در طراحی پوشش بانوان هرمزگانی از طرح ها و نقش و نگارهای طبیعت تا امواج زیبای دریا و شاخ و برگ درختان به کار رفته است.
قامت این لباس ها گاه بلند تا مچ پا و گاه تا زیر زانو می‌رسد که این ویژگی از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است.
کَندوره، اُرنی، جِلویل، شلوار و بُرقع از جمله پوشش متداول بانوان هرمزگانی است.
فرخنده بادروج یکی از بانوان کارآفرین در زمینه دوخت و تهیه لباس محلی بانوان در جزیره هرمز است که امسال در ۵ نمایشگاه صنایع دستی اراک و تهران شرکت کرده است.
اومی گوید: هنر تهیه و دوخت انواع لباس بومی در خانواده ما سنتی دیرینه است که نسل به نسل، از مادران به دختران آموزش داده شده و به ارث رسیده است.
این بانوی ۲۹ ساله هرمزگانی که از ۱۲ سالگی در این زمینه فعالیت می کند اکنون سرپرست تعاونی نقش و نگار الماس هرمز است.
خانم بادروج با اشاره به استفاده از گلابتون، خوس، ودوو، شک و زری در دوخت انواع پوشاک سنتی ، شلوار بندری، لباس کَندوره، چادرهای خوس دوزی شده، جِلویل و انواع شلوارهای محلی را از جمله کارهای دستی برشمرد که با دستان هنرمند۲۲ بانوی جزیره هرمز در کارگاه یا منزل مسکونی تهیه می شود.
او با اشاره به اینکه بیشتر بانوان هرمزی لباس های مورد نیازشان را خود در منزل تهیه می کنند گفت: افراد زیادی متقاضی آموزش در این زمینه هستند که معمولا ۱ تا ۲ نفر در ماه برای آموزش به کارگاه مراجعه می کنند.
این بانوی هنرمند هرمزی درباره کندوره که یکی از لباسهای پر طرفدار بانوان هرمزگانی در جشنها و اعیاد است می گوید : برای دوخت کندوره با حاشیه های نواردوزی شده از پارچه هایی با رنگهای شاد همچون زرشکی، سبز، آبی و قرمز استفاده می شود و با توجه به اینکه نوارهای آن کاردست بوده یا آماده ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان هزینه می شود.
بانوان هرمزگانی فعال در زمینه پوشاک محلی با درآمد خود هم به اقتصاد خانواده کمک می کنند و هم اشتغال پایداری در کنار کارهای خانه به راه می اندازند.
آمارهای اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان از فعالیت بیش از۵۰ هزار نفر از بانوان هرمزگانی در زمینه لباس محلی و ملحقات آن خبر می دهد.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان می گوید : اکنون ۶۴ هزار نفر در بخش صنایع دستی هرمزگان فعالیت می کنند که نقش بانوان در این زمینه بسیار چشمگیر است.
سهراب بناوند نحوه فعالیت بسیاری از این بانوان هنرمند دارای پروانه تولید را به صورت انفرادی بیان کرد و گفت: بازاریابی و فروش محصولات این افراد در نمایشگاه های صنایع دستی سراسر کشور با همت این اداره کل انجام می شود.
وی به نقش حمایتی میراث فرهنگی از این کارآفرینان اشاره کرد و افزود : به این افراد با توجه به نوع فعالیت ۳ تا ۵ میلیون تومان تسهیلات مشاغل خانگی و کارگاهی با سود ۴ درصد پرداخت می شود.
پوشاک سنتی هرمزگان و ابزار به کار رفته در آن (ملحقات) از پر طرفدار ترین صادرات غیر رسمی بانوان هرمزگانی به کشورهای حاشیه خلیج فارس است .
هر چند به گفته کارشناسان میراث فرهنگی آمار دقیقی از صادرات این محصولات هنری در مبادی رسمی وجود ندارد اما آنچه مسلم است این اقلام در قالب پیله وری و چمدانی ( بار همراه مسافر) به کشورهای مقصد حمل می شود.
ناصر رهسپار یکی از فعالان در زمینه صادرات صنایع دستی هرمزگان از جمله لباس محلی بانوان هرمزگانی و ابزار آن (ملحقات لباس) است.
او می گوید: لباس و ملحقات آن کمترین هزینه بصورت در اختیار گذاشتن مواد اولیه به وسیله بانوان در منزل دوخته می شود.
رهسپار که موسس شرکت تعاونی هرمزان کار در سال ۸۶ در میناب هم هست می گوید اکنون این شرکت تعاونی بیش از ۸۰ عضو دارد و محصولات آن در طول سال در ۲ تا ۳ نمایشگاه بین المللی خارجی و تعداد زیادی از نمایشگاههای داخلی به نمایش گذاشته می شود.
این صادر کننده صنایع دستی استقبال با اشاره به استقبال کشورهای اروپایی، حوزه خلیج فارس و ترکیه از تولیدات این شرکت افزود: ملحقات لباس سنتی بانوان هرمزگانی همچون زری و شک در تهیه وسایل کاربردی، صنایع دستی و لباس های مد روز همچون رودوزی مانتو ، تیشرت، رودوزی روی سجاده و حصیر استفاده می شود که علاقمندان بسیاری دارد.
رهسپار گفت: به طور معمول ۱۰ تا ۴۰ میلیون تومان صنایع دستی برای شرکت در هر نمایشگاه بین المللی تهیه می شود که ۴۰ درصد آن به لباس بانوان اختصاص دارد که با توجه به نوع محصولات معمولا ۳۰ تا ۵۰ درصد سودهی دارند.
وی نبود حمایت مالی، مشکل حمل و نقل و هزینه بالای آن، بالا بودن هزینه مالیات در گمرک کشورهایی همچون ترکیه و رقابت بالا را ازجمله مشکلات در زمینه صادرات صنایع دستی عنوان کرد.
با این وجود صنایع دستی هرمزگان بویژه تولید لباس سنتی و ملحقات آن بلحاظ مزیتهایی همچون ، نیروی کار ارزان ، عدم نیاز به فضای کارگاهی ، سود دهی مناسب، بازار پسندی در داخل و خارج کشور می تواند برای همه اقشار مختلف خانواده بویژه بانوان فرصت شغلی مناسب ، پایدار و منشاء اثر در اقتصاد هر خانوار باشد.