رشد سریع و پیشرفت فن‌آوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی بین جوامع مختلف شکل‌گیری الگوهای فرهنگی جدید بین کاربران و شکل‌گیری جامعه اطلاعاتی که خود محصول توسعه پرشتاب فناوری نوین اطلاعاتی است را به همراه دارد.
این جامعه اطلاعاتی که محصول فضاهای مجازی نوین است تمامی ابعاد زندگی بشری را تحت‌الشعاع قرار داده و هر روز در پی ارائه اطلاعات جدید به کاربران است.
شکل‌گیری فضاهای مجازی و اینترنتی و جامعه اطلاعاتی باعث شکل‌گیری فرهنگ جدید در بین اقشار مختلف جامعه و کاربران این قبیل صفحات اجتماعی شده است.
*فضای مجازی و تغییر سبک برقراری ارتباطات
شبکه‌های اجتماعی و اطلاعاتی این روزها موجب شده تا سبک برقراری ارتباط نیز تغییر کند و به نوعی کاربران و افراد در هر جایی فارغ از زمان و مکان که در آن قرار دارند با دیگران تعامل یابند.
فضاهای مجازی و اطلاعاتی جدید به دلیل سرعت بالایی که در برقراری ارتباط بین کاربران دارند و نیز هزینه‌های پایین و کارآیی بالایی خود نقش مهمی را در تبادل اطلاعات بین کاربران و نیز برقراری ارتباط آسان ایفا می‌کنند.
تبادل سریع اطلاعات، سرعت بالا، هزینه‌های پایین، تاثیرات و الگوهای فرهنگی جدید در شبکه‌های مجازی موجب از بین رفتن روش‌های سنتی برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات بین جوامع و کاربران شده و شیوه‌های جدید را جایگزین آن‌ها کرده است.
این شبکه‌های اطلاعاتی نوظهور با آوردن یک سری الگوهای فرهنگی و رفتاری جدید توانسته است بر تمامی ابعاد زندگی بشر امروز اثر گذارد و موجب تغییرات جدی در سبک زندگی و حتی اشتغال آن‌ها نیز شود، به گونه‌ای که با به میان آمدن این قبیل فضاها به زندگی انسان‌ها بسیاری از شغل‌های قدیمی به کنار رفته و مشاغل جدیدی جایگزین آن‌ها شده است.
*کنترل اطلاعات شخصی کاربران در فضای مجازی
فضاهای مجازی و جامعه اطلاعاتی امروزه باعث شده تا اطلاعات شخصی کاربران به راحتی در این صفحات و فضاها در اختیار دیگران قرار گیرد و به نوعی اطلاعات کنترل می‌شود.
به عقیده آنتونی گیدنز جامعه‌شناس جامعه اطلاعاتی امکان کنترل اطلاعات را برای صاحبان قدرت به گونه‌ای فراهم کرده است که به سادگی اطلاعات شخصی کاربران در صفحات اجتماعی و نوبلاگ‌ها در دسترس آن‌ها قرار می‌گیرد و این صاحبان قدرت به وسیله نرم‌افزارهای جدید و ابزارهای مختلف اطلاعات کاربران اینترنتی را طبقه‌بندی و بررسی می‌کنند، در نهایت وی این جامعه را جامعه کنترل شده می‌نامد چرا که همه اطلاعات افراد به نوعی در آن کنترل می‌شوند.
ورود جامعه اطلاعاتی به زندگی جوامع تا حدی امنیت اجتماعی و فردی آن‌ها را به خطر انداخته است که با همه‌گیر شدن کاربرد اینترنت و رایانه و استفاده از وسایل ارتباطی نوینی مثل تلفن‌های همراه و لوازم دیجیتالی، حریم شخصی کاربران نابود شده و به علت عدم آگاهی‌های لازم در زمینه استفاده از این قبیل وسایل نوین در خطر سوء استفاده سودجویان و صاحبان قدرت قرار می‌گیرند.
فضاهای مجازی و الکترونیکی این روزها آزادی بیشتری را برای کاربران برای برقراری ارتباط با دیگران ایجاد کرده و محتوای این گونه محیط های ارتباطی نوین در حوزه‌های مختلف اخلاقی، دینی، اقتصادی، اجتماعی ، سیاسی و... شکل گرفته است.
آزادی افراد در جامعه اطلاعاتی موجب ایجاد فرهنگ و تمدن جدیدی می‌شود که مختص فضاهای الکترونیکی و مجازی جدید بوده و در نهایت موجب شکل‌گیری دو نوع جامعه می‌شود.
جامعه‌ای که تحت تاثیر این قبیل فضاهای مجازی ، اینترنتی و شبکه‌های اطلاعاتی به دنبال استفاده صحیح از آن‌ها به سمت توسعه و کسب علم پیش می‌رود و یا جامعه‌ای که به دلیل عدم آگاهی‌های لازم درست این وسایل، رو به زوال و نابودی گذاشته و در انبوهی از ضدارزش‌ها و مباحث غیراخلاقی غوطه‌ور می‌شود.
*شکاف و فاصله اجتماعی نتیجه دسته‌ی به شبکه‌های اطلاعاتی
گسترش استفاده از شبکه‌های اطلاعاتی و فضاهای مجازی و دیجیتالی موجب ایجاد شکاف و فاصله اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به علت تفاوت در سطح دسترسی جوامع به فن‌آوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی شده است که شکاف دیجیتالی نامیده می‌شود.
دسترسی به فضای مجازی و دیجیتالی علاوه بر این که موجب رهبری فکری افراد صاحب قدرت در دسترسی به منابع اطلاعاتی می‌شود بلکه قدرت تحلیل و تفسیر اطلاعات را نیز برای آن‌ها فراهم می‌کند.
با این تناسب فرهنگ جوامع بر اثر نفوذ و تاثیر فضاهای مجازی شکل جدیدی بر خود گرفته است و به علت قدرت رهبری فکری که این فضا ایجاد کرده ، فرهنگ اصیل و حقیقی جوامع بر اساس میزان محتوای تولید شده شکل می‌گیرد.
یعنی هر کسی هرچه بیشتر محتوای غنی و جذاب در این فضاها تولید کند فرهنگ واقعی جوامع را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
*لزوم سیاست‌گذاری در فضای مجازی
حال با توجه به نفوذ، تاثیر شگرف و وسعت کاربرد فضای مجازی در بین کاربران باید سیاستگذارای‌های جدی در سطح کلان جامعه صورت گیرد تا از گسترش و رواج ضد ارزش‌ها و تغییرات سریع و ناگهانی فرهنگ حاکم بر جامعه جلوگیری به عمل آید تا شاهد بروز آسیب‌های جدی اجتماعی در جامعه نباشیم. به همین منظور نهادها و ارگان‌های ذی‌ربط در امر فن‌آوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی نوین باید برنامه‌ریزی دقیق و اصولی و نیز سیاست‌گذاری‌های جدی در زمینه استفاده و دسترسی کاربران به اینترنت و وسایل ارتباطی کنند تا از نفوذ و هجمه حمله‌های فرهنگی سودجویان و بیگانگان به تمدن ایرانی- اسلامی کشور جلوگیری شود.
*همانندسازی فکری در فضای مجازی
استفاده و رواج فضای مجازی بین کاربران علاوه بر این که موجب برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات می‌شود بلکه همانندسازی فکری، ذهنی و... آن‌ها را نیز به همراه دارد. در نتیجه فضاهای مجازی باعث جهانی شدن و تبادل ارزش‌های فرهنگی جدید بین کاربران و حرکت ذهن آن‌ها با یک سمت و سو که همانند سازی است، می‌شود.
سیدابوالحسن فیروزآبادی رئیس مرکز ملی فضای مجازی با بیان این که این مبادله شناختی و حرکت به سوی همانندسازی به نوعی اعمال قدرت است، می‌گوید: فضای مجازی از خصایص فشردگی زمانی، مکانی و بصری برخوردار است این باعث می‌شود که فضایی که ایجاد می‌شود به مراتب بزرگ‌تر از فضای حقیقی باشد. البته آغاز آن از نقطه واقعی است ولی ادامه آن وابستگی کمی به فضای حقیقی دارد و تفاوت در هنجارها، باورها و ارزش‌ها در این فشردگی ایجاد خواهد شد و ما را با تغییرات فرهنگی سریعتر از شرایط عادی مواجه می‌کند.
انتهای پیام/