به گزارش
گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ با رشد صنعت بازی‌های ویدئویی در پلتفورم‌های رایانه، کنسول‌های بازی و به‌ویژه در چندسال اخیر در موبایل‌های هوشمند و میزان ارزآوری و درآمد قابل توجه این حوزه برای شرکت‌ها و کشورهای صاحب صنعت بازی، دیگر کشورها هم متوجه ارزش این صنعت برای درآمدزایی شده‌اند و سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی برای توسعه آن در نظر گرفته‌اند. این درحالی است که بازی‌های ویدئویی در کنار ارزآوری، در گسترش فرهنگ مدنظر کشورهای بازی‌ساز در میان سایر کشورها هم قابل تامل است. در کشور ما هم بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به عنوان تنها متولی قانونی در صنعت بازی در کشور سعی دارد با استفاده از تمام ظرفیت‌های قانونی خود حوزه هنر-صنعت بازی‌های ویدئویی را در عرصه ملی و بین‌المللی مطرح کند. اما اینکه تا چه حد توانسته است در مدت 8 سال حضور خود در این عرصه موفق باشد و چه برنامه‌هایی در آینده برای حمایت از بازی‌سازان برای طراحی، ساخت بازی و فروش آن در داخل و خارج کشور دارد، موضوع گفتگوی ما با «حسن کریمی قدوسی» مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای شد.
شما به عنوان متولی صنعت بازی‌های ویدئویی چه حمایت‌هایی از بازی‌سازان داخلی انجام می‌دهید؟ اگر منظور شما حمایت مستقیم مالی است، باید بگویم که ما در دوره مدیریت جدید حمایت مستقیم از بازی‌سازان را متوقف کرده‌ایم. این حمایت را در 6 سال گذشته بنیاد از بازی‌سازان انجام می‌داد. توقف حمایت مالی مستقیم از بازی‌ساز چند علت داشت؛ مدیران بنیاد در تیم جدید تجربه مرتبط با حوزه کاری خود دارند و تجربه بازی‌سازی مدیران مرتبط باعث شده تا از نزدیک با مشکلات و نیازهای بازی‌سازان آشنا باشند. اگر ما بخواهیم منابع بنیاد را به سمت حمایت مادی مستقیم ببریم، خیلی راحت می‌توانیم این کار را انجام دهیم و با تیمی قوی که از بازی‌سازان وجود دارد می‌توانیم بازی‌های خوب و قوی درست کنیم، اما این نوع حمایت غلط است. البته اگر منابع مالی ما بی‌نهایت باشد، حمایت مالی مستقیم می‌کنیم اما وقتی منابع کم است به خصوص امسال با این بودجه کمی که برای بازی درنظر گرفته شده است ما تمام حمایت‌مان را به سمت پروژه‌های زیرساختی برده‌ایم چرا که در بحث زیرساخت با مشکلات بسیاری دست به گریبان هستیم.
منظور شما از پروژه‌های زیرساختی چیست و چه اقداماتی انجام داده‌اید؟ ما سعی می‌کنیم تمام زیرساخت لازم برای صنعت بازی‌سازی را فراهم کنیم تا صنعت بازی‌های ویدئویی بتواند بدون دغدغه به طراحی و بازی‌سازی فکر کند. بنابراین ما در این زمینه سه سرفصل را در دستور کار قرار داده‌ایم؛ اولین سرفصل ما بحث آموزش است چراکه اولین نیاز شرکت‌های بازی‌سازی نیروی انسانی متخصص است. گسترش فعالیت‌های انستیتو ملی بازی‌سازی و نیز مرکز رشد بازی‌سازی تا حدودی برطرف‌کننده نیروی متخصص و نیز کمبود تجهیزات برای بازی‌سازانی است که تازه شروع کرده‌اند. در مرکز رشد یک سیستم منتورینگ هم راه‌اندازی کرده‌ایم تا پروژه‌های موفقی به سرانجام برسد. کار دیگر ما در این سرفصل، سامانه توزیع محتوای آموزشی برای بازی‌سازان است تا شرکت‌های بازی‌ساز بیاییند و فیلم‌های آموزشی بازی‌سازی را از آنجا تهیه کنند. در ضمن آموزش مجازی از راه دور را با همکاری دانشگاه علم و صنعت راه‌اندازی کرده‌ایم که از اول دیماه شروع می‌شود. اینها بخشی از فعالیت‌های این سرفصل است و دومین سرفصل ما ایجاد بازار برای محصولات ساخته شده است. ایجاد زیرساخت‌هایی که باعث کمک به فروش بیشتر بازی‌های ایرانی کند. به صورت اخص یکی از این کارها سامانه توزیع دیجیتال است که قراردادش با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری امضا شده است.
سرفصل سوم هم ارائه کمک‌های مالی مستقیم به شرکت‌های بازی‌سازی منتهی در غالب وام است و بنیاد وام‌هایی با بهره بسیار کم را البته محدود و با مبلغ کم در اختیار بازی‌سازان قرار می‌دهد.
آیا شما درکنار این سرفصل‌ها می‌توانید در زمینه کمک به شرکت‌های بازی‌ساز برای کم شدن مالیات‌شان هم اقدامی انجام دهید؟ من قبلا هم گفتم که منابع مالی ما محدود است. برای همین ما از سال گذشته با رایزنی‌هایی که با معاونت علمی و فناوری انجام دادیم، توانستیم دستور ثبت شرکت‌های دانش‌بنیان را برای شرکت‌های بازی‌ساز دریافت کنیم. تا کنون شش شرکت دانش بنیان شدند و کارگزار فنی دانش بنیان شدن اینها هم بیناد ملی بازی‌های رایانه‌ای است. دانش بنیان شدن آنها باعث می‌شود تا آنها از حمایت‌های صندوق نوآوری شکوفا و معافیت‌های مالیاتی بهره‌مند شوند. از نظر قانون‌گذاری هم در این حوزه فعایت‌های خوبی انجام داده ایم. ما توانسته‌ایم به شرکت‌های بازی‌سازی که توانایی ثبت شرکت دانش‌بنیان را ندارند مجوز موسسه فرهنگی تک‌منظوره اعطا کنیم. با این مجوز آنها می‌توانند موسسه فرهنگی ثبت کنند و فقط در بحث بازی فعالیت داشته باشند و به جای اینکه بروند در ثبت شرکت‌ها و یک شرکت با عناوین مختلف ثبت کنند با ثبت موسسه فرهنگی تک‌منظوره از پرداخت مالیات معاف شوند. در این حالت هزینه برق شرکت‌شان صنعتی محسوب می‌شود و امکان مستقر شدن در محل مسکونی را هم پیدا می‌کنند. ما اکنون بیش از 20 پرونده باز ثبت شرکت تک‌منظوره در بنیاد داریم. هشت مجوز هم در این حوزه به شرکت‌های بازی‌ساز داده شده است. چون تعداد وام کم بوده است و تنها دو شرکت موفق به اخذ وام شده‌اند ما این قول را به شرکت‌ها داده‌ایم که عضو کارگروه بازی در نظام صنفی رایانه شوند که در اسفند ماه انتخابات دارند تا بتوانیم وام‌هایی را البته با مبلغ کم دراختیارشان بگذاریم و پیش شرط آن، اصلاح سیستم حسابداری داخلی و روند اداری شرکت‌های‌شان است.
برای رقابت بازار بازی تولید داخل با بازی‌های خارجی چه تمهیداتی انجام داده‌اید؟ از ابتدای امسال در قالب قانون برنامه ششم توسعه، هم مجلس و هم دولت سعی دارد با تصویب سند برنامه ملی بازی در فضای مجازی و با وضع مالیات بر بازی‌های آنلاین موبایل خارجی عوارض دریافت کند که این بودجه به بازی ایرانی برسد. این البته باید قانون شود و ما نیمی از راه را برای اجرایی کردن آن رفته‌ایم.
به نظر شما بازی ایرانی جای رشد و جهانی شدن را در میان کشورهای صاحب سبک و صنعت بازی دارد؟ درست است که صنعت بازی‌سازی در کشور ما می‌تواند بدون حمایت دولت تا حدودی روی پای خودش بایستد و ما مزیت‌هایی چون نیروی انسانی خلاق و هنرمند و نیز تولید محصول ارزان داریم اما با حمایت دولت می‌توانیم هم صاحب یک صنعت واقعی شویم و هم تأثیرگذاری فرهنگی در ایران و جهان داشته باشیم. این حوزه نیاز به توجه و حمایت جدی دولت دارد تا بتواند در بازار جهانی رقابت کند.
برگشتیم سر پله اول؛ حمایت دولت باید از طریق بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای باشد. از ابتدای همین امسال دقیقا چقدر از بازی‌سازان حمایت کرده‌اید؟ اصلا بودجه شما از ابتدای سال تا کنون چقدر بوده؟ در رابطه با بودجه همین‌قدر بگویم که بودجه ما از ابتدای سال تا کنون در مقایسه با بودجه دولت مالزی برای حمایت از بازی‌سازان که 20میلیون دلار است، تنها 2درصد بوده و بنیاد با این بودجه از تولید حتی یک بازی فاخر هم نمی‌تواند حمایت کند. البته این را می‌دانم که وزارت فرهنگ و ارشاد هم بودجه کافی ندارد و بودجه در دولت محدود است اما بازی باید از اولویت آخر دولت به اولویت‌های اصلی مبدل شود. بازی در کشور ما خیلی جوان است و برای همین باید توجه بیشتری به آن شود تا این نهال درست رشد کند تا در اثر عدم توجه خشک نشود.
با همین بودجه هم حداقل می‌توانستید برای محصولات تولیدشده تبلیغات کنید تا خود بازار از بازی ایرانی حمایت کند. البته قول‌هایی هم داده بودید.
تبلیغات بدون وجود قانون حتی اگر میلیاردها تومان هم باشد اثرگذار نخواهد بود. خرید بازی از نیاز شروع می‌شود. یعنی مخاطب نیازش را می‌سنجد و بعد به جیبش نگاه می‌کند. کاربر برای خرید بازی به جیب خودش نگاه می‌کند. وقتی کاربر، بازی "call of duty” را پنج هزار تومان می‌خرد، نمی‌آید بازی ایرانی را هم پنج هزار تومان بخرد و در نتیجه ضائقه‌اش می‌شود بازی خارجی و با آن بزرگ می‌شود. ما هنوز از لحاظ تکنیک و گرافیک از صنعت بازی دنیا عقب هستیم و زمان نیاز داریم تا به آنها برسیم. تصویب قوانین گزنده اتفاقی است که حتما باید در این حوزه بی‌افتد. ما می‌توانیم با گران کردن هولوگرام ،بازی خارجی را چند برابر افزایش قیمت دهیم اما این کار نه تنها کمکی به فروش بهتر بازی ایرانی نمی‌کند بلکه باعث گسترش تکثیر زیرزمینی بازی خارجی می‌شود و کپی زیرزمینی بازار را در اختیار خودش می‌گیرد. راه جلوگیری از اینکار هم وجود همین قوانین گزنده است تا با وضع جریمه‌های میلیونی بر روی این بازار قاچاق، بتوانیم با حضور نیروی انتظامی و سازمان تعزیرات حکومتی جلوی این کار را بگیریم. معادله این سیستم به قدری پیچیده است که با یکی دو اهرم، این کار شدنی نیست. در سند ملی بازی رایانه‌ای به این مهم هم توجه شده و در شورای عالی مجازی بحث افزایش جرایم تخلفات بازی‌های رایانه‌ای مطرح است و امیدواریم این طرح قبل از سال اجرایی شود.
من اعتقاد دارم با مصوب شدن این موضوع و گزنده شدن تخلفات و تصویب آن از سوی مجلس برای گرفتن جریمه از متخلفان، می‌توانیم 50 درصد راه را برای رونق بازی داخلی برویم اما 50 درصد دیگر در مورد رعایت کپی رایت در سطح کلان ملی است. ما متاسفانه حتی IP STATIC هم در کشور نداریم تا بتوانیم دانلودکننده بازی را پیگیری کنیم و این هم متخلفان را برای دانلود بازی و پخش کردن آن جری‌تر می‌کند.
ما با رعایت نکردن کپی رایت در دنیا هم باعث شده‌ایم تا نگاه آنها به ما نگاهی علامت سوال گونه باشد و یعنی آنها می‌گویند که شما با عدم رعایت کپی رایت مگر بازاری می‌توانید داشته باشید؟ رعایت نکردن کپی رایت باعث شده تا ما نتوانیم وارد دنیای پرسود تجارت بازی شویم. این ترک عادت هم نیاز به کارفرهنگی گسترده‌ای دارد. اگر بازار غیرمجاز جمع‌آوری نشود به محض اینکه قیمت محول مجاز از بازی غیرمجار بیشتر شود، مغازه‌دار از فروش بازی ایرانی خودداری می‌کند.
کشورهایی مانند فنلاند،لهستان و چین توانسته‌اند در یک برنامه ده ساله رشد قابل توجهی در صنعت بازی داشته باشند و ارزآوری برای کشورهایشان کنند. شما چه راهکارهایی برای رشد این صنعت دارید؟ سه اتفاق بزرگ برای آنها اتفاق افتاد تا آنها توانستند در دنیای بازی ویدئویی مطرح شوند.
اول اینکه دولت‌های این کشورها فهمیدند بازی خیلی تاثر گذار است. ما کمتر دولت‌مردی داریم که بازی را در اولویت برنامه‌هایش ببیند و بازی در آخرین اولویت قرار دارد.
دوم اینکه بنابر شرایط کشورشان سیاست‌گذاری صحیح کردند. مثلا چین 13 سال ممنوعیت واردات کنسل هرنوع بازی را در کشورش اجرایی کرد که از سال 2000 تا 2013 میلادی بود. سازندگان بازی چینی رفتند سراغ ساخت بازی موبایل و رایانه و اینگونه سبک آسیای شرقی در دنیا مطرح شد و اروپایی‌ها عوارض سنگین بر روی بازی به اجرا گذاشتند.
نکته سوم اینکه همه کشورهای دنیا برای صنعت بازی‌های ویدئویی بودجه گذاشته‌اند و «حمایت هدفمند» از بازی‌های موبایلی و رایانه‌ای و کنسولی انجام دادند. ما این حمایت هدفمند را نداریم. دولت مالزی در سال گذشته 20 میلیون دلار برای حمایت از تولید بازی هزینه کرده است. این کشور 40 هزار دلار تا 250 هزار دلار به بازی‌ساز می‌دهد و در مدت دو سال این درخواست مجدد می‌تواند از سوی بازی‌ساز به دولت ارائه شود. ما نباید بگوییم بیایید وام بگیرید که این امر باعث می‌شود کسی هم که بازی‌ساز نیست بیاید شرکت ثبت کند و وام بگیرد و در آخر سر نظام می‌بیند پول هنگفتی به عرصه بازی ترزیق کرده اما هیچ پیشرفتی اتفاق نیفتاده است. بنابراین حمایت هدفمند باید انجام شود.
حمایت‌های هدفمند چگونه شکل می‌گیرد؟ بنیاد یک سایت راه اندازی کرده است به نام iranrate.ir و تمام بازی‌سازها موظف هستند بروند شرکت خود را در آنجا با تمام مشخصات ثبت کنند تا ما براساس شایسته محوری کار کنیم تا پروژه‌ای که ابتدا روی کاغذ است یک مقدار حمایت شود و بازی که 70 درصد پیشرفت کار دارد، حمایت‌های بیشتری برای ارائه سریع‌تر به بازار فروش دریافت کند.
در کنار بنیاد ملی بازی‌های رایانه چند انجمن و سازمان‌هم در حال فعالیت هستند. آیا این موازی کاری باعث رشد توسعه صنعت بازی می‌شود؟ من اعتقاد دارم که موازی کاری در عرصه بازی دارد به صفر می‌رسد. مثلا در تولی‌گری این برعهده بنیاد گذاشته شده است و موازی کاری نداریم. انجمن‌های وزارت ورزش هم تنها دارند در این دریای بیکران موج اندازی می‌کنند و قدرت اجرایی ندارند اما معتقدیم اگر قدرت اجرایی دارند بیایند و مشارکت کنند. اما متاسفانه در وزارت ورزش هنوز متولی این حوزه مشخص نیست که چه کسی و چه نهادی مسئول است و اگر وزارت ورزش آن را اعلام کند ما حاضریم برویم و با آنها گفتگو و همکاری کنیم. ما امیدواریم این حاشیه کاری‌ها برداشته شود و باعث شود تا بازی‌سازان و کاربران ما از این سردرگمی و بلاتکلیفی رها شوند.
در سازمان‌های مختلف بودجه‌ای برای حوزه بازی درنظر گرفته می‌شود. شما به عنوان متولی این امر آیا برنامه‌ای برای جذب این بودجه ها دارید؟ من با همه سازمان‌ها، ارگان‌ها و نهادها صحبت کردم که اگر می‌خواهند از بازی‌سازان حمایت کنند بیایند و با بررسی شرکت‌ها در سایت iranrate.ir هزینه را در جای درستش هزینه کنند و حمایت هدفمند کنند. ما داشته‌ایم مواردی که برای ساخت بازی هزینه میلیاردی شده است که 50 میلیون تومان هم ارزش نداشته ولی این کار در کشورهایی که در بحث بازی مطرح شده‌اند این هزینه تنها و تنها از سوی یک سازمان که متولی بازی است صورت می‌گیرد. ما باید این پارادوکس را در فضای سایبری از میان برداریم.
و حرف آخر شما؟ از همه بازی‌سازها به خاطر اینکه با عشق در کشورشان نشسته‌اند و بازی می‌سازند و با هزینه شخصی پروژه خود ر ا به جلو می‌برند تشکر می‌کنم و تمام سعی‌مان را می‌کنیم تا امید آنها را ناامید نکنیم.
برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید. انتهای پیام/