شاه طهماسب دوران ولیعهدی خود را در محله‌ای به نام «خیابان» در شهر هرات گذراند. از این رو این نام را برای این محور که از محل سر در «عالی قاپو» قزوین تا مقابل مسجد جامع شهر امتداد داشت، برگزید.
پس از منتقل شدن مرکز حکومت به اصفهان، «چهارباغ» این شهر را با الهام گرفتن از محله خیابان قزوین و البته به صورت کامل احداث کردند.
برخلاف آنچه تا قبل از این به عنوان گذرگاه شناخته می‌شد که مسیرها را بدون هیچگونه طراحی خاصی به صورت مستقیم به هم وصل می‌کرد و فقط رفت و آمد در آن صورت می‌گرفت، این خیابان سپه بود که با ماهیتی متفاوت در قزوین ظهور کرد.
این ماهیت متفاوت از دستورشاه طهماسب مبنی بر ساخت باغ‌ها، دولتخانه و حرمسرای متعدد سرچشمه گرفته و این برای نخستین بار بود که نگاه رهگذران بجز تماشای مسیری مستقیم و پر گردوخاک، مجذوب جلوه‌هایی از شهر شد.
این خیابان که وسعت آن روزهایش بسیار بیشتر از «سپه» امروزی بوده، محل پذیرایی از بزرگان دولت‌های خارجی به شمار می‌رفته است.
خیابان سپه در سال 1387 به عنوان اولین خیابان ایران در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در طی سال‌های 1387 تا 1389 به همت شورای قزوین بازسازی و تمام سطح گذرگاه‌های آن سنگفرش شد.
ناصرالدین‌شاه که در سومین سفر اروپایی خود از قزوین می‌گذشت، خیابان سپه را یک جادو خواند و آن را در سفرنامه خود بسیار مورد ستایش قرار داد.
قزوین به دلیل دوران پایتختی خود در عصر صفوی آنچنان غنی از آثار تاریخی است که از این حیث رتبه نخست در ایران و سوم جهان را در اختیار دارد.
قزوین که شهر «میرعماد» خوشنویس برجسته ایرانی و شعرای دیگری از نامداران این عرصه است، از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان پایتخت خوشنویسی ایران نامگذاری شده که از این رو موزه دائمی خوشنویسی کشور در محل کاخ «چهل ستون» قزوین برقرار است و جشنواره‌های خوشنویسی متعددی در این شهر هر سال به وقوع می‌پیوندد.
اولین شاپور ساسانی، برای جلوگیری از حمله‌های گاه و بی‌گاه دشمنان، دژهای متعددی را در مهمترین گذرگاه دریای خزر ساخت که این پایگاه نظامی به تدریج وسیع‌تر شد و هسته اولیه شهر قزوین را ایجاد کرد.
این شهر باستانی همچنین به دلیل بهره‌مندی از 2 هزار و 500 هکتار باغستان در اطراف شهر و وجود تفرجگاه طبیعی باراچین به وسعت 1400 هکتار در سال 92 از سوی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان «شهر پاک ایران» انتخاب شد.
از جمله باغستان‌هایی که امروزه به تفرجگاه عمومی استان بدل شده می‌توان به باغ تاریخی حکم‌آباد (پاک ملت) و همچنین باغ تاریخی مصلای قزوین اشاره کرد.
این باغستان‌ها در آیین سنتی و اختصاصی قزوینی‌ها که ملقب به «پنجاه به در» است، به منظور پاسداشت بارش‌های بهاری در پنجاهمین روز بهار سرریز از جمعیت می‌شود و اهالی این دیار به همین بهانه یک روز کامل را به همراه خانواده و دوستان در طبیعت سبز قزوین سپری می‌کنند.
یکی از تپه‌های باستانی استان، تپه «سگزآباد» است که آثار به دست آمده از آن نشان از سابقه 9 هزار ساله اقامت در این شهر را دارد.
نخستین حمام شاهی ایران که «حمام قجر» قزوین بوده، به عنوان بزرگترین گرمابه باستانی شهر، موزه‌های مردم شناسی این استان را هم در خود جای داده است.
تراکم آب انبارهای بزرگ و قدیمی به وضوح در کوچه، پس کوچه‌های شهر ملموس است.
مسجد جامع شهر با طاق‌های هارونی، ایوان سلجوقی و معماری صفوی، مجموعه‌ای چشم نواز و کامل از هنر معماری ایرانی- اسلامی را شکل داده است.
کاروان‌سرای «سعد‌السلطنه» که از مهمترین مراکز تجاری عصر قاجار بوده، با مساحتی 26 هزار متر مربعی وسیع‌ترین و جامع‌ترین سرای سنتی ایران به شمار می‌رود.
بنای بقعه متبرک امامزاده حسین که تنها یکی از اماکن مقدس و زیارتی شهر به حساب می‌آید، توسط دختر شاه طهماسب به شکوه هرچه تمام‌تر ساخته شده و در ایام مختلف سال از جمله عاشورای حسینی، دل‌های محبان اهل بیت را به هم گره می‌زند.
در کنار اماکن متبرکه مسلمانان ساختمان کلیسای «کانتور» توجه را به خود جلب می‌کند که عمارت آن در زمان اشغال ایران به دست روس‌ها در زمان جنگ جهانی دوم ساخته شده است.
نقاشی‌های دیواری طبقه اول عمارت «چهل ستون» قزوین که جلوه‌‌ای از هنر نگارگری مکتب قزوین است، چشم‌های گردشگران هنر دوست را به خود خیره می‌کند.
عطر و طعم غذاهای سنتی قزوین، از جمله «قیمه نثار» آنقدر شیرین است که کمتر مسافری پس از بازگشت از این شهر توانسته آن را از یاد ببرد.
مجموعه آثار تاریخی و طبیعی شهر، قابلیت ثبت لحظه‌های شیرین را برای گردشگران آن فراهم آورده است.
از جمله شیرینی‌های معروف قزوین می‌توان به باقلواهای لوزی، نان برنجی، نان نخودی، نان بادامی، پا درازی و نان چای اشاره کرد که طعم هر یک از این‌ها شیرینی لحظات خوش گردشگران استان را به آنها یادآوری می‌کند.
گزارش از: امیررضا جانی
انتهای پیام/