پدیده قتل های خانوادگی از کجا می‌آید؟

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،قتل هایی که به جهت نحوه رخ دادن و جریحه دارکردن احساس عمومی تا مدت ها توجه افکار عمومی را به خود جلب می کنند را در بیشتر قتل های خانوادگی می توان دید.
 
زمانی که که فرد به درجه ای از خشم و کینه و ناتوانی در کنترل خود می رسد که مرتکب قتل می شود گاه این خشم در نتیجه کدورت ها و حل نشدن مشکلاتی هر چند به ظاهر کوچک چنان انباشته می شود که همچون آتشی زیر خاکستر به تلنگری زبانه می کشد.
بنا بر گفته مسئولین امور اجتماعی لرستان در 10 سال اخیر بطور میانگین سالانه بین 40 تا 50 قتل عمد در این استان رخ می دهد که بین 15 تا 20 درصد آنها مربوط به قتل های خانوادگی است.
 
نزاع های خیابانی، اختلافات ملکی، اختلاف بر سر آب کشاورزی و در نهایت درگیری های خانوادگی عوامل بروز قتل های عمد به شمار می روند.

در این میان قتل های خانوادگی با توجه به اهمیت و ارزشی که نهاد خانواده از گذشته تاکنون داشته است ، بررسی ها و واکاوی های جامعه شناختی و روانشناختی را می طلبد که چه مجموعه عواملی منجر به این نوع قتل در جامعه می شود.

مجموع عواملی که به قتل های خانوادگی می انجامد بیانگر تقابل و تضادی است که بین ارزش و اهمیت خانواده در حالت سنتی در مقایسه با شرایط فعلی دارد و در عین حال نشان دهنده ضعیف شدن کارکرد خانواده در مقایسه با گذشته است در حالیکه در چنین شرایطی نهاد های اجتماعی جایگزین هم ایجاد نشده اند.
 
** مشکلات و بحران در خانواده

رئیس انجمن جامعه شناسی لرستان در این زمینه می گوید: در شرایط فعلی خیلی از نهادهای مسئول از نقش ها و کارکرد های اصلی خود دور شده اند و وظیفه خود را به گردن خانواده ها نهاده اند.

مجتبی ترکارانی افزود: وابستگی و ماندگاری طولانی مدت فرزندان در خانواده بر اثر بیکاری و نداشتن شغل و فعالیتی که هویت اجتماعی آنها را شکل دهد باعث بروز تنش ها و فشارها و مشکلاتی در دورن خانواده می شود.

وی که دکترای جامعه شناسی دارد می گوید: در شرایط فعلی خانواده ها با انبوهی از وظایف و مسئولیت هایی که باید بخشی از آنها بر عهده نهادهای اجتماعی جایگزین گذاشته شود رها شده و این بار سنگین خانواده که از بیرون خانواده و در جامعه بر آن تحمیل شده است را سنگین تر کرد.

این پژوهشگر مسائل اجتماعی می گوید: فرزند تمام نیازها و خواسته هایش اعم از شغل، موقعیت ازدواج و تشکیل خانواده و استقلال و رفاه را یکجا از خانواده مطالبه می کند و خانواده توان پاسخگویی به این همه نیاز را که باید در جامعه موقعیت شان ایجاد شود را ندارد و در نتیجه چنین شرایطی مستعد بروز مشاجرات ، نزاع ها و در موارد حاد قتل های خانوادگی می شود.
 
رئیس انجمن جامعه شناسی لرستان تصریح کرد: در جامعه کنونی، افراد بطور مداوم تنش ها، مشکلات ، خشم هاو عصبانیت ها را در درون خود انباشته می کنند و بدون اینکه جایی برای تخلیه و عنوان کردن آنها وجود داشته باشد در درون خانواده بصورت بروز قتل های خانوادگی سرریز می کنند.

دکتر ترکارانی با بیان اینکه در جامعه فعلی ما نسبت به وسایل ارتباطی نوین، تکنولوژی های جدید و شبکه های اجتماعی مجازی نوعی تاخیر فرهنگی وجود دارد اظهار کرد: با وجود اینکه از تکنیک ها و تکنولوژی های جدید استفاده می شود اما فرهنگ متناسب با آن شیوه و ابزار نوین فراهم نشده است.
 
رئیس انجمن جامعه شناسی لرستان اظهار کرد: اعتیاد در جامعه در حال افزایش است که می تواند زمینه ای فراهم کند که فردی بدنبال مصرف مواد مخدر صنعتی هوشیاری خود را از دست بدهد و در یک لحظه بر اثر توهمات و اثرات ناشی از مصرف مواد مخدر، دست به اقداماتی همچون قتل یکی از اعضای خانواده بزند.

وی همچنین با بیان اینکه شبکه های اجتماعی مجازی ارتباطات را گسترش داده اند بطوری که در نتیجه آن چارچوب های روابط که در قالب سنتی محدود و تعریف شده و خصوصی بود حالا دیگر در هم شکسته شده است اضافه کرد: در جامعه ای که از نظر فرهنگی هنوز به ارزش های سنتی خود پایبند است این تعارض درون خانواده را می توان مشاهده کرد و زمانی که افراد با دیده مسائل ناموسی به اینگونه روابط نگاه می کنند ، پیامدهایی همچون خشم، نزاع و قتل های فامیلی را در پی دارد. 
 
رئیس انجمن جامعه شناسی لرستان گفت: مسائل خانوادگی در جامعه حالت خصوصی و شخصی دارند در صورتی که باید آسیب های خانواده علاوه بر مرتفع کردن خلا های قانونی در این زمینه با تقویت نهادهای اجتماعی مورد مداخله قرار گیرند تا بتوان خانواده ای که دچار بحران شده را ساماندهی بخشید.

دکتر ترکارانی با بیان اینکه از انواع قتل های خانوادگی همسر کشی بیشتر اتفاق می افتد گفت: در این بین آمار زن کشی بخصوص در جوامع سنتی بیشتر است.

وی همچنین تصریح کرد: در مواردی نیز خانواده ها در یک بن بست قرار می گیرند ولی بخاطر فرزندان و یا اینکه به دلایلی امکان طلاق برای آنها وجود ندارد به روندی که برایشان خوشایند نیست ادامه می دهند تا به مرور زمان ظرفیت روانی شان پر می شود و بصورت یک آسیب خانوادگی ولو به شکل قتل های خانوادگی خود را نشان می دهد.
 
***ضرورت ایجاد مراکز مشاوره

معاون مدیرکل امور اجتماعی استانداری لرستان در این زمینه می گوید: در 10 سال اخیر تقریبا سلانه بین 40 تا 50 قتل در این استان رخ می دهد که در این بین قتل های خانوادگی کمترین درصد را دارد.
 
فرهاد طهماسبی گفت: ریشه آسیب های اجتماعی به ضعف و فقر اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و مدیریتی مربوط می شود به عنوان مثال در عرصه مسائل اجتماعی ، ارتباطات مبنای عقلانی کمتری دارد و روابط تحت تاثیر شرایط جدید زندگی قرار گرفته اند.
 
به گفته وی در حالیکه از نقش و کارکرد خانواده کاسته شده و پدیده های جدیدتری مسائل اجتماعی را پوشش می دهند اما بطور تعریف شده و برنامه ریزی شده نهادهای جایگزین اعم از مراکز مشاوره و درمانی در خصوص روابط و رفتارهای اجتماعی ایجاد نشده است و یا اگر بطور محدود هم ایجاد شده فرهنگ سازی برای لزوم استفاده از خدمات اینگونه مراکز صورت نگرفته است بطوری که گاه مراجعه به مراکز روانپزشکی و مشاوره با انگ روانی بودن همراه می شود.
این پژوهشگر مسائل اجتماعی گفت: مسائل و مشکلات اقتصادی در درون خانواده با فراهم کردن زمینه برای مشاجرات خانوادگی و پایین آمدن آستانه تحمل افراد در برابر مشکلات می تواند منجر به بروز رفتارهای تنش آمیز شدیدی همچون قتل هایی در درون خانواده شود.
 
این استاد دانشگاه با بیان اینکه فقر مدیریتی یکی از دلایل عمده بروز آسیب های اجتماعی همچون قتل و مهمتر از همه قتل های خانوادگی است اظهار کرد: مدیریت های رایج جامعه ما بخصوص در مسائل اجتماعی مدیریتی روزمره و آمایش وضعیت فعلی و به دور از برنامه ریزی های با اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است در صورتی که بخصوص در مسائل اجتماعی به دنبال افزایش نرخ یک پدیده اجتماعی باید برنامه ریزی منسجم و آینده نگری را تدوین کرد.

وی افزود: در این راستا اعتبارات خاصی باید در نظر گرفته شود و برای انجام کار باید از موسسات مردم نهاد بهره گرفت تا کار با سلامت بیشتر و در عین حال با درگیر کردن و مشارکت دادن مردم ، بهتر و سریعتر به نتیجه برسد.
 
**فرصت های شادی جامعه را باید بیشتر کرد

این جامعه شناس گفت: ترویج خنده و شادی در جامعه و ایجاد مراکز مشاوره ای برای ارائه خدمات مورد نیاز مردم ، فرصتی است که بطور قطع در کاهش برخی آسیب های اجتماعی و تخلیه انرژی های منفی ، راهکاری موثر به شمار می رود که در مهار کردن معضلات اجتماعی که با افزایش نرخ رشد مواجه هستند تاثیر گذار است.

به گفته وی در شرایطی که شبکه های اجتماعی گسترده ارتباطات بین افراد را آسان کرده و افراد به راحتی وارد حریم خصوصی همدیگر می شوند متناسب با این شرایط باید آموزش های لازم ارائه شود تا نحوه استفاده صحیح از وسایل ارتباطی نوین و لزوم اهمیت به روابط و حریم های خصوصی و قابل احترام هر شخص آموزش داده شود.

طهماسبی افزود: در نتیجه استفاده نادرست از شبکه های اجتماعی افراد در معرض روابطی قرار می گیرند که با ورود در آن ، پیامدهای غیر قابل انکاری را برای آنها به دنبال دارد و با آشکار شدن اینگونه روابط که در خلاف با ارزش های خانواده قرار دارند زمینه نزاع های خانوادگی و در مواردی قتل های خانوادگی فراهم می شود.
 
***نگاه روانشناسی به پدیده قتل های خانوادگی

دکتر داوود کردستانی روانشناس و استادیار دانشگاه در این خصوص گفت: در خشونت ها و قتل های خانوادگی به عنوان یک مشکل اجتماعی مجموعه عوامل مختلفی نقش دارند و صرفا نمی توان یک عامل قطعی و حتمی را عنوان کرد.

به گفته وی مجموعه عواملی که بر خلاف اتفاق و حادثه به یکباره با قتل یک عضو خانواده توسط عضو دیگر نمود پیدا می کند اما علت بروز قتل به مرور زمان باعث چنین واقعه ای شده است.
وی گفت: آنچه که در بین عوامل ایجاد کننده باید مورد توجه قرار گیرد ؛ اختلالات روانی و رفتاری در برخی خانواده هاست که به راحتی توسط خانواده قابل شناسایی و تشخیص نیست و ممکن است یک اختلال رفتاری در خانواده بدون اینکه مهم تلقی شود به مرور زمان منجر به بروز رفتارهای خشن و عصبی در خانواده شود.
 
کردستانی گفت: در حالیکه برخی رفتارها همانند خشم ها و عصبانیت ها ، واکنش های تند و عصبی و یا گوشه گیری از نظر خانواده طبیعی به نظر برسد اما همین حالت ها به مرور زمان و در صورت عدم مداخلات روانشناسی از قابلیت این برخوردار هستند که به یکباره باعث خشونت و حتی قتل های خانوادگی شود.

این استاد دانشگاه گفت: از دیگر عوامل موثر در رفتارهای خشن خانوادگی و از جمله قتل های خانوادگی کمبود محبت بخصوص در بین زوجین است، این پدیده در سال های اخیر با عنوان طلاق عاطفی رواج بیشتری پیدا کرده است.
 
به گفته وی ، اختلالات شخصیتی بصورت احساس پوچی و تنهایی و عدم بلوغ عاطفی اعضای خانواده باعث می شود فرد از توان کنترل هیجانات خود برخوردار نباشد که اینگونه حالت های هیجانی شدید بخصوص درمردان منجر به بروز رفتارهای خشنی می شود که فرد بعد از ارتکاب دچار پشیمانی می شود.

این روانشناس اضافه کرد: بنا بر بررسی های صورت گرفته ، چنین رفتارهایی در مردان در مقایسه با زنان بیشتر مشاهده می شود .

کردستانی گفت: مصرف مواد مخدر و محرک هایی همچون شیشه و انواع قرص های اکستازی با ایجاد توهم زمینه ساز بروز ناهنجاری های رفتاری در خانواده می شود که گاه این توهم ناشی از مخدرها منجر به قتل های خانوادگی هم می شود.
 
این استاد دانشگاه در خصوص راهکارهای موثر در کنترل خشونت های خانگی گفت: آموزش مهارت های زندگی و اجباری کردن دوره های مشاوره قبل از ازدواج نقش موثری در کنترل هیجانات عاطفی و مدیریت خشم و عصبانیت دارد و در درازمدت نیز نوید بخش کاهش رفتاهای خشن خانگی می شود.

وی گفت: آگاهی بخشی به خانواده ها در خصوص اختلالات روانی راهکار موثری در کاهش قتل های خانوادگی است به اینصورت که در صورت مشاهده رفتارهای نابهنجار در یک عضو خانواده، حتما به یک مشاور، روانشناس و یا روانپزشک مراجعه شود تا اقدامات درمانی صورت گیرد و از تشدید آن اختلال پیشگیری شود.

منبع:ایرنا
انتهای پیام/