بیشترین و مهم ترین تالاب های استان در شهرستان پلدختر واقع شده است،این شهر دارای آب و هوایی نسبتا گرم و خشک است.
پلدختر از شمال به شهر خرم اباد (مرکز استان) و از جنوب به استان خوزستان محدود می شود،پلدختر را می توان شهر تالاب های لرستان نامید ،این شهر دارای تالاب های فصلی ودائمی هم چون گری بلمک،گری جمجمه ، تکانه ، لفانه ، کبود و زردابه است، که تالاب گری بلمک با 14 هکتار وسعت بزرگترین آنهاست.
این تالاب ها به دلیل تغییرات جوی رو به خشک شدن هستند این تالاب ها محل زیستگاه پرندگانی هم چون چنگر کشیم حواصیل خاکستری و اردک سر سبز است،همچنین دارای گیاهانی همچون سرخس آبزی شقایق و خار شتر است،شکار کردن در این تالاب ها به علت حضور پرندگان مهاجر و بومی ممنوع است.
در جنوب شرقی شهرستان بروجرد نیز تالابی به نام بیشه دالان وجود دارد که زیستگاه پرندگان مهاجر و بومی است.در شهرستان دررود نیز تالاب هایی وجود دارد که در حال حاضر میزبان پرندگان مهاجری همچون فلامینگوها است .
این نخستین بار است که فلامینگوها استان لرستان و شهر دررود را برای استراحت خود انتخاب می کند که علت آن خشک شدن تالاب های استان فارس و بالا رفتن غلظت نمک دریاچه ارومیه است.
دریاچه گهر در اشترانکوه در ارتفاع 2350 ۲۳۵۰متری از سطح دریا واقع شده است که به حق نگین زاگرس نامیده می شود زیستگاه مناسبی برای پرندگان و انواع آبزیان است و در منطقه حفاظت شده است.
تالاب های یازده گانه معروف پلدختر بر روی آهک های خرد شده لنداسلاید سیمره واقع شده اند که حدود 10 تا 11 هزار سال پیش ایجاد شده اند.
تالابها شریانهای حیاتی زیست کره محسوب شده و به همین دلیل جزء پرتولیدترین محیط‌های طبیعی همچون تولید محصولات شیلاتی، حفظ سطح آب برای مناطق کشاورزی، تولید چوب، ذخیره آب و کاهش بلایای طبیعی و به ویژه سیلاب هستند.
این اکوسیستم های آبی در راستای تثبیت خطوط ساحلی، از بین رفتن مواد زاید و تصفیه آب، برخورداری از چشم‌اندازهای زیبای طبیعی و ایجاد بستر مناسب برای حیات بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی از جایگاه ارزشمندی برخوردار هستند.
فلات ایران که بیش از 80 درصد از خاک این سرزمین را در برگرفته تنوعی از چشم اندازهای کوهستانی، کوهپایه ای، دشتی و کویری است و به علت قرار گرفتن درکمربند خشک و نیمه خشک جهان دارای میکرواقلیم های بسیار متنوعی از جمله تالابهای فراوانی است که در جای جای این سرزمین اسلامی واقع شده اند.
در این بین استان لرستان نیز به دلایل خاص زمین شناسی دارای تالابهای متعددی است که شهرستان پلدختر را با هفت تالاب دائمی و چهار تالاب فصلی می توان به عنوان شهر تالابهای این استان نام برد.
این شهرستان دارای تالاب های فصلی و دائمی چون گری بلمک، گری جمجمه، تکانه، لفانه، کبود و زردابه است که تالاب گری بلمک با بیش از 500 هکتار وسعت بزرگترین آنهاست.
تالاب های این شهرستان در 12 کیلومتری جنوب شهر پلدختر قرار دارند و با مهاجرت پرندگان از مناطق سیبری چشم انداز زیبای این تلاب ها پیدا می کنند که چشم هر رهگذری را مجذوب خود می کنند.
براساس بررسی های زمین شناسی، تالاب های یازده گانه معروف پلدختر بر روی آهکهای خرد شده لنداسلاید سیمره (چل جایدر) واقع شده اند که حدود ده تا یازده هزار سال پیش وقوع زلزله ای به بزرگی بیش از 7 ریشتر موجب رانش لایه های سنگی یال شمالی طاقدیس کبیر کوه و مسدود شدن رودخانه های سیمره و کشکان و در نتیجه تشکیل دریاچه ای عظیم در جنوب شهرستان پلدختر و شمال شهرستان دره شهر شد و به دنبال آن شرایط تشکیل تالاب ها نیز فراهم شد که با این اوصاف قدمت تالاب های پلدختر در واقع معادل سن لنداسلاید سیمره است.
بر اساس مطالعات هیدروژئولوژی، منشاء آب تالاب های پلدختر نزولات جوی بوده که با توجه به وضعیت زمین شناسی و توپوگرافی منطقه، تالاب ها نسبت به محدوده های همجوار پست تر و کف آنها نیز از رسوبات مارنی دانه ریز و نفوذناپذیر سازند گچساران است و جریانهای زیر سطحی به تبعیت از گرادیان هیدرولیک به سمت تالاب ها حرکت کرده و به داخل آنها زهکش و یا به صورت چشمه در مرز لایه آبدار با سنگ کف به داخل تالاب ها تراوش می کند.
بر اساس آثار و شواهد موجود تعداد تالاب های پلدختر بعد از وقوع لنداسلاید سیمره، بالغ بر 50 تالاب کوچک و بزرگ بوده که از زمان تشکیل تا 100 سال پیش تحت تأثیر عوامل طبیعی، بیشتر آنها خشک و منقرض شده اند و تنها تعداد 11 تالاب که از تغذیه بهتری برخوردار بوده باقی مانده اند.
از طرف دیگر تالاب های پلدختر که از زیبایی و طراوت خاصی برخوردار است اگر مورد توجه مسئولان ذی ربط قرار گیرد به طور قطع و یقین در جذب گردشگران موثر خواهند بود.
وسعت این تالاب ها یا به اصطلاح "گریها" بالغ بر 45 هکتار است که "گری جمجمه" بزرگترین و "گری سیه" کوچکترین آنها است و همگی به جز گرگر در همه فصول سال از طراوت قابل توجهی برخوردارند و هرگز خشک نمی شوند.
"گری پا به نار" و "گری تاف" کنار هم قرار گرفته و "گری کبود" حالتی شبیه جزیره به خود گرفته و "گری جمجمه" به معنای جنبان که حالت تحرک دارد.آب شیرین تالاب تنگ فنی و گیاهانی چون بلمک، نی، بلوط، پونه و بابونه در حاشیه همه تالاب های این منطقه مناظر دلفریب و چشم نوازی را به وجود آورده اند.
انتهای پیام/پ