نیویورک تایمز: شبکه‌ی حقانی، طالبان را به سوی جنگی خونین‌تر رهبری می‌کند

به گزارش حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران،ادغام شبکه‌ی تروریستی حقانی در رهبری طالبان، جریان شورش‌ها در افغانستان را در سال جاری تغییر می‌دهد.

به گفته‌ی مقامات افغانستان و ایالات متحده، نقش رهبر ارشد شبکه‌ی حقانی، به‌شکلی فزاینده در تصمیم‌گیری‌های اصلی طالبان افزایش داشته است.

گروه تروریستی حقانی شیوه‌ی خاصی از حملات تروریستی شهری را تعریف کرده و یک شبکه‌ی پیچیده‌ی بین‌المللی برای جمع‌آوری پول ایجاد کرده است. ماه گذشته، شبکه‌ی حقانی حمله‌ی انتحاری را توسط یک کامیون مملو از مواد منفجره انجام داد که منجر به کشته‌شدن ۶۴ نفر و زخمی‌شدن صدها نفر دیگر شد.

درحال‌حاضر، باتوجه به این‌که امیدها به مذاکرات صلح در حال محو شدن هستند، نقش روبه‌افزایش این گروه در رهبری شورش طالبان، نگرانی‌ها را در رابطه با این‌که فصلی به‌مراتب خونین‌تر از جنگ‌ها در پیشِ رو قرار دارد بالا برده است. ازسوی‌دیگر، این تغییر منجر به گسترش تنش‌ها با ارتش پاکستان خواهد شد. مقامات امریکایی و افغان، دولت پاکستان را متهم می‌کنند که شبکه‌ی حقانی را به‌عنوان یک گروه پروکسی در آن کشور پناه داده است.

هرچند شبکه‌ی حقانی در گذشته نیز به‌شکل صوری شاخه‌یی از طالبان به شمار می‌آمد، اما تا حد زیادی مستقل بود. به گفته‌ی مقامات، اکنون روشن شده است که انتخاب سراج‌الدین حقانی رهبر این گروه به‌عنوان معاون رهبر طالبان در طول جنجال‌ها بر سر انتخاب رهبر در تابستان گذشته، به‌مراتب بیشتر از یک حرکت نمادین بوده است.

جنرال چارلز اچ کلیولند، سخن‌گوی ارشد نیروهای ایالات متحده و ناتو در افغانستان، می‌گوید: «نقش سراج‌الدین در اداره‌ی عملیات‌های نظامی روزانه‌ی طالبان درحال افزایش است و به‌باور ما احتمال زیادی وجود دارد که او در انتخابات والیان دولت خودخوانده نیز دخیل باشد».

مقامات امنیتی ارشد افغانستان می‌گویند که آقای حقانی، نسبت به رهبر ارشد طالبان ملا اخترمحمد منصور، توانایی و تخصص نظامی کاربردی‌تر و مرگ‌بارتری را به همراه داشته است.

ملا منصور در این مدت مشغول سرکوب مخالفت‌ها علیه رهبری خود بوده است و گفته می‌شود که پس از حمله‌یی که در کویته‌ی پاکستان بر او صورت گرفت، رفت‌وآمدها و دسترسی‌ها را محدودتر کرده است. در چنین شرایطی، آقای حقانی قدم پیش گذاشته است و به گفته‌ی مقامات امنیتی ارشد افغانستان، حتی جلساتی را با شورای رهبری طالبان اداره کرده است.

یک فرمانده‌ برجسته‌ی طالبان در جنوب افغانستان، که برای در امان ماندن از خشم رهبر این گروه به‌شرط ناشناس‌ماندن حاضر به صحبت شد، گفت: «آقای حقانی، علاوه بر پایگاه اصلی خود در جنوب‌شرق کشور، در تماس دایمی با فرماندهان طالبان مستقر در جنوب و شمال نیز بوده است». به گفته‌ی او، فرماندهان حوزه‌های طالبان باید برای هرگونه افزایش نیرو یا تغییر در برنامه‌ها با آقای حقانی تماس بگیرند.

مولوی سردار زدران، فرمانده‌ سابق شبکه‌ی حقانی در شرق افغانستان نیز گفته است که آقای حقانی نقش محوری در انتصاب فرماندهان طالبان داشته است. او می‌گوید: «هیچ کسی بدون مشورت با او منصوب نمی‌شود. به نظر می‌رسد نفوذ سراج‌الدین در صفوف طالبان درحال‌افزایش باشد».
سخن‌گوی طالبان، ذبیح‌الله مجاهد، نقش برجسته‌ی آقای حقانی را تأیید کرده و گفت که این امر به‌دلیل «شجاعت او» بوده است.

آقای مجاهد گفت: «ما می‌توانیم بگوییم که نه‌تنها نقش نظامی او، بلکه تمام تعهدات او گسترش یافته است».

درعین‌حال که طالبان به‌شکل روزافزون در قالب یک شبکه‌ی مافیایی وارد می‌شوند که به‌شدت به قاچاق مواد مخدر وابسته است، سازمان ملل می‌گوید که رهبران گروه حقانی منبع حیاتی دیگری را نیز با خود به این شورش آورده‌اند: شبکه‌ی ثابتی برای جمع‌آوری پول. این شبکه به‌همراه نیروی انسانی طالبان و اراضی تحت کنترل آن‌ها، جریان نقدی متنوع‌تری را برای شورشیان تضمین می‌کند.
به گفته‌ی تحلیلگران، در طی ۳۰ سال گذشته، شبکه‌ی حقانی جریان پیچیده‌یی برای تأمین مالی خود توسعه داده است. آن‌ها علاوه بر اخاذی و باج‌گرفتن، از طریق شرکت‌های وابسته به این گروه، در تجارت‌های متنوعی در کشورهای مختلف سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

از طرف‌ دیگر، یکپارچه‌ شدن شبکه‌ی حقانی با رهبری طالبان، دشواری‌هایی را برای دولت اوباما ایجاد کرده و تنش‌ها میان پاکستان و افغانستان را نیز افزایش می‌دهد.

وزارت امور خارجه‌ی ایالات متحده در سال ۲۰۱۲، رسماً شبکه‌ی حقانی را در لیست گروه‌های تروریستی اضافه کرد. جایزه‌ای ۵ میلیون دالری نیز برای یافتن سراج‌الدین حقانی تعیین شده است. (در این برنامه او به‌عنوان مردی ۴۳ ساله، با حدود ۱۷۴ سانتی‌متر قد، و پوستی روشن و با چین‌وچروک توصیف می‌شود).

اما طالبان افغانستان، به‌عنوان یک گروه، خارج از این لیست تروریستی قرار دارد. دلیل این امر تاحدی برای آرام‌کردن چشم‌انداز برای شروع مذاکرات صلح میان آن‌ها و دولت افغانستان بوده است – فرایندی که مقامات امریکایی نقش مرکزی در آن ایفا می‌کنند. با ادغام عمومی شبکه‌ی حقانی به رهبری طالبان در طی بیش از یک سال گذشته، مقامات امریکایی درحقیقت ناتوان از انکار این ادعا بوده‌اند که آن‌ها در تلاش برای میانجی‌گری مذاکرات با تروریست‌ها هستند.

شبکه‌ی حقانی که منشاء آن به دهه‌ی ۱۹۸۰ و جنگ‌های چریکی علیه شوروی‌ها برمی‌گردد، و در آن زمان توسط سازمان اطلاعات (سیا) حمایت می‌شد، به‌نظر می‌آید رابطه‌ی نزدیکی با سرویس استخباراتی ارتش پاکستان داشته باشد که به‌عنوان آی.اس.آی شناخته می‌شود.

تعدادی از مقامات ارشد افغانستان بر این باوراند که در حقیقت پاکستان نقش محوری در واردکردن شبکه‌ی حقانی به جلسات شورای رهبری طالبان داشته است که سال گذشته در پاکستان برگزار می‌شد.

ایالات متحده میلیاردها دالر به پاکستان کمک کرده است. مقامات امریکایی دولت پاکستان را برای آوردن طالبان بر سر میز مذاکره و کاهش حملات شورشیان در افغانستان، تحت فشار قرار داده‌اند. اما در عین‌حال، رهبران ارشد این گروه هنوز در پاکستان پناهگاه دارند و چنین به نظر می‌آید که عملیات ضدشبه‌نظامی گسترده‌یی که در سال ۲۰۱۴ توسط ارتش پاکستان راه‌اندازی شد، هیچ اقدامی در رابطه با شبکه‌ی حقانی انجام نداده است. این امر شک‌وشبهه‌ها نسبت به ادعای پاکستان مبنی بر این‌که از این گروه تروریستی فاصله گرفته است را بالا برد.

رحمت‌الله نبیل، رییس سابق امنیت ملی افغانستان که اکنون مؤسسه‌یی خیریه برای سربازان زخمی افغانستان را مدیریت می‌کند، می‌گوید: «آی.اس.آی سراج‌الدین را به‌عنوان معاون طالبان منصوب کرد تا از او حفاظت کند. اکنون، درصورتی‌که مذاکرات صلح شکل جدی به‌خود بگیرد، امریکایی‌ها نمی‌توانند بگویند که ما با رهبر این گروه صلح می‌کنیم اما نه با معاون آن».

به گفته‌ی آقای نبیل، این حقیت که شبکه‌ی حقانی پس از کشته‌شدن حامی مالی اصلی خود در اسلام‌آباد در سال ۲۰۱۳ دچار مشکلات اقتصادی بود، و این مسأله که طالبان برای راه‌اندازی حملاتی پیچیده‌تر به تخصص آقای حقانی نیاز داشتند، در صورت‌گرفتن این ادغام تأثیر داشته است.

باوجود این‌که مقامات افغانستان و ایالات متحده از پاکستان درخواست کرده‌اند تا هرچه در توان دارد برای محدود ساختن حملات شورشیان در سال جاری انجام دهد، تاکنون نتیجه‌ی واضحی وجود نداشته است. طالبان بخش‌های زیادی از قلمرو افغانستان را در کنترل دارند و یا برای کنترل آن مبارزه می‌کنند، آن‌ها پایتخت‌های ولایتی مهمی را مورد تهدید قرار داده و ازطریق بمب‌گذاری‌های شبکه‌ی حقانی، هم‌چنان به قتل‌عام و ایجاد وحشت در کابل، پایتخت افغانستان، ادامه می‌دهند.

ریچارد اولسون، نماینده‌ی ویژه‌ی ایالات متحده برای افغانستان و پاکستان، در یک نشست کنگره پس از حمله‌ی ماه گذشته در کابل گفت: «ما دولت پاکستان را برای اجرای تعهدش مبنی بر تبعیض قایل‌نشدن میان گروه‌های تروریستی تحت فشار قرار داده‌ایم. پاکستان اکنون در سر یک دوراهی استراتژیک قرار دارد و من فکر می‌کنم این کشور نیاز دارد تا مسیر خود را انتخاب کند».

انتهای پیام/