دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد این اقدام عربستان سعودی روند اساسی حقوق متهمان را نقض کرده است. مقامات عربستان سعودی در مدت تقریبا سه سال بازداشت و تحقیق و دو ماه اول محاکمه این افراد، به متهمان اجازه ملاقات با وکیل یا دسترسی به اسناد دادگاهی لازم برای آماده کردن دفاعیه‌ای برای خودشان نداده است. دادستان‌ها در این محاکمه‌ها به دنبال صدور مجازات اعدام برای بیست و پنج نفر از متهمان هستند.
این افراد به جاسوسی برای ایران متهم شده‌اند، اما کیفر خواستی که دیده‌بان حقوق بشر آن را ملاحظه کرده است حاوی اتهامات متعددی است که شباهتی به جرائم مشخص ندارد. این اتهامات شامل حمایت از تظاهرات، صدمه زدن به اعتبار پادشاهی و تلاش برای گسترش مذهب تشیع است. این محاکمه فوریه ۲۰۱۶ در دادگاه ویژه در ریاض آغاز شد.
سارا لی ویتسون مدیر دیده‌بان حقوق بشر در امور خاورمیانه، گفت: «این محاکمه لگه ننگ دیگری بر نظام قضایی کیفری ناعادلانه عربستان سعودی است. محاکمه کیفری نباید صرفا نمایشی حقوقی باشد که حکم آن قبلا صادر شده باشد.»
بر اساس این کیفرخواست، متهمان شامل سی سعودی، یک ایرانی و یک شهروند افغان هستند.
طا‌ها حاجی وکیل سعودی که نمایندگی گروهی از این متهمان را تا ماه مارس برعهده داشت به دیده‌بان حقوق بشر گفت: مقامات اجازه نداده‌اند وکلای مدافع با موکلانشان ملاقات کنند یا پرونده و شواهد علیه این متهمان را مشاهده کنند.
وی افزود این مقامات با حداقل اطلاع رسانی، به صورت ناگهانی این افراد را در فوریه محاکمه کردند و درخواست کردند وکلا دفاعیه‌های خود را در مدت دو هفته آماده کنند.
وی ادامه داد معتقدم این چارچوب زمانی احتمالا به خصومت میان ایران و عربستان سعودی ارتباط داردريال که روابط دیپلماتیک شان در ماه ژانویه پس از اعدام شیخ نمر نمر، روحانی شیعه عربستانی، قطع شد.
در بین ااتهامات وارده که مصداق جرائم مشخص نیست شش نفر به حمایت از تظاهرات، سه نفر به خدشه وارد کردن به اعتبار پادشاه و سه نفر به تلاش برای گسترش مذهب تشیع در عربستان سعودی متهم شده‌اند. یکی از این افراد نیز به طراحی برای تشکیل یک شرکت به منظور گسترش فعالیت‌های شیعه در استان شرقی به همراه یک مامور اطلاعاتی ایران متهم شده است. یک نفر دیگر نیز به تلاش برای ایجاد مرکزی ویژه برای مذهب تشیع در مکه متهم شده است.
مقامات سعودی یک متهم دیگر را به تبادل مقالات مخلف بن دهام شمری، به ماموران اطلاعاتی ایران متهم کرده‌اند. شمری یکی از مدافعان ممتاز حقوق بشر در عربستان سعودی است که برای ارتقا رابطه سنی و شیعه تلاش کرده است. وی به سبب ملاقات با شخصیت‌های برجسته شیعه در استان شرقی عربستان سعودی در اقدامی به نشانه حسن نیت، به دو سال حبس و تحمل دویست ضربه شلاق محکوم شد.
در ادامه این گزارش آمده است: شهروندان شیعه عربستان سعودی با رفتارهای تبعیض آمیز نظاممند در آموزش عمومی، استخدام‌های دولتی و مجوز ساخت مکان‌های عبادتی در این کشور اکثریت سنی مواجهند.
از آنجا که وکلای مدافع اجازه دسترسی به مدارک را ندارند، این کیفرخواست به مدارک فیزیکی نظیر فلش مموری و رایانه‌ها و همچنین اقرار‌ها و اظهارات به بازپرسان ارجاع می‌شود. یک فرد آگاه از این پرونده گفت با یکی از متهمان در زندان ملاقات کرده است که گفته است ابتدا از امضای اقرارهای کتبی بازپرسان خودداری کرده است اما پس از تهدید به اخراج اعضای خانواده‌اش از مشاغلشان، بازداشت آن‌ها یا برگرداندن وی به سلول انفرادی، این اقراریه را امضا کرده است. این متهم گفت مقامات سعودی وی را وادار کردند این اقراریه را در مقابل دوربین یک شبکه ماهواره‌ای منطقه‌ای معروف قرائت کند.
دیده‌بان حقوق بشر اعلام کرد رویه دادرسی این محاکمه تاکنون نگرانی‌هایی را مطرح می‌کند مبنی بر اینکه این دادگاه برای بیست و پنج متهم از سی و دو متهم این پرونده احتمالا حکم اعدامی بدون فرصت کافی برای دفاع از خودشان صادر می‌کند.