به گزارش
دریچه فناوری گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ درد، ناتوانی و لرزش و بی حسی ساعد و دست نخستین نشانه‌های فشار بیش از حد به تاندون‌ها و عصب‌ها به دنبال حرکت‌های نادرست هنگام کار با ماوس رایانه است.
استفاده نادرست و بیش از حد از رایانه برای اجزای مختلف بدن مضراتی به همراه دارد که چشم یکی از این اجزا آسیب پذیر است.
درد، سرخی و سوزش چشم و آب‌ریزش آن، دوبینی، احساس تاری دید که به کاهش قدرت بینایی، خستگی و درد چشم و سردرد منجر می‌شود از جمله این عوارض است.
چشم‌های انسان عادت دارند تا بسیار راحت روی اشیای دور و نزدیک متمرکز شوند به همین دلیل احتمال خستگی ماهیچه چشمی که روی کاغذ و صفحه مانیتور متمرکز شده وجود دارد.
همچنین ماهیچه‌های دیگر چشم، از تغییرات نور یا درخشندگی یا از تغییر مسیر دید بین صفحه نمایشگر و نوشته‌های در حال تایپ خسته می‌شوند و به دلیل جابه‌جایی زیاد کلمات، چشم قدرت تطابق خود را به مرور از دست می‌دهد.
افرادی که دارای اختلالات انکساری اصلاح نشده هستند، بیشتر در معرض خطرند. همچنین محیط کار نه باید خیلی پر نور یا تاریک باشد تا به چشم کاربر فشار وارد نیاید.
پزشکان توصیه می‌کنند برای جلوگیری از ابتدا به بیماری‌های چشمی پس از هر ۱۰دقیقه استفاده از رایانه ، پلک‌های خود را به هم زنید و مدتی به یک نقطه دیگر خیره شوید تا خستگی چشم از بین برود هرچند در این زمینه سفارش شده است که از مانیتورهای جدید به خاطر ساختار بهتر و اشعه کمتر استفاده شود.
امروزه کاربرد رایانه در زندگی بشربسیار زیاد است و تعداد زیادی از افراد ساعت‌های متمادی با این وسیله الکترونیکی کار می‌کنند به همین دلیل شناخت عوامل موثر در محیط کار با رایانه اهمیت زیادی دارد.
درچند سال اخیر تولیدکنندگان تجهیزات رایانه مانند صفحه کلید، ماوس، میز و صندلی و سایر وسایل رایانه سعی می‌کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومی طراحی و تولید کنند چراکه رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش ضایعات چشم، سردرد و کمر درد کاربران رایانه خواهد شد.
بحث مهمی که در این زمینه مطرح است، دانش ارگونومی رایانه می‌باشد که شامل مطالعه و بررسی عوامل انسانی در ارتباط با رایانه و شیوه‌های تطبیق ابزارها و وسایل کار با بدن فرد است تا از بروز اثرات ناهنجار جلوگیری شود.
به گفته متخصصان مجمع متخصصان اعصاب آلمان، کلیک‌های دائم با ماوس و وضعیت غیر طبیعی و نادرست دست هنگام کار با آن ابتدا باعث آسیب دیدگی بافت‌ها می‌شود که در طولانی مدت منجر به التهابات رشته‌های عصبی می‌شود.
متخصصان تاکید کردند؛ هنگام آغاز عوارض و ناراحتی‌های دست این امکان وجود دارد که در مغز ارتباطی بین دردها و کار با ماوس و کلیک کردن با آن ایجاد شود و به دنبال آن تنها با کلیک کردن با ماوس رایانه دردها آغاز خواهد شد و صدمات آن می‌تواند تا ساعد و بازو نیز ادامه پیدا کند که با استفاده از روش‌های کاری آرگونومیک می‌توان با بروز این عارضه مقابله کرد بسیاری از برنامه‌های عملکردی ماوس را می‌توان به کمک صفحه کلید انجام داد، برنامه دابل کلیک ماوس را می‌توان به حلقه گردان وسط ماوس منتقل کرد و بهتر است اندازه ماوس متناسب با اندازه دست کاربر انتخاب شود. سطوح سرد محل قرار گیری دست بر روی پد ماوس نیز زمینه را برای التهابات مساعد می‌کند.
بر اساس این گزارش؛ تمرینات چرخشی مچ دست و حرکت دادن دست و بازوها و استراحت‌های کوتاه حین کار می‌تواند به رفع خستکی و تشنج زدایی عضلات دست کمک کند.
به گفته متخصصان در صورت بروز دست درد، کاربران باید به متخصص اعصاب مراجعه کنند. فراموش نکنیدزماني كه در هنگام كار با كامپيوتر بدن بيش از حد به جلو خم شده باشد . شانه و عضلات گردن قادر به نگهداشتن وزن سر نيست و به ياد داشته باشيد كه بيشتر دردهاي ناحيه گردن و پشت كه هنگام كار با كامپيوتر عارض مي شوند به دليل قرار گيري نادرست بدن روي صندلي و پشت ميز است .
جهت جلوگیری از درگیری عضلانی و اسکلتی موارد زیر را رعایت کنید:۱- ارتفاع صندلی باید قابل تنظیم باشد. ارتفاع صندلی ، ۴۱ تا ۵۲ سانتی متر توصیه می شود.
۲- سطح نشیمنگاه صندلی باید دارای طول و عرض ۴۰ تا ۴۸ سانتی متر باشد.برای افراد چاق صندلی های پهن تر توصیه می شود.
۳- ضخامت تشک در حدود ۴ تا ۵ سانتی متر باشد و رویه آن از جنسی باشد که اصطلاحاً بتواند تنفس کند و لبه جلو صندلی، گرد و لبه بیرونی آن، نرم باشد.
۴- زاویه پشتی با تشک صندلی ، حداقل ۹۵ تا ۱۱۰ درجه باشد. ۵- عرض پشتی صندلی باید حداقل ۳۲ تا ۳۶ سانتی متر باشد.ارتفاع پشتی صندلی را نیز بین ۵۰ تا ۸۲ سانتی متر توصیه می کنند.صندلی باید در قسمت قرار گرفتن گودی کمر (ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ سانتی متراز پایین) داری یک قوس محدب و در قسمت پشت دارای یک قوس مقعر باشد.
۶- صندلی های مورد استفاده در کار با رایانه بهتر است دسته دار بوده و دسته آن با ارتفاع میز کار مطابقت داشته باشد. همچنین دارای ۵ چرخ بوده و چرخان باشد. شیب کف صندلی ۵ تا ۱۵ درجه برای تمایل به جلو و ۵ درجه تمایل به عقب را امکان پذیر سازد.
بهترين حالت نشستن پشت ميز اين است که کمي بدن را به عقب متمايل کنيم، به طوري که زاويه ي بين ران‌ها و تنه حدود ۱۳۵ درجه شود. البته از آنجايي که اين زاويه ممکن است باعث سُرخوردن ما به عقب و حتي افتادن شود(اگر تکيه گاهي نداشته باشيم)، محققان به ۱۲۰درجه هم رضايت داده اند. آنها مي گويند اين گونه نشستن مي تواند باعث کاهش کمر درد شود.
به گفته ي اين محققان ۳۲ درصد مردم بيش از ۱۰ ساعت را در روز، به صورت نشسته سپري مي کنند و نيمي از آنان حتي براي صرف ناهار نيز،ميز خود را ترک نمي کنند و دو سوم مردم زماني که از کار به منزل باز مي گردند، باز هم مي نشينند.
تا جايي که مي توانيد باسن خود را به تکيه گاه(پشت) صندلي نزديک کنيد.
ارتفاع نشيمنگاه صندلي را طوري تنظيم کنيد که کف پايتان صاف روي زمين قرار
گيرد و زانوهاي شما در راستاي ران‌هايتان باشند (ران وساق پا زاويه ي ۹۰
درجه داشته باشند).
پشتي صندلي بايد با نشيمنگاه زاويه ۱۲۰ درجه بسازد. در اين زاويه کمترين
فشار بر ستون مهره ها وارد مي شود و انحناهاي آن در وضع طبيعي خود قرار مي
گيرند. اگر لازم است از کوسن هاي کوچک استفاده کنيد تا پايين و بالاي
کمرتان هم تکيه گاه داشته باشد.
صندلي مورد استفاده در محيط كار با كامپيوتر بايد از خصوصيات زير برخوردار باشد :۱- داراي پشتي باشد ، به صورتي كه گودي كمر را در بر گيرد و ( پشتي ) از نظر افقي و عمودي تراز باشد.
۲- چرخان باشد.
۳- از هر نظر (زوايا و فواصل) قابل تنظيم باشد.
۴- داراي پايه اي محكم باشد.
۵- روكش آن از جنسي باشد كه هوا را از خود عبور داده و سبب تعريق نشود و لغزنده نيز نباشد.
۶- لايه داخلي آن ۲ تا ۳ سانتيمتر ضخامت داشته باشد.
۷- حداقل عرض آن ۴۰ سانتيمتر باشد.
۸- چرخ آن قابليت حركت بر جنس كفپوش اتاق را داشته باشد.
۹- ارتفاع آن با ارتفاع ميز متناسب باشد.
بر اساس اصول ارگونومي كه از سوي سازمان بين المللي توصيه شده ، ارتفاع نشمينگاه صندلي بايد ۲۵ الي ۳۵ سانتيمتر پايين تر از سطح ميز كار در نظر گرفته شود.
ماوس :۱- امروزه ماوس ها با شكل هاي مختلف وارد بازار شده اند.بنابراين انتخاب ماوس عامل مهمي در هنگام كار با كامپيوتر است.
۲- حتي المقدور ماوس وصفحه كليد هم سطح باشند.
۳- در هنگام كار با موس ، مچ دست و ساعد بايستي داراي تكيه گاه باشند.
۴- از كليدهاي ميانبر به جاي استفاده از ماوس كمك بگيريد: مانندctrl+s براي ذخيره كردن و ctrl+pبراي چاپ كردن.
۵-از پدهايي (صفحه هاي مخصوص ماوس) كه امروزه به عنوان پد طبي مطرح است، استفاده شود.
ميز و صفحه کليد کامپيوتر:ميز خود را طوري قرار دهيد که نزديک ترين فاصله را با شما داشته باشد. اگر با صفحه کليد کامپيوتر کار مي کنيد، ميز کشويي آن يا خود صفحه کليد را تا حد ممکن به سمت خود بکشيد. دقت کنيد قسمتي که بيشتر از همه استفاده مي کنيد، مستقيم جلوي شما قرار گيرد که کمرتان مجبور به چرخش نشود.
ارتفاع ميز هم بايد طوري تنظيم شود که آرنج و شانه هاي شما بتواند آزاد و شل قرار گيرند و مچ دست هاي شما خم نشوند (در امتداد ساعد باشد). در اين حالت معمولا يک زاويه ۱۱۰ درجه بين ساعد و بازو ايجاد مي شود. براي نوشتن هم نبايد روي ميز خم شويد، بلکه با نزديک کردن ميز و صندلي، خود را به کار مسلط کنيد.
صفحه كليد :۱- صفحه كليد مورد استفاده بايد در دسترس فرد و در محلي قرار گيرد كه در هنگام كار با آن ، ساعد و بازوها زاويه اي بين ۸۰ تا ۱۰۰ درجه ايجاد نمايند . در اين حالت باز و بايد به زمين عمود باشد و مچ نبايد هيچ گونه فشاري را متحمل شود و نبايد به بالا ، پايين يا داخل خم شود . براي اين منظور مي توان از تكيه گاه مخصوصي استفاده کرد .
۲- صفحه كليد بايد از بدنه كامپيوتر مجزا باشد .
۳- صفحه كليد بايد بطور دقيق در جلوي فرد قرار گيرد .
ميز كار :۱- ارتفاع سطح ميز كار بايد قابل تنظيم باشد .
۲- فضاي در نظر گرفته شده براي پاها در زير ميز بايد مناسب باشد .
۳- سطح ميز كار بايد به اندازه اي بزرگ باشد كه جاي كافي براي تمامي اشيا و وسايل موجود باشد .
وسايلي كه در هنگام كار بيشترين موارد استفاده را دارند ، بايد در نزديكي اپراتور و در دسترس وي قرار داشته باشد و ساير وسايل نيز بايد به صورتي منظم در جاي خود قرار گيرند . لازم به ذكر است كه اگر امكان استفاده از يك ميز بزرگ وجود نداشــته باشــد ، يا فضـاي روي ميز كوچك باشد ، مي_توان با استفاده از پايه متحرك مانيتور ، ضمن تنظيم فواصل و ارتفاع مانيتور در بهترين حالات مطابق با اصول ارگونومي ، از فضاي موجود نيز حداكثر استفاده راکرد كه اين وسيله با امكان چرخش ۳۶۰ درجه به دور محور خود حركت وضعي و انتقالي ، قابليت تنظيم محيط كار را تا حد بسيار زيادي افزايش مي دهد و در اثر افزايش قابليت تنظيم فواصل و ارتفاعات مورد نياز ، از خســتگي ســتون مهـره ها و ساير اندام ها جلوگيري مي شود .
۴- سطح ميزكار نبايد سفيد يا خيلي تيره باشد ، چون به نامساعد شدن شرايط روشنايي كمك مي كند .
صفحه نمايش کامپيوتر و وسايل روي ميز :
دقت کنيد وسايل مورد استفاده روي ميز را طوري قرار دهيد که همه چيز در دسترس شما باشد و براي برداشتن يا کار با هر وسيله مجبور به خم شدن روي ميز يا دراز کردن بيش از حد دستتان نشويد.
صفحه نمايش کامپيوتر بايد بالاي صفحه کليد و مستقيم روبروي چشم هاي شما باشد، طوري که گردن شما به پايين و بالا يا پهلو ها خم نشود. لازم است حداقل به اندازه ي يک بازو از صفحه نمايش فاصله داشته باشيد.
مانيتور :بطور كلي مانيتورها ، ممكن است دو نوع خطر را براي افراد به وجود آورند كه عبارتند از :
الف ) خطر درخشندگي نور و يا انعكاس و بازتاب نور محيط اطراف به چشمان فرد
ب ) خطر تشعشع
از لحاظ اصول ارگونومي ، در هنگام كار با مانيتورها ، خصوصيات و اصول زير بايد مورد توجه قرار گيرند :
۱- بالاترين قسمت صفحه مانيتور در امتداد ديد اپراتور قرار گيرد .
۲- فاصـله بين چشــم ها تا صــفحه مانيتور بين ۳۰ تا ۶۰ ســانتي متر و در بعضــي مـوارد در بهترين حالت ، ۴۶ سانتي متر توصيه شده است .
۳- صفحه مانيتور نبايد درخشندگي داشته باشد و نور را نيز نبايد منعكس كند .
۴- تصاوير روي صفحه مانيتور بايد واضح و خوانا باشند .
۵- جهت كاهش انعكاس نور محيط اطراف در مانيتور ، بايد ضمن تنظيم مانيتور ، درخشندگي را نيز در منبع توليد آن كنترلکرد ( كاهش داد )
۶- مانيتورها بايد در مكاني دورتر از پنجره و در امتداد قائم با آنها قرار گيرند .
۷- براي جلوگيري از انعكاس نور ، پس از تنظيم محيط كار مي توان از يك فيلتر شيشه اي يا نوري استفاده کرد .
۸- براي جلوگيري يك زاويه ديد مناسب به صورتي كه صفحه مانيتور در ميدان ديد فرد واقع شود ، گردن بايد راست نگاه داشته شود و مسير ديد نيز بايد به سمت پايين باشد .
۹- جهت افزايش قابليت تنظيم مانيتور نيز مي توان از پايه متحرك استفاده کرد . اين وسيله به ما امكان مي دهد كه با افزايش قابليت تنظيم فواصل بر اساس اصول ارگونومي ، ضمن قراردادن مانيتور در محل مناسب ( از نظر قرار گرفتن در امتداد ديد ) ، فاصله مناسبي را نيز بين فرد و مانيتور به وجود آورد و در نتيجه با پديد آوردن مناسب ترين شرايط ديد ، از خستگي چشم و ساير عوارض چشمي و هم چنيــن سايــر ناراحتـي ها و عـوارض استـخوانــي ماهيچه اي ( در اثر وضعيتي كه فرد براي مانيتور به خود مي گيرد ) جلوگيري نمائيم .
۱۰- در مواقعي كه از كامپيوتر براي اموري چون تايپ يا حروفچيني استفاده مي شود ، بايد از يك نگهدارنده قابل تنظيم ( copy holder ) در كنار مانيتور استفاده کنید .
۱۱- براي جلوگيري از خطرات ميادين الكترومغناطيسي ، هيچ گاه نبايد در پشت مانيتور قرار گرفت .
این نکات را در مورد كار با كامپيوتر حتما رعایت کنید:۱-در صورتي كه درخشندگي صفحه مانيتور شما زياد است آن را تنظيم كنيد و در صورت لزوم از عينك ضد اشعه استفاده نماييد .
۲- در طول كار با كامپيوتر با تمركز بر روي هر چيز ديگري به جز صفحه رايانه چشم ها را در حالت استراحت و آرامش قرار دهيد .
۳- پلك بزنيد ، بسيار از كاربران كامپيوتر حتي به اندازه كافي پلك نمي زنند ، اين امر منجر به خشك شدن چشم و مشكلات ديگري مي شود .
۴- در صورتي كه زياد تايپ مي كنيد از نگهدارنده كاغذ استفاده كنيد.
۵- مچ شما نبايد در حالت خم قرار گيرد و در زمان استفاده از كيبرد ، موس و ساير وسايل ورودي مچ بايد در امتداد ساعد باشد تا دچار عوارض مزمن در مچ دست نشويد.
۶- بازو ها و آرنج ها زماني آرامش دارند كه نزديك بدن باشند .
۷- در فاصله زماني ۴۵ دقيقه تايك ساعت از جاي خود بلند شويد چند قدم راه برويد و نرمش كنيد به اين كار كه كلاً ۳ تا ۵ دقيقه در هر نوبت طول مي كشد به چشم وقت تلف كردن نگاه نكنيد
در صورتی که نمی توانید نکات بالا را رعایت کنید حداقل موارد زیر را حتما رعایت کنید :
۱- تا مي توانيد هنگام کار از جايتان بلند شويد و حرکت داشته باشيد.
۲- تا جايي که ممکن است وسايل روي ميز را در دسترس خود قرار دهيد تا براي استفاده از آنها لازم نباشد مرتب روي ميز خم شويد.
۳- هنگام کار عضلات خود را شل و ريلکس(relax) کنيد تا متحمل فشار انقباض عضلاني اضافي روي بدن خود نشويد.
برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید. انتهای پیام/