی درباره‌ی جلسه وزیر اطلاعات با اعضای کیمسیون برجام اظهار کرد: در قسمت اول جلسه مسئولین دفاعی - نظامی مهمان کمیسیون بودند و دو محور اصلی بحث مربوط به فعالیت‌های موشکی و نظامی در چارچوب برجام و قطعنامه و همچنین بازرسی‌ها و کانال خرید و تاثیر آن بر فعالیت‌های نظامی و دفاعی بود.
به گفته‌ی وی، در این جلسه این مسائل از دو نگاه درون متنی و برون متنی مورد بررسی قرار گرفت و تهدیدها و فرصت‌های برجام و اسناد ضمیمه آن در زمینه‌ی مسائل دفاعی نظامی تجزیه و تحلیل شد.
سخنگوی کمیسیون ویژه برجام با اشاره به حضور علوی وزیر اطلاعات و همکاران وی در جلسه کمیسیون برای بررسی عمده‌ترین مباحث امنیت ملی و مناسبات برجام با آن اضافه کرد: آقای علوی گفت که مذاکرات به معنی داد و ستد است و لذا تمرکز صرف روی داده‌ها یا ستادها درست نیست. ما در یک فضای عزتمند و در چارچوب منافع ملی مذاکره کرده‌ایم و صرفا هم مذاکره هسته‌ای داشتیم.
نقوی حسینی همچنین گفت که وزیر اطلاعات بر لزوم استفاده از فرصت‌های ایجاد شده تاکید کرده و گفته که نباید جامعه را به سمت دو قطبی شدن پیش ببریم چرا که در این صورت در زمین دشمن بازی کرده‌ایم.
آمانو در کمیسیون برجام چه گفت؟
اما گذشت و گذشت تا اینکه یوکیا آمانو هم پایش به کمیسیون برجام مجلس باز شد.
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در کمیسیون ویژه برجام اظهار کرد: آژانس به مسائل محرمانه احترام می‌گذارد چرا که آن را جدی تلقی می‌کند. ما رژیمی برای حفاظت از اطلاعات محرمانه داریم که به آن پایبند هستیم و آن را جدی می‌دانیم.
یوکیا آمانو با حضور در مجلس شورای اسلامی در نشستی با اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام گفت: خوشحالم چنین فرصتی در اختیار من قرار گرفت تا در خدمت نمایندگان مجلس ایران باشم. فرصت پیش آمده برای تعامل در مسئله مهم هسته‌ای بسیار مهم است چرا که ما نیازمند گفت‌وگو با هم هستیم.
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اظهار کرد: قبل از اینکه افتخار حضور در مجلس ایران را داشته باشم در سه ماه گذشته دو بار با حسن روحانی، رئیس جمهور و محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ملاقات‌های متعددی داشته‌ام همچنین با علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ظرف مدت یک هفته دو بار ملاقات کردم.
وی با بیان اینکه تمام این ملاقات‌ها را در مسیر گفت‌وگوی سازنده می‌داند گفت: شخصا استقبال می‌کنم تا این تعاملات بین ما باشد از سال 2009 بنده سمت مدیرکلی را بر عهده گرفته ام و اولویت اول خود را حل مسئله هسته‌ای ایران از طریق دیپلماسی قرار دادم چرا که به این روش اعتقاد دارم.
آمانو تاکید کرد: از شش سال گذشته اکنون بهترین فرصت پیش آمده تا بتوانیم مسئله هسته‌ای ایران را حل و فصل کنیم با همکاری کامل ایران می‌توان اعتماد جامعه بین الملل را نسبت به مقاصد صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران را جلب کرد.
تاریخچه همکاری ایران و آژانس بسیار طولانی است
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با تأکید بر اینکه آژانس یک سازمان مستقل و فنی است اظهار کرد: آژانس نقش حیاتی در چالش پیش رو ایفا خواهد کرد چرا که ما از نیروهای متخصص برخورداریم و می‌توانیم وظایف خود را به درستی انجام دهیم.
وی با تأکید بر اینکه تاریخچه همکاری ایران و آژانس بسیار طولانی است گفت: تاریخچه فعالیت‌های سازمانی و همکاری ایران و آژانس به دهه 70 میلادی بر می‌گردد.
آمانو با بیان اینکه از برجام استقبال می‌کند گفت: در ماه جولای بین ایران و گروه 1+5 توافق حاصل شد و ماه گذشته شورای حکام بنده را مسئول انجام فعالیت‌های مرتبط با آن انتخاب کرد مسئولیت من در زمینه راستی آزمایی خواهد بود که مطمئنم با همکاری ایران می‌توان این وظیفه را به درستی انجام داد و توافقی که 20 ماه بر سر آن گفت‌وگو شد را به سرانجام برسانیم.
وی تأکید کرد: ما با ایران بر سر یک نقشه راه توافق کردیم؛ نقشه راهی که تا الان قدم‌های چشم گیری در آن برداشته شده است. این نقشه راه بسیار محکم است و برنامه زمان بندی خود را دارد و قرار است در آن مسائل باقی مانده بین ایران و آژانس را تا پایان سال میلادی به اتمام برسانند.
آمانو تاکید کرد که این پروسه بی پایان نیست و قرار است این پرونده تا پایان سال میلادی بسته شود.
اجرای پروتکل الحاقی درباره ایران بدون هیچ تبعیضی خواهد بود
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی اظهار داشت: آژانس به مسائل محرمانه احترام می‌گذارد چرا که آن را جدی تلقی می‌کند. ما رژیمی برای حفاظت از اطلاعات محرمانه داریم که به آن پایبند هستیم و آن را جدی می‌دانیم.
آمانو با بیان اینکه طبق برجام ایران به صورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا خواهد کرد گفت: این اقدام از طرف ما مثبت تلقی خواهد شد و کمک می‌کند تا اثبات ماهیت صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران محقق شود.
وی عنوان کرد: باید متذکر شوم که بیش از 120 کشور در حال حاضر پروتکل الحاقی را اجرا می‌کند و ما این موضوع را در قبال ایران بدون هیچ تبعیض یا مورد ویژه و استثنایی اجرا خواهیم کرد.
عدم حل مساله سوخت 20درصد رآکتور تهران ارتباطی با آژانس نداشت
آمانو با بیان اینکه آژانس یک نهاد مستقل، فنی و بی‌طرف است گفت: ما به اساسنامه توافق پادمانی متعهد هستیم و شخصا به همکاری با ایران در راستای ایجاد اعتماد بین المللی در خصوص برنامه هسته‌ای پایبند هستیم.
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص سوخت 20 درصد راکتور تهران گفت: آژانس در آن سال تلاش خود را برای تسهیل این موضوع انجام داد اما متأسفانه این توافق به موقع حاصل نشد و نتوانستیم از این طریق با کمک کشورهای دیگر موضوع را حل و فصل کنیم باید تاکید کنم که کشورهای دیگر موافقت نکردند و این موضوع ارتباطی با آژانس ندارد امیدوار هستم بعد از توافق اجرایی این کار در راستای همکاری‌های فنی صورت بگیرد.
گزارش یک توافق
اما در حالی جلسه کمیسیون برجام با میهمان ویژه خود رفته رفته به اتمام رسید که پس از آن موضوع گزارش این کمیسیون به برخی حواشی دامن زد.
پس از پایان جلسات کمیسیون برجام ،گزارش این کمیسیون که به عنوان سند کارشناسی قوه مقننه بود با امضای علیرضا زاکانی رئیس این کمیسیون به صحن علنی مجلس ارسال شد تا نمایندگان ملت بر اساس این گزارش، نظر خود را درباره برجام اعلام کنند.
اما این پایان ماجرای کمیسیون برجام در مجلس نبود و پس از اینکه کمیسیون گزارش رسمی خود را در صحن مجلس قرائت کرد، پنج نفر از اعضای کمیسیون ویژه بررسی برجام که نسبت به روند تهیه گزارش این کمیسیون انتقاداتی داشتند با انتشار بیانیه‌ای دستاوردهای برجام را مورد اشاره قرار دادند. این بیانیه به امضای مسعود پزشکیان عباسعلی، منصوری آرانی، علاء الدین بروجردی، منصور حقیقت‌پور و غلامرضا تاجگردون رسیده است.
در واقع امضا کنندگان این بیانیه، در گزارشی 165 دستاورد جمهوری اسلامی ایران در برنامه جامع اقدام مشترک را مورد تاکید قرار داده‌اند.
اما حواشی گزارش برجام به این جا ختم نشده و در ادامه برخی دیگر از نمایندگان هم نسبت به گزارش کمیسیون برجام انتقاد داشتند و برخی هم معتقد بودند که لاریجانی گزارش برجام را سر برید...
این درحالی بود که علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در هیچ کدام از جلسات کمیسیون برجام در مجلس شرکت نکرد و تنها توصیه ای برای ارائه گزاش کمیسیون برجام به صحن مجلس داشت.
سید حسین نقوی حسینی به نقل از لاریجانی گفت: رئیس مجلس تأکید داشت که مردم به دلیل مشاهده مذاکرات برجام، منتظر جمع‌بندی بررسی مجلس و کمیسیون برجام هستند، لذا هرچه زودتر گزارش کمیسیون برجام ارائه شود.
با گزارش بد کمیسیون برجام، ضربه بدی به کشور زدند
اما گزارش برجام پس از قرائت در مجلس واکنش برخی نمایندگان را هم در پی داشت؛ علاالدین بروجردی ، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در همین زمینه گفت: دوستان با گزارش بدی که تهیه کردند، ضربه بدی به کشور زدند.
وی در رابطه با برخی اختلاف نظرها در کمیسیون برجام مجلس گفت: برخی از این دوستان مقصر نیستند، کمتر با مسائل بین‌المللی در این سطح آشنایی دارند. با همه صداقتی که دارند، نوع مصاف با قدرت‌های جهانی متفاوت است، با گزارش بدی که تهیه کردند، ضربه بدی به کشور زدند. آقای دکتر لاریجانی چندین بار به کمیسیون تذکر دادند که متوجه باشید سند به دست دشمن ندهید، آقایان توجه نکردند و این اشتباه پیش آمد.
بروجردی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه برخی گفته‌اند که اطلاعیه 5 نفر از اعضای کمیسیون کار ناصوابی در مقابل مصوبه کمیسیون بود. نظر شما چیست؟ گفت:مصوبه کمیسیون مورد تایید 6 نفر بود و 5 نفر مخالفت کرده‌اند. سوال از این افراد این است که آیا مصوبه مجلس مهم‌تر است یا مصوبه کمسیون؟ وقتی علیه مصوبه مجلس، مقابل مجلس میتینگ غیرقانونی راه انداختند و مجلس را به کیف انگلیسی متهم کردند، نه تنها این آقایان آن کار ناشایست را محکوم نکردند بلکه رفتند و در جمع آنها سخنرانی هم کردند. یک بام و دو هوا نمی‌شود.
اما در حالی حساسیت ها به ارائه گزارش برجام در مجلس رفته رفته کاسته می شود که مجلس پس از قرائت این گزارش ،ماموریت جدیدی را کلید می‌زند. ماموریتی که در بخش دوم این گزارش به آن می پردازیم.
ادامه دارد...