به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران از زنجان ؛ عمارت ذوالفقاری در یکی از محلات قدیمی شهر زنجان موسوم به محلة "دالان آلتی"در ضلع شمالی سبزه میدان و مسجد جامع قرار دارد. این بنا ساختمان مسکونی و اداری حکمران زنجان بوده و از مجموعه بناهای اندرونی و بیرونی و بخشهای مختلفی تشکیل یافته بود. از این مجموعه در حال حاضر فقط عمارت بیرونی باقی مانده که به نام "عمارت محمود خان ذوالفقاری"معروف است.
بنا به روایاتی این خانه توسط سردار اسعدالدوله (پدر محمود خان) دراواخر حکومت قاجار بنا گردیده و پس از وی محمودخان در آن اقامت داشته است. درگذشته این بخش از شهر زنجان محلهی اعیان نشین بوده و مجموعه بناهایی در سبک و الگویی همسان همچون خانه وزیری، خانه خدیوی، عمارت دارایی و... در این محل ساخته شده بود.
بعد از انقلاب اسلامی، تا ثبت این بنا در فهرست آثار ملی کشور به دلیل متروک ماندن و عدم مراقبتهای لازم آسیب فراوانی دید.
در جریان توسعه و تعریض خیابان طالقانی دیوار و سردر ورودی بنا بطور کامل تخریب گردید. در سالهای اخیر نیزبا اجرای طرحهای عمران شهری، آسیب زیادی به بنا وارد آمده است.
از جمله با احداث خیابان زینبیه و عبور آن از داخل حیاط عمارت، قسمتی از عرصه ی بنا از بین رفت و بخش عمده دیگر به پارك تبدیل شد.
این بنای ارزشمند با سبکی متاثر از الگوهای معماری غربی و با حفظ سنت‌های معماری ایران قدیم به مساحت 1176 متر مربع، در 2 طبقه ساخته شده و در گذشته شامل حصار، سر در ورودی، حیاط و بخش مسکونی و اداری بوده است و معماری این بنا به اواخر دوره قاجاریه نسبت داده می شود.
پلان این بنا ایرانی و سبک ساختمانی آن از بناهای گوتیک اروپایی تقلید شده است. این عمارت از ساختمان های بیرونی،اندرونی و اداری تشکیل یافته و نمای آن با آجرهای قالبی و پیش بر تزیین شده است.
بنا به روایاتی این خانه توسط سردار اسعدالدوله (پدر محمود خان) دراواخر حکومت قاجار بنا گردیده و پس از وی محمودخان در آن اقامت داشته است.
در گذشته این بخش از شهر زنجان محله اعیان‌نشین بوده و مجموعه بناهایی در سبک و الگویی همسان همچون خانه وزیری، خانه خدیوی، عمارت دارایی و... در این محل ساخته شده بود.
در بالای هسته مرکزی بنا، نورگیر زیبایی وجود دارد که به کلاه فرنگی معروف است. این خانه به سبک بناهای اواخر دورهٔ قاجار ساخته شده. سبک ساختمانی آن از بناهای گوتیک اروپایی گرفته شده‌است.
طبقه همکف بخش اداری و دفتری عمارت محسوب می‌شد و طبقه اول به بخش مسکونی اختصاص داشته است. مصالح به کار رفته در بنا خشت، آجر و سنگ و پوشش سقف خانه از نوع شیروانی است.
این نوع پوشش در دوران پهلوی در خانه‌‌های زنجان بسیار رایج بوده و پوشش سقف عمارت ذوالفقاری یکی از اولین نمونه‌های پوشش شیروانی در زنجان است.
تزئینات بنا بسیار متنوع و چشمگیر بوده و شامل تزئینات فلزی، سنگی، آجری، گچی، چوبی و کاشی است.
در پائین دیوارهای طبقه همکف کاشیکاری برجسته با رنگ‌های قهوه‌ای، زرد و قرمز به چشم می‌خورد و تزئینات سنگی و گچی را بیشتر در ستون‌های ورودی همکف و ایوان‌های ستوندار طبقه اول می‌توان دید.
سقف بیشتر اتاق‌ها آراسته به لمبه‌کاری چوبی و نقش‌های متنوع است. اما بیشترین تزئین در نمای جنوبی بنا دیده می‌شود. نمای جنوبی به صورت یکپارچه با انواع آجرچینی و با طرحهای مختلف تزئین شده است.
پنجره‌های بنا عموماً دو لنگه و اطراف آن مشبک است که با به کارگیری شیشه‌های رنگین کنتراست جالبی را در داخل اتاق‌ها بوجود آورده است. نعل درگاهی پنجره‌ها در طبقه همکف مسطح و در طبقه منتهی‌الیه جنوب غربی حیاط مشرف به خیابان تعبیه شده و طاق‌نماهای تزئینی در اطراف ورودی دیده می‌شوند.
موزه باستان شناسي و مردان نمكي واقع در امارت ذوالفقاري مربوط به خاندان ذوالفقاري (محمود خان ذوالفقاري) است و در سال 87 پس از مرمت به عنوان موزه باستان شناسي و مردان نمكي افتتاح شد و مختص باستان شناسي استان است.
کارشناس میراث فرهنگی زنجان گفت:این بنا به موزه ای برای نگهداری از مردان نمکی مكشوفه‌از معدن نمك روستای چهرآباد تبدیل شده است .
این مسئول با بيان اينكه آثار باستاني مربوط به سه دوره پيش از تاريخ،دوره تاريخي و دوره اسلامي استان زنجان در امارت ذوالفقاري نگهداري مي شود افزود: يك بخش تخصصي مردان نمكي و منسوجات مردان نمكي در اين موزه نگهداري مي شود.
جعفرلو گفت: در بخش پيش از تاريخ زنجان همه اشيا كاوش شده مربوط به چهار هزار،شش هزار،هفت هزار و هشت هزارسال پيش استان، در بخش تاريخي اشيا عصر آهن كه مربوط به سه هزار سال پيش است و در بخش پس از اسلام آثار مربوط به قرن چهارم و پنجم هجري قمري تا دوره قاجاريه نگهداري مي شود.
انتهای پیام/ن