به گزارش خبرنگار
گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند؛ بر پایه این گزارش ؛ منطقه ماخونیك متشكل از 12 آبادی است كه روستای ماخونیك بزرگترین آنها محسوب می‌شود. این روستا شامل ماخونیك، كفاز، چاپنسر، توتك، سفال‌بند، سولابست، لجونگ (سفلی و علیا)، كلاته بلوچ، دامدامه و میش نو، خارستو و جلارو است.
اهالی این روستاها از نظر مذهب، معیشت، شیوه زندگی و اوضاع اجتماعی وجه اشتراك زیادی با یكدیگر دارند اما غالب این روستاها اصل و نسب خود را از روستای ماخونیك می‌دانند.
درباره وجه تسمیه روستا چندین قول وجود دارد، می‌گویند كه در گذشته‌های بسیار دور عده‌ای ماموران دولتی به این روستا آمده و اهالی به گرمی از آنها استقبال نكرده‌اند و با آنها برخورد سردی داشته‌اند و آنها این نام را برای روستا انتخاب كرده‌اند.
برخی نیز می‌گویند به دلیل وجود شكافی در كوه نزدیك روستا به آنجا ماده ماخونیك گفته می‌شده كه به مرور زمان به ماخونیك تغییر نام یافته است.
در برخی اسناد قدیمی كه تاریخ نگارش آنها به 300 سال قبل می‌رسد، نام روستا مادخنیك ذكر شده است كه مركب از دو جزء «ماد» و «خنیك» است.
ماد در زبان پهلوی و پارسی باستان به ماه تبدیل شده كه یكی از معانی آن شهر و مملكت است و در مجموع به‌نام شهر ماخونیك است.
درباره این روستا هیچ سابقه تاریخی مكتوبی وجود ندارد و فقط «كلنل چارلز ادوار دبیت» در كتاب سفرنامه خراسان و سیستان در دوره ناصرالدین شاه به توصیف منطقه ماخونیك پرداخته است.
بر طبق شواهد چنین بر می‌آید كه ساكنان روستا در ابتدا دامدار و عشایر بوده‌اند و در دوره‌های بعد در منطقه ماخونیك و به ویژه در روستای ماخونیك سكونت گزیده‌اند، وجود سنگ‌نگاره‌ای در نزدیكی قنات ماخونیك كه نقش‌های چوپانی و بسیار قدیمی بر روی آن نقش بسته نیز گواهی بر قدمت سكونت در ماخونیك است.
از آثار تاریخی ماخونیك می‌توان به سنگ سیاه (سنگ نگاره) ماخونیك، بنای برج و قلعه، برج گل انجیر، منزل سرگردونی، نادر مرده اشاره كرد.
این گزارش می افزاید: یكی از عمده نشانه‌های فرهنگی روستای ماخونیك، مسكن است كه در نوع خود جالب و قابل توجه است، بافت مسكونی روستا در دامنه تپه و خانه‌ها به طور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شده‌اند. كف خانه حدود یك متر از سطح زمین پایین‌تر است و دارای یك در كوتاه چوبی است.
برای رفتن به داخل خانه باید دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه كرد.
اغلب یكی، دو پله درگاهی را به كف خانه متصل می‌كنند، هر خانه دارای فضاهایی همچون كندیك (مخزن نگهداری گندم و جو)، كرشك (اجاق گلی برای طبخ غذا)، طاق و طاقچه است.
همچنین عمده مصالح به كار رفته در مسكن روستا شامل سنگ، چوب و هیزم است.
علاوه بر مسكن می‌توان به جاذبه‌های فرهنگی دیگری همچون مراسم عروسی و نامزدی، مراسم ماه رمضان و عیدفطر و عید قربان، مراسم باران خواهی و همچنین خوراك و غذاهای سنتی و پوشاك محلی منطقه اشاره كرد. در حال حاضر گردشگران خارجی و داخلی زیادی از این روستا بازدید می‌كنند و این روستا از روستاهای گردشگر خراسان جنوبی به شمار می‌رود.
جاذبه این روستا این است كه در آن اهالی كوتاه قد بوده و به زحمت قدشان از 40/1 تجاوز می‌كند البته شایان ذكر است كه این موضوع مربوط به دوران گذشته است واكنون در این روستا تقریبا قدها متعادل شده است. خانه‌های روستائی با سقف‌های كوتاه و داخل خانه‌ها نیز بسیار كوچك می‌باشد.
برای وارد شدن به خانه‌های روستای ماخونیك باید كمر را خم كرد، در داخل خانه هم نمی‌شود راست‌راست ایستاد.
بر اساس این گزارش ؛ ظاهرا از آنجا كه هوای آن ناحیه سرد است، مردم خانه‌ها را كوچك و كم‌‌ارتفاع می‌سازند تا راحت‌تر گرم شوند.
مردم ماخونیك تا 50 سال پیش، چای نمی‌نوشیدند، شكار نمی‌كردند و اصلا گوشت هم نمی‌خوردند چرا كه این قبیل كارها را گناه می‌دانستند.
ورود تلویزیون به این روستا به معنای ورود شیطان بود و اهالی تا چند سال پیش به تلویزیون می گفتند شیطان، آنها هرگز اجازه نمی‌دادند كودكان پای صفحه تلویزیون بنشینند و جادو شوند، البته شاید حق با آنها بود.
شغل اصلی مردم روستا دامداری است و در کنار آن به کشاورزی نیز مشغول هستند، علاوه بر این تعدادی از اهالی در معادن سنگ کار می کنند و تعداد ی دیگر نیز قالیبافی می کنند و این صنعت از عمده صنایع دستی روستا به شمار می رود.
عمده محصولات کشاورزی منطقه شامل گندم، سیر، جو، شلغم، چغندر و زردک است و مردم این منطقه به میزان محدودی به کشت گوجه فرنگی، پیاز و زعفران نیز می پردازند.
کاشت محصولات باغی در روستا چندان به چشم نمی خورد و فقط تعدادی درختان عناب، توت، انجیر، انار، سیب، انگور و بادام در کنار جویهای آب و نزدیکی استخر کاشت شده است.
راه روستا در سالهای اخیر ایجاد و آسفالت شده است و علاوه بر این روستا دارای آب شرب، برق، خانه بهداشت، مدرسه ابتدایی، مکتب خانه، حمام و چندین مغازه از جمله خوار و بار فروشی، قصابی، نانوایی، تعمیرگاه موتور و جوشکاری هستند.
در حال حاضر گردشگران خارجی و داخلی زیادی از این روستا دیدن می کنند و این روستا از روستاهای هدف گردشگری خراسان جنوبی به شمار می رود.
با این حال خانه های مسکونی لی لی پوت های ایران همچنان پابرجاست و خانه هایی با ساخت امروزی و گاه شهری و دارای آجرنما، اگرچه قد برافراشته و خانه های تو سری خورده را در سایه خود قرار داده اما نتوانسته اند نگاه ها را از آن برگیرند.
انتهای پیام/ح