هنگامی که در فرهنگنامه معین به دنبال معنی واژه‌ی دلال بگردیم، در ذیل این واژه آمده‌است: میانجی بین بایع و مشتری، کسی که با دریافت حق معینی، واسطه بین خریدار و فروشنده می‌شود.
شغل دلالی، فعالیتی است که تاریخچه‌ای بسیار قدیمی در حرفه‌ی تجارت دارد و در عصر حاضر نیز علاقه‌مندان زیادی داشته و از مشاغل پر درآمد و پرطرفدار به خصوص در نسل جوان به‌شمارمی‌آید.
اما، این شغل پردرآمد در میان عموم مردم مخالفان بسیاری دارد.البته مردم واسطه‌های اجاره و فروش مسکن را دلال می‌شناسند و این در حالی است که با گشتی در بازار داد و ستد، با انواع دلالان آشنا می‌شویم.
*دلالان بازار سیاه در مسابقات ورزشی؛
برای خیلی از افراد پیش آمده زمانی که برای تماشای یک مسابقه ورزشی به ورزشگاه می‌روند در بیرون از استادیوم با دلالانی مواجه می‌شوند که بلیط بازی را با قیمت‌های نجومی می‌فروشند و متاسفانه بسیاری از افراد نیز به‌ناچار با پرداخت مبلغی چندین برابر قیمت اصلی بلیط‌های آن را خریداری می‌کنند و مطمئنا از این خرید فقط طرف خریدار است که ناراضی خواهد‌بود.
در این خصوص علیرضا 25 ساله به خبرنگار ما می‌گوید: دلالان بازار سیاه بلیط را به تعداد زیاد از بلیط فروشی‌های داخل استادیوم خریداری می‌کنند و آن را با قیمت بالایی می‌فروشند. این واسطه ها در بیرون از ورزشگاه برای خود کاسبی پردرآمدی دارند و وجود این افراد برای دوستداران مسابقات ورزشی آزاردهنده است.آنها حتی مسابقاتی را که بلیط آن به صورت الکترونیکی خرید و فروش می‌شود نیز به بازار سیاه تبدیل می‌کنند و ازآن سود می‌برند.
*کشاورز ناراضی، حجره‌دار ناراضی
در گذشته کشاورزان به دلیل فقر پس از برداشت محصول به دلالان روی می‌آورند تا با فروش محصول به آنها پول بیشتری نصیبشان بشود اما آیا این نوع داد و ستد این روزها نیز به مذاقشان خوش می‌آید؟
در این خصوص با یکی از کشاورزان گفتوگو کردیم، او در این رابطه به ما می‌گوید: وقتی زحمت یک سال ما به بار می‌نشیند و آن را برداشت می‌کنیم محصولمان را به بازار تره‌بار تهران منتقل می‌کنیم، اما تا این جای کار نه برای ما و نه برای میوه‌ی ما مشکلی پیش نمی‌آید.
مشکل از هنگامی آغاز می‌شود که این میوه پیش از رسیدن به حجره‌ی مورد نظر به طور کامل توسط دلال از ماشین حمل بار خریداری می‌شود.در بسیاری از این مواقع بارهای میوه گم می‌شود و یا مبلغی که دلال بابت آن میوه به کشاورز پرداخت می‌کند بسیار ناچیز بوده و قیمت غیرواقعی محصول است و این برای باغدار و کشاورزی که حاصل تلاش یک ساله‌اش را فروخته ضرر محسوب می‌شود.
در آن طرف این صحنه حجره‌داران قرار دارند. کسانی که منتظر محصولات باغی کشاورزان هستند تا آنها را خریداری و به فروش برسانند.
در خصوص دخالت دلالان و واسطه‌گری هایشان در میانه این میدان با یکی از حجره‌دران قدیمی تره‌بار تهران به گفتوگو می‌پردازیم؛
حسین 61 ساله از نوجوانی در بازار تره‌بار تهران کار می‌کند، او از پادویی در میدان شروع کرده و در حال حاضر صاحب یکی از حجره‌های میدان است، او از دلالان می‌گوید:
ما بارها میوه را بر اساس نام مشتریانمان تحویل می‌گیریم و در برخی از مواقع با شناختی که از برخی از این باغداران و میوه‌های آنان داریم محصولات را قیمت‌گذاری می‌کنیم. اما هنگامی که میوه‌ها را دلالان پیش از ما وارسی کرده و قیمت‌گذاری می‌کنند دو مشکل عمده پیش می‌آید که نه مذاق ما خوش می‌آید و نه باغداران.
یکی از دو مشکل ناپدید شدن برخی از سبد‌های میوه و ضرر به کشاورز است و دیگری قیمت‌گذاری نامتعارف و درهم دلالان است که به ضرر حجره‌داران و مشتریان اصلی او است.
*از دلالی دارو تا تخت بیمارستان
ردپای دلالان در تمام بخش‌های درمانی و بیمارستانی از ابتدای ورود بیمار به بیمارستان تا خرید دارو و پذیرش در بیمارستان تا خرید دارو و پذیرش در بیمارستان دیده می‌شود. مخصوصا هنگامی که پای اعضای قابل پیوند به بیماران به میان بیاید.
تاثیر مستقیم دلالان بر دارو آن هم هنگامی که پای دارو‌های گران و خاص به میان می‌آید بر روی قیمت داروهاست.داروهایی که با کمک دلالان حکم طلا می‌یابند و بیمار راهی به‌جز خرید آن ندارد.
در زمینه‌ی بیماران پیوندی به سراغ یکی از بیماران پیوند کلیه رفتیم که حرف‌های زیادی برای گفتن داشت: از روزهای سختی که در بیمارستان بودم به جز زمان دیالیز بقیه را به‌خاطر بی‌هوشی به یاد ندارم . روزهای زیادی می‌گذشت و خانواده‌ام به‌خاطر خرید کلیه و تهیه پول آن به همه رو انداخته‌بودند و در آخر هم مجبور به تماس با یکی از این دلالان شدند که 8 سال پیش یک کلیه را 20میلیون به ما فروخت و این در حالی بود که قیمت اصلی آن از نصف این قیمت هم کمتر بود اما در آن شرایط چاره‌ای به جز خرید نداشتیم.
در میان دلالان بیمارستانی، دلالان دیگری نیز هستند که پا را از گلیم خود فراتر گذاشته و تخت‌های بیمارستانها را قیمت‌گذاری کرده و پول زیادی از بیماران بابت بستری شدن در بیمارستانها اخاذی می‌کنند.
*دلالان از نگاه جامعه شناسان
در رابطه با دلالان و چرایی حضور و فعالیت آنها در اصناف مختلف و عدم جلوگیری از فعالیت آنها در اصناف مختلف و عدم جلوگیری از فعالیت آنها توسط دولتها با دوتن از جامعه‌شناسان به کفتگو پرداختیم.
دکتر جعفر بای در رابطه با چرایی حضور این افراد می‌گوید: حضور دلال یا واسطه برای تجارت لازم است و بدون وجود این افراد معامله‌های بزرگ و اساسی شکل نخواهند گرفت به نوعی حضور این افراد برای آسانتر شدن تجارت لازم است.
دکتر امان‌الله قرائی مقدم در رابطه با دلایل عدم اقدام مناسب علیه دلالان از سوی دولتها می‌گوید: دولتها با فعالیت این افراد مخالفتی ندارند.
این عدم مخالفت به این دلیل است که برخی از معاملات کلان نیز توسط دلالان و واسطه ها انجام می‌شود و به نوعی می توان گفت دولت نیز تجارت را بدون دلالان غیر ممکن می داند.
علی‌رغم نظر مثبت برخی کارشناسان حوزه جامعه شناسی درباره حضور و فعالیت دلالان در عرصه بازار و اقتصاد کشور ، دیدگاه عموم مردم در اینباره گویای تاثیر منفی واسطه گری بر شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور است.
در این جا این سوال مطرح می‌شود که دیدگاه دولت‌های مختلف درباره دلالان چه بوده است که پس از سالها شاهد اقدام موثری از سوی نهادهای دولتی در جهت کاهش این معضل در عرصه اقتصادی و بازار نبوده‌ایم.
امیدواریم مسئولان در خصوص حقوقی که توسط این دلالان از شهروندان تضییع می‌شود اقداماتی انجام دهند تا پای این واسطه‌ها از زندگی مردم بریده شود.
انتهای پیام/