ظریف در این یادداشت که با حدیث شریف "الجار ثم الدار" (نخست همسایه سپس خانه) آغاز می شود، به بررسی راهکارهای ریشه کن کردن تنش ها در منطقه پرداخت. وزیر خارجه ایران در این یادداشت، پیشنهاد تشکیل یک مجمع مذاکراتی منطقه ای، متمرکز بر اصولی همچون: احترام به تمامیت ارضی کشورها، استقلال سیاسی و خودداری از دخالت در امور داخلی کشورهای دیگر، حل مسالمت آمیز اختلافات، خودداری از تهدید و بکارگیری خشونت و تلاش برای ایجاد صلح و ثبات در منطقه را ارائه داد.
وزیر خارجه ایران همچنین اعلام کرد یمن می تواند نمونه مناسبی برای "مذاکرات جدی" میان تهران و کشورهای منطقه باشد. ظریف با اشاره به طرح ایران برای حل بحران سوریه اعلام کرد می توان از این گفتگوهای راهبردی برای حل مسائلی همچون تروریسم، افراط گرایی، جلوگیری از افروخته شدن جنگ های مذهبی و فرقه ای و افزایش روابط کشورهای اسلامی در منطقه استفاده کرد.
ظریف با بیان اینکه توافق وین، آغازی ضروری برای منطقه بود اعلام کرد: توافق وین نه تنها خسارتی را برای همسایگان ما در بر نخواهد داشت، بلکه دستاوردی برای تمامی منطقه است.
متن این یادداشت به شرح زیر است:
در سنت ریشه دار ما و دین مبین اسلام توصیه ی حکیمانه ای وجود دارد که می گوید: "الجار ثم الدار" ( نخست همسایه سپس خانه). این توصیه اخلاقی ژرف نگرانه که از قرن ها پیش به دست ما رسیده است، ضرورتی شده که در جهان معاصر ما نمی توان آن را انکار کرد: رفاه و امنیت فقط در تنها در محیطی برخوردار از این دو نعمت بزرگ دست یافتنی است.
مهمترین اولویت ایران از ابتدا این بوده است که روابطی نیکو و مستحکم با همسایگانش داشته باشد و این مسأله ای است که از زمان روی کار آمدن دولت جدید به صراحت اعلام شده است. سفر منطقه ای من به سه کشور همسایه کویت، قطر و عراق پس از حصول توافق هسته ای وین میان ایران و 5 عضو دائم شورای امنیت و آلمان تأکیدی بر این راهبرد بوده است.
منطقه ما در برهه کنونی در تنش قرار دارد و با خطرات جدی که اساس جامعه و فرهنگ را تهدید می کند مواجه است. با وجود اینکه ایران با تکیه بر مردمی منعطف و در عین حال مقاوم در برابر سلطه، به فضل خدا در ثبات و امنیت به سر می برد و افق های جدیدی از تعامل سازنده را ارائه داده است، اما نمی تواند در برابر ویرانی های عمیق اطراف خود موضع بی تفاوتی اتخاذ کند؛ به خصوص اینکه تجربه به ما می گوید هرج و مرج و تنش مرزی نمی شناشد و نمی توان امنیت هیچ کشوری را در محیطی نا آرام در این جهان تضمین کرد.
توافق وین آغازی ضروری برای منطقه بود. این توافق نه تنها هیچ ضرری را برای همسایگان ما به همراه نخواهد داشت؛ بلکه دستاوردی برای تمامی منطقه خواهد بود؛ چرا که به یک تنش غیرضروری و دوازده ساله که بیش از همه منطقه ما را تهدید می‌کرد، خاتمه داد.
اکنون زمان پرداختن به كارهای مهمتری است که در صدر آنها جستجوی راهکارهایی است که به كشورهای منطقه برای ریشه کنی عوامل بی اعتمادی و تنش در منطقه کمک کند.
تأسیس یك "مجمع مذاکراتی منطقه‌ای" در منطقه ما و در مرحله بعد، میان کشورهای اسلامی به منظور تسهیل تعاملات، نیازی اساسی است كه می‌بایست از مدت‌ها قبل به آن پرداخته میشد. این گفتگوی منطقه‌ای باید بر اساس اهداف مشترك و برخی اصول عمومی پذیرفته شده بین کشورهای منطقه صورت گیرد كه مهمترین آنها عبارتند از: احترام به حاكمیت، تمامیت ارضی و استقلال سیاسی تمامی كشورها؛ مرزهای غیرقابل نقض؛ عدم دخالت در أمور داخلی سایر كشورها، حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات؛ ممنوعیت تهدید یا بکارگیری خشونت؛ و اشاعه صلح، ثبات، پیشرفت و سعادت در منطقه.
همه ما باید این واقعیت را بپذیریم که زمان بازیهای با حاصل جمع صفر تمام شده و ما همه با هم یا برنده خواهیم شد و یا خواهیم باخت. امنیت پایدار با هدف قرار دادن امنیت دیگران به دست نمی آید. هیچ ملتی نمی تواند بدون در نظر گرفتن منافع دیگران به منافع خود دست یابد،. چه بخواهیم و چه نخواهیم این سرنوشت محتوم همه ماست. وَ لَا تَنَازَعُواْ فَتَفْشَلُواْ وَ تَذْهَبَ رِیحُكمُ وَ اصْبرِواْ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابرِینَ(انفال: 46)
البته این همکاری اجتناب ناپذیر، یک تعامل تلخ با دشمنان به شمار نمی رود، بلکه یک روند شیرین اصلاح و دوستی میان برادران و اعضای یک خانواده است که چند صباحی از هم فاصله گرفته اند که إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُواْ بَینْ أَخَوَیكمُ (حجرات: 10)
در هیچ نقطهای از دنیا اهمیت این ساز و كارها مشهودتر از منطقه خلیج فارس و بعد از آن خاورمیانه اسلامی نیست و نیاز به یك ارزیابی هوشمندانه از پیچیدگی های منطقه و اتخاذ سیاست هایی پایدار به منظور مواجهه با آن غیرقابل انکار است. مبارزه با ترور یك نمونه از این موارد است. هیچ كس نمی تواند با گروههایی خشن و افراطی نظیر به اصطلاح دولت اسلامی- كه نه دولت است و نه اسلامی- در عراق مبارزه كند، در حالی كه این گروه همزمان در حال گسترش موثر در یمن و سوریه است.
اگر قرار باشد كه یك موضوع را از میان فجایع منطقه برای شروع مباحثات جدی انتخاب كنیم، یمن یك نمونه خوب خواهد بود. ایران یك رهیافت معقول و اجرایی برای حل این بحران دردناك و غیرضروری ارائه داده است. طرح چهار ماده ای ارائه شده ایران خواستار آتشربس فوری، كمك های انسان دوستانه برای غیرنظامیان یمنی، تسهیل گفتگوی گروه های یمنی داخل كشور و سرانجام هدایت آنها به سمت تشكیل یك دولت فراگیر گسترده وحدت ملی است. طرح مشابهی هم دو سال قبل و پس از مشورت با برخی همسایگان و دیگر کنشگران برای بازگرداندن صلح و ثبات به سوریه پیشنهاد شده است که به موازات تلاش برای حل و فصل بحران یمن ، می تواند با همکاری دیگر کشورهای اسلامی و تحت نظارت ساز و کارهای سازمان ملل متحد در دستور کار قرار گیرد.
همزمان می توان این گفتگوهای راهبردی را برای برداشت گام های مشخص و ایجاد درک بهتر برای حل و فصل و بررسی مسائلی همچون تروریسم و افراط گرایی ، جلوگیری از بروز جنگ فرقه ای و همچنین تنوع بخشیدن به همکاری های علمی و صنعتی و توسعه ای و ارتقای روابط بین کشورهای اسلامی منطقه به کار گرفت.
همکاری های هسته‌ای صلح آمیز می تواند یک نمونه بارز از این گونه همکاری ها باشد. دستیابی به فوائد فناوری صلح آمیز هسته‌ای بر اساس مقررات بین المللی حق ایران و همه کشورهای مسلمان خاورمیانه است . همکاری تمامی کشورهای منطقه برای دستیابی به چنین اهدافی ضروری است. از موارد قابل پیگیری در این همکاری ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: استفاده از امکانات غنی سازی به عنوان مرکز منطقه‌ای برای تولید سوخت اتمی با همکاری کشورهای اسلامی منطقه در بعد فنی و همچنین تشدید تلاش های بین المللی برای ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه در بعد سیاسی.
سخن پایانی این که، ما کشورهای مسلمان منطقه ما و خاورمیانه، با داشتن مشترکات فراوان و متنوع دینی، فرهنگی، سیاسی، جغرافیایی تمامی لوازم ضروری برای یک همکاری سازنده و مفید برای همه مردم منطقه و جهان را در اختیار داریم. چالش های فراوان موجود در منطقه ما آن چنان مهم و جدی است که نباید با بحث های فرقه ای و اختلافات شخصی، بیش از این از شروع شجاعانه و آینده نگرانه این همکاری حیاتی برای برخورد با ریشه های ناآرامی در منطقه خاورمیانه اسلامی و به ویژه منطقه خلیج فارس طفره برویم و به امید حل مشکلاتمان توسط دیگران باشیم که خود نقشی اساسی در ایجاد این مشکلات داشته اند. این فرصتی یگانه برای تعامل است و مردم ما به حق از ما انتظار دارند که آن را به هدر ندهیم. وَ قُلِ اعْمَلُواْ فَسَیرَى اللَّهُ عَمَلَكمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ (توبه 105)
این مقاله در 4 روزنامه السفیر لبنان، الشروق مصر، الرأی کویت و الشرق قطر منتشر شد.
انتهای پیام/