به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛این روزها یکی از بزرگترین رخدادهای علمی کشور در حال وقوع است، سمپوزیوم بین المللی فدراسیون های مغز و اعصاب جهان یک از بزرگترین گردهمایی های جهانی در زمینه مغز و اعصاب است که امسال به سرپرستی پروفسور سمیعی در ایران در حال برگزاری است به همین بهانه به سراغ یکی از بیماری های مغز و اعصاب رفتیم تا در مورد این بیماری و روش های درمانی آن آگاه سازی کنیم.
خیلی از ما لرزش دست پدربزرگ و مادربزرگ هایمان را در پیری دیده ایم. پدر بزرگ ها و مادربزرگ هایی که به سختی حرکت می‌کنند و موقع غذا خورردن قاشق از دست های مهربانشان می افتد غذا بر روی لباسشان می ریزد بیشتر ما فکر می کنیم بخشی از عوارض پیری دست و پنجه نرم کردن با لرزش ها ، خشک شدن و درد دست و پا است اما بهتر است بدانیم بسیاری از این لرزش ها نه تنها در پیری بلکه در سن امید و آرزو یعنی جوانی هم رخ می دهند این از دست و پا افتادن ها، این لرزش های دست و سر نشانه یک بیماری تخریب کننده مغز به نام پارکینسون است.
هر ساله یازدهم آوریل روز تولد جیمز پارکینسون کاشف این بیماری روز جهانی پارکینسون با نماد لاله قرمز به منظور حمایت از بیماران پارکینسونی گرامی داشته می شود.
تخریب کننده ای که مغز را فلج می کند
فرزاد اشرفی متخصص مغز و اعصاب با بیان اینکه پارکینسون، یک بیماری مزمن با سیرطولانی است ، گفت: در این بیماری، قسمتی از مغز به نام ماده سیاه دچار اختلال می‌شود، این ناحیه از مغز ماده شیمیایی به نام دوپامین ترشح می‌کند که با اثر روی قسمت‌های مغز و نخاع باعث کنترل و تنظیم حرکات عضلات بدن می‌شود و به‌عبارت دیگر، در پارکینسون تعدادی از سلول‌های ماده سیاه مغز تخریب شده و ماده شیمیایی دوپامین کاهش پیدا می‌کند.
در ایران آمار بیماری وجود ندارد
متخصص مغز و اعصاب و عضو مرکز تحقیقات کاربردی جراحی مغز واعصاب دانشگاه علوم پزشكي شهید بهشتی گفت: در ايران آمار دقيقي از تعداد بيماران وجود ندارد و ما در مركز تصميم داريم در آينده از تعداد بيماران و ميزان اپيمديولوژي اين بيماري در ايران اطلاعاتي را جمع آوري كنيم . بين يك هزار تا دو هزار بيمار به مركز تحقیقات مغز و اعصاب مراجعه مي كنند و حدود ٢٠٠ بيماري در تحقيقات مركز شركت مي كنند.
پارکینسون چرا به جانمان می افتد؟
اشرفی در مورد علل بیماری پارکینسون گفت: مسمومیت فلزات سنگین، تماس با سموم علف کش و حشره‌کش، مسمومیت با دی‌سولفید کربن، تماس با منگنز، مسمومیت با مونواکسید کربن احتمال بروز بیماری پارکینسون را افزایش می‌دهند و همچنین مصرف داروهاي ضد روان پريشي آنتي سايكوتيد به عنوان پاركينسون دارويي باعث سفتي و لرزش اعضاي بدن مي شود.
دکتر محمد رضا معتمد، متخصص مغز و اعصاب در این خصوص اظهار داشت: این بیماری در تمام دنیا در میان مردان و زنان دیده می شود این بیماری تخریبی مغز در برخی موارد به دلیل ضربه های مکرر مانند ضربه های شدید و مداومی که به سر بوکسورها وارد می شود و در برخی از موارد به دلیل عفونت های مغزی رخ می دهد.
لرزهایی که پارکینسون به جانتان بیماران می اندازد
عضو مرکز تحقیقات کاربردی جراحی مغز واعصاب دانشگاه علوم پزشكي شهید بهشتی با بیان اینکه علت تخریب ماده سیاه مغز ناشناخته است ادامه داد : آهستگی و کندی در حرکت عادی بدن ، توقف در حرکات اندام، کاهش حرکات خودبه‌خود دست‌ها حین راه رفتن، سفتی در اندام‌ها، لرزش اندام در حین استراحت ، لرزش در انگشتان و دست‌ها و بازو و گاهی در پاها از دیگر علائم بیماری پارکینسون است و فرکانس این لرزش ها ٣ تا ٥ هرتز است.
محمدرضا معتمد در این خصوص اظهار داشت: در این بیماری لرزش ها و علائم اغلب از یک طرف بدن آغاز می شود و پس از مدتی طرف دیگر بدن را درگیر می کند و در نهایت خشکی شدید بدن، کندی حرکت و عدم توانایی در انجام فعالیت های روزانه از عوارض این بیماری خواهند بود همچنین گاهی دردهای پراکنده ای در ناحیه کتف ها و شانه ممکن است دیده شود.
تشخیص درست، درمان به موقع
اشرفی ادامه داد: تشخيص بيماري بر اساس شرح حال و معاينه است و مواردي كه شك به بيماري هاي شبيه پاركينسون وجود دارد، پزشك به كمك تصويربرداري هايي مانند ام آر آي يا از آزمايش خون شك خود را از بين مي برد همچنین اختلال ادراری، یبوست، اختلال بویایی، اختلال خواب و کاهش وزن از دیگر علائم غیرحرکتی پارکینسون است، اختلال بویایی یکی از مهمترین نشانه های ابتلا به پارکینسون است زیرا اختلال بویایی درست در زمان قبل از بروز علایم حرکتی رخ می دهد و مدت ها بعد علائم پارکینسون بروز می کنند این زمان بهترین زمان برای درمان این بیماری است.
محمدرضا متعمد در خصوص اینکه در برخی موارد این بیماری با برخی بیماری ها اشتباه گرفته می شوند گفت: برای تشخیص این بیماری آزمایشات پاراکیلینیکی نیازی نیست ولی گاهی این بیماری با برخی بیماری ها مانند افسردگی، ضایعات مغزی و تومورها اشتباه گرفته می شود و به مظور درمان درست نیاز به تشخیص درست و به موقع است زیرا این بیماری در فاز ابتدایی به درمان خوب پاسخ می دهد اما در صورتیکه به موقع تشخیص داده نشود ممکن است درمان های معمولی جواب ندهند و یا خود درمان ها عوارضی پیدا می کنند که درمان های خاصی لازم می باشد.
وقتی جوانان از گزند پارکینسون در امان نیستند
اشرفی در خصوص سن ابتلا به پارکینسون گفت: این بیماری بیشتر در افراد بالای 50سال رخ می‌دهد و با افزایش سن، شیوع و علایم آن بیشتر می‌شود. در برخي موارد علايم در زير ٥٠ سال و يا حتي زير ٢٠ سال ديده مي شود كه به آن پاركينسون جوانان گفته مي شود، اغلب پارکینسون جوانان به دلايل ژنتيكي رخ مي دهد البته جنبه ژنتيك نسبتا به بيماري هاي خاص ديگري كه ژنتيك در آنها تاثير گذاري بيشتري دارد نقش كمرنگ تري را ايفا مي كند و به همين دليل غربالگري كمتري از لحاظ ژنتيك و ابتلا به این بيماري انجام مي شود.
کنترل آری، درمان نه!
وی در خصوص درمان پذیری پارکینسون اظهار داشت: پاركينسون درمان پذير است اما نه به اين معنا كه ديگر هيچ اثري از اين بيماري وجود نخواهد داشت بلكه به معناي كنترل بيماري با دارو است و علايم بيماري تقريبا كنترل شده و به زندگي بيمار آسيبي وارد نمي شود و به كمك داروهای خوراکی مي توان اميد به زندگي در بيماران را افزايش داد.
اشرفی ادامه داد: برخی بیماران مدت طولاني بيماري پاركينسون دارند و به دارو جواب مي دهند اما پس از مدتي ديگر به دارو جواب نمي‌دهند در این موارد مي توان با انجام اعمال جراحي هاي منحصر بفردي به کنترل علایم کمک کرد. در این جراحی الكترودهايي در مغز قرار داده مي شوند که با تحريك الكتريكي با باطري كه در درون سينه قرار دارد علايم کنترل خواهند شد.
محمدرضا معتمد، متخصص مغز و اعصاب در مورد روش های درمانی بیماری گفت: این بیماری درمان های متفاوتی دارد اما در مراحل آغازین بیماری قرصهای خوراکی به منظور جایگزینی دوپامین می توان علایم بیماری را تخفیف داد و کمک به بهبود بیماری نمود. جراحی که به کمک باتری ها و الکترودهای الکتریکی که در عمق مغز کار گذاشته شدند درمان در موارد خاص محسوب می‌شود.
تحقیقاتی که به بیماران امید دوباره می بخشد
مدیر دپارتمان مغز و اعصاب و مرکز تحقیقات کاربردی جراحی مغز واعصاب دانشگاه علوم پزشكي شهید بهشتی در خصوص تحقیقات جدیدی که در حال حاضر برای کمک به درمان بیماران پارکینسونی انجام می شود گفت: ما در مرکز تحقیقات مغز و اعصاب بیمارستان شهدای تجریش بيماري پاركينسون و اختلالات شناختي و دمانس اختلالات و روش هاي تصويربرداري هاي جديد مانند ام آر اس را برای كمك به اين بيماري مورد بررسي قرار مي دهيم.
وی ادامه داد: بيماراني كه در مركز مغز و اعصاب جراحي مي كنيم پس از جراحي در فازهاي مختلف مطالعاتي مورد بررسی قرار مي دهيم تا از ميزان تاثير جراحي و روند بهبود بيماران مورد ارزیابی قرار گیرند و بتوان به كمك آنها به روش هاي درمان جديد دست پيدا كرد.
زندگی بهتر پارکینسونی ها با ورزش
معتمد در خصوص فعالیت های بدنی و روش های مراقبتی اظهار داشت: این بیماری به روش مراقبتی خاصی نیاز ندارد ولی مصرف منظم داروها و انجام فعالیت های ورزشی، حرکتی ، نرمشی و پیاده روی در روند بهبود و سبک زندگی بیماران نقش مهمی ایفا می‌کند.
فرزاد اشرفی در پایان گفت: دوره‌های توانبخشی نیز که شامل گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی و ورزش می‌شود طی دوره درمانی ضروری است زیرا فعالیت بدنی باعث افزایش قدرت عضلات، بهبودی و نرمی حرکات اندام و بهبودی تعادل، کاهش سفتی و درد مفاصل می‌شود. بر این اساس، انجام ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، تردمیل، شنا و دوچرخه‌سواری به افراد مبتلا به پارکینسون توصیه می‌شود.
انتهای پیام/