به گزارش خبرنگار
اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با وجود شروع فعالیت‌های اقتصادی آزاد در دهه 30 در بنادر ایران و تصویب جزیره کیش به عنوان اولین مرکز بین‌المللی توریستی- تجاری در سال‌های منتهی به انقلاب، ضرورت وجود اقتصاد آزاد و غیروابسته به نفت در سال‌های پایانی جنگ نمود بیشتری پیدا کرد، چنانکه در برنامه اول توسعه به دولت اجازه تأسیس مناطق آزاد در سه نقطه مرزی کیش، قشم و چابهار داده شد و در پی آن چگونگی اداره این مناطق در 21 شهریور 1372 تصویب شد.
پس از آن در دولت دهم مناطق ارس، انزلی، اروند و ماکو نیز در لیست مناطق آزاد جای گرفت.
اهداف تشکیل این مناطق از ابتدا تاکنون تسریع در امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کالا و کار، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه‌ای، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی بوده است که متأسفانه عملکرد ناقص ناشی از عدم تطابق ابزارها با راهبرد توسعه منجر به عدم موفقیت این مناطق شده است، به طوری که تراز تجاری واردات از مناطق آزاد در سال 1388 تقریبا 10 برابر صادرات و در سال 92 تنها در ازای 3.2 میلیارد دلار واردات، 132 میلیون دلار صادرات بوده است.
علی نعمت چاردولی دبیر اول کمیسیون عمران در خصوص مشکلات و موانع مناطق آزاد گفت: با وجود اینکه هدف اصلی از ایجاد مناطق آزاد، ایجاد فضا و موقعیت مناسب برای تسهیل در واردات و صادرات آزاد در فضای رقابتی سالم بوده، اما به دلیل اینکه این برنامه بر اساس اصول، نظم و علم خاصی اتفاق نیفتاده، اکنون نه تنها شاهراه تجاری نشده، بلکه به اهرمی برای فشار به تولیدکنندگان و اصناف داخلی تبدیل شده است چرا که در این مناطق علاوه بر تراز تجاری منفی، شاهد حجم عظیمی از ورود کالاهای قاچاق هستیم.
وی عدم مکان‌یابی صحیح و عدم اختصاص تسهیلات مناسب برای توسعه را از جمله مشکلات اصلی مناطق آزاد عنوان کرد و افزود: به دلیل نبود امکانات زیربنایی کافی و در مواردی سپردن توسعه این مناطق به دلالان وارداتی، پیشرفت چندانی را در این مناطق شاهد نبوده‌ایم.
اکنون پس از گذشت 22 سال از تصویب چگونگی اداره این مناطق، تعیین نه چندان اصولی اهداف مربوط به ایجاد مناطق آزاد، محرومیت مناطق با وجود هزینه‌های انجام شده، عدم اولویت‌بندی نیازهای هر منطقه، کمبود تسهیلات بیمه‌ای و بانکی، عدم مکان‌یابی صحیح، نبود امکانات زیربنایی و در نهایت معضل سوء‌استفاده قاچاقچیان به دلیل نبود ابزارهای کنترلی لازم و ... مشکلاتی است که اهداف صحیح اولیه را تحت‌الشعاع خود قرار داده است، چنانکه هر روز بر مسائل و مشکلات این مناطق اضافه می‌شود که در سال‌های اخیر ظهور و بروز پدیده زمین‌خواری از آن دسته است.
انتهای پیام/