به گزارش خبرنگار
گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،امروزه نقش جنگل ها در عرصه محیط زیست و حفظ سلامت و تعادل در حوزه مذکور بر هیچکس پوشیده نیست.
وجود و حفظ جنگل ها از چندین جهت ضروری و اجتناب ناپذیر است و هر گونه خللی در حیات و بقای این موهبت الهی،مخاطرات و آسیب های بسیار جدی و جبران ناپذیری را برای انسان ها در پی خواهد داشت.
حفظ تعادل اکوسیستم،بقای گونه های جانوری،تعدیل و تلطیف هوا،جلوگیری از انتشار ریزگردها و گرد و غبار،مهار سیل های بنیان کن،جاذبه های تفریحی و گردشگری،تنها بخش معدود و کوچکی از ثمرات این استعداد و توانمندی برجسته در حیات و بقای محیط زیست محسوب می شود.
با بررسی و ارزیابی موقعیت و بافت طبیعی جغرافیایی ایران زمین،در می یابیم که در مقایسه با مناطق بیابانی این محدوده جغرافیایی در غرب آسیا،خطه مذکور در عرصه مورد اشاره چندان غنی نیست و به واقع عمده تمرکز جنگل های این مرز و بوم در مناطق شمالی کشور قابل رویت است و در اقصی نقاط دیگر ایران زمین نیز بر اساس موقعیت طبیعی،میزان بارش ها و شرایط اقلیمی مناطق،کم و بیش این نوع خاص از بافت جغرافیایی ریشه در خاک دوانده است.
در طول سالیان اخیر و با ظهور و بروز پدیده هایی همچون گرم شدن زمین،خشکسالی و...شاهد نابودی بخش قابل توجهی از جنگل های موجود در پهنه گیتی بوده ایم که جنگل های ایران نیز در این دایره از تهدید و تغییرات طبیعی و جغرافیایی از خطر نابودی مصمون نمانده است.
آتش گرفتن جنگل ها و تشنگی آنها از یکسو و ضروریات و الزامات انسانی نیز از سوی دیگر چون لبه تیغی بر شاهرگ حیاتی جنگل ها می خراشد.
یکی از معضلات موجود در این عرصه،به جنگل های دره گز هامون معطوف می شود،خشکی این دریاچه که به تعبیر رئیس سازمان جنگل ها و مراتع کشور،17 سال پیش میزان صید شیلات در این بیابان امروزی و آن دریاچه دیروزی به 15 هزار تن می رسید،نیز مزید بر علت شده تا جنگل های این خطه با تهدیدهای جدی مواجه شوند.
**هیزمی که چون آتش، جان جنگل ها را می ستاندنیاز انسان به منابع انرژی و تامین آن همواره یکی از ضروریات و الزامات حیاتی جوامع انسانی بوده است،بطور طبیعی در شرایطی که دسترسی به منابعی همچون گاز و نفت سخت و دشوار است،گرایش برای بهره گیری از سوخت ها و انرژی سنتی همچون چوب و هیزم افزایش می یابد.
این اوصاف و وضعیت،داستان مناطقی از کشور همچون سیستان است که ساکنان آن به دلیل دشواریِ دسترسی به منابع نفت و گاز، سوخت و انرژی مورد نیاز خود را از چوب و هیزم تامین می کنند.
طبق آمار منتشر شده از سوی برخی از مسئولان،قریب به 200 هزار نفر جمعیت عشایری در کشور وجود دارد که طبق اظهار خدا کرم جلالی،معاون جهاد کشاورزی اگر هر کدام از این عشایر روزانه 5 بوته را بسوزانند،سالانه قریب به 365 میلیون بوته نابود می شود،اگرچه این عدد و رقم در حد گمانه زنی ها قابل تعریف است اما به هر ترتیب شکی نیست که تهیه هیزم برای تامین انرژی یکی از تهدیدات جدی برای حیات جنگل ها به شمار می رود.
جنگل های گز و بوته زارهای سیستان از نمونه مناطقی است که در معرض این تهدید قرار دارند،بر اساس آمار موجود قریب به 5 میلیون و 700 هزار هکتار از خاک کشور جز کانون های بحرانی بیابان محسوب می شوند که بیش از 2 میلیون هکتار از این میزان در خطه سیستان واقع شده است،حال به این وسعت بیفزایید 400 هزار هکتار بیابانی که دریاچه هامون در این منطقه ایجاد کرده است.
بیابان هایی که از کانون های گرد و غبار محسوب می شوند و کاشت و ایجاد پوشش گیاهی در آن از نمونه راهکارهایی به شمار می رودکه می تواند در مهار کانون های گرد و غبار و ریز گرد مثمر ثمر واقع شود.
** نقش 63 درصدی چرای بی رویه دام و توسعه بی قاعده کشاورزی در بیابانی شدن جهانخداکرم جلالی،رئیس سازمان جنگل ها و مراتع کشور در گفتگویی با رسانه ها عنوان کرده که طبق برآوردها و بررسی های انجام شده،عامل بیابانی شدن بخش وسیعی از اراضی جهان،چرای دام و توسعه بی قاعده کشاورزی است که در مورد نخست سهم 35 درصدی و در عرصه کشاورزی نیز سهمی 28 درصدی برای آن تعریف می شود.
بررسی ها نشان می دهد در کشور ایران بیش از 2 برابر ظرفیت مراتع وجود،دام وجود دارد که به هر حال معیشت بخش عمده ای از عشایر و روستا نشینان به آن گره خورده است.
صادرات دام یکی از راهکارهایی است که با هدف حفظ مراتع و تامین درآمد معیشتی جمعیت عشایر در نظر گرفته می شود و به تبع این قاعده در ایران نیز عملیاتی می شود،آنچنان که در سال گذشته قریب به 1 میلیون دام زنده به کشورهای گوناگونی از جهان صادر شده است.
اما راهکاری که برای جلو گیری از تخریب بافت جنگلی کشور در مناطقی همچون سیستان مثمر ثمر خواهد بود،به تامین انرژی ساکنان این نواحی معطوف می شود.
جلالی،رئیس سازمان جنگل ها و مراتع کشور پرده از آماری بر می دارد که بسیار نگران کننده و مخاطره آمیز به نظر می رسد.وی می گوید:
هر سال حدود 8 میلیون متر مکعب سوخت هیزمی و قریب به 600 هزار تن بوته به دلیل دشواری دسترسی مردم به نفت وگاز سوزانده می شود،و در چنین شرایطی آنچه که به عنوان راهکار و دستورکاری ویژه در اولویت مجموعه مذکور قرار می گیرد مشمول طرح هایی همچون واگذاری تنورهای گازی و آب گرمکن های خورشیدی می شود.در کنار آن حفظ مراتع با اتکای به طرح های مشارکتی از دیگر برنامه هایی است که مدنظر مسئولان ذیربط قرار دارد و تلاش می شود در ازای آن آب گرمکن ها و تنورهایی با سیستم مورد اشاره در اختیار مردم قرار می گیرد.
اگرچه طرح مورد اشاره مثمر ثمر واقع شده و طبق آمار منتشره با اقدام مذکور از قطع 39 هزار درخت گز در حاشیه و جوار دریاچه هامون جلوگیری می شود اما آنچه که به عنوان یک الزام در چنین طرح هایی مطرح است به موضوع تامین اعتبار باز می گردد،معضل مذکور تنها به منطقه سیستان خلاصه نمی شود و در نقاط دیگری از ایران زمین نیز معضل بیابانی شدن جنگل ها و مراتع وجود دارد.
امید آن می رود تدابیری اندیشیده شود که در حوزه بودجه ریزی و تامین اعتبارات،اولویت های لازم در تخصیص و تعیین بودجه برای تسری و تقویت طرح های حفاظت از جنگل ها به دیگر نقاط ایران مدنظر قرار گیرد،اگرچه محدودیت های اعتباراتی و بودجه ای موجود در کشور قابل درک است اما انتظار می رود با توجه به اهمیت موضوع دستگاه اجرایی کشور که نخستین دستور جلسه رسمی خود را در سال 92،با موضوعیت زیست محیطی کلید زد،همچنان در این عرصه خطیر دقت نظر لازم را لحاظ کند تا با افزایش و ارتقای اعتباراتی بتوان به موقعیت های هر چه بیشتری در این عرصه نائل شد تا بقای محیط زیست همچنان به عنوان بستری برای حیات و زیست،حفظ شود.
انتهای پیام/