باشگاه خبرنگاران - فرهنگستان زبان و ادب فارسی همواره برای کلمات بیگانه معادل هایی قرار می دهد گاهی این معادل ها توسط مردم به کار می رود و گاهی این معادل ها در بین مردم رایج نمی شود ، دلیل اصلی رواج نیافتن اين واژه ها را می توان در سخت بودن تلفظ این کلمات دانست مسئله ای که در معادل سازی کلمه «فایل» و «زونکن» مشاهده کرد.
1-«چیپس» : معادل این کلمه ، « برگک» قرار داده شده است. این کلمه از نظر ساخت کلمه مشکلی ندارد و در ساختار آن ترکیب اسم و پسوند کاف تصغیر را می بینیم . مسئله مهم در کلمه «برگک» انتخاب اجزاء کلمه است. دلیل رایج نشدن این کلمه را می توان در انتخاب اجزای آن دانست. مردم تصور ذهنی مانوسی در رابطه با این کلمه پیدا نمی کنند و درک شباهت میان «برگک» و «چیپس» برای آنها سخت به نظر می رسد. نمونه این کلمه را در متون کهن نمی بینیم و از کلمات ساخته شده توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی به شمار می رود.
2-«فایل» ، معادل این کلمه « پرونجا» انتخاب شده است. کاربرد این کلمه برای مردم جامعه سخت است، به همین دلیل مردم از کاربرد آن امتناع می کنند. تلفظ راحت و آسان کلمه به کاربرد آن توسط مردم کمک می کند . یک کلمه علاوه برآنکه باید بر اساس قوانین ساخت کلمه در زبان فارسی و ترکیب قرار گرفتن حروف در آن ساخته شود ، سهولت تلفظ کلمه نیز اهمیت دارد. نمی توان با بی توجهی به این مسئله توقع کاربرد آن را از مردم داشت. « پرون » جزء نامانوسی در زبان امروز فارسی است ، هرچند جزء دوم کلمه در زبان امروز به کار می رود. کاربرد جزء اول سبب شده کلمه نه تنها در بین عموم مردم که حتی در بین افراد ادیب نیز به کار نرود.
3-«زونکن » : کلمه « پروندان » ، را جایگزین این کلمه کرده اند. جزء اول این کلمه نیز در زبان امروز زبان فارسی نامانوس است، اما پسوند «دان» در این کلمه از زبان ایرانی میانه غربی به فارسی دری رسیده است و نمونه آن را در کلمه «نمکدان » و « قندان » نیز می بینیم و برای بیان محل کوچک به کار می رود. با توجه به کاربرد پسوند «دان » ، می توان اصل کلمه را « پرونده دان » دانست که به دلیل همنشینی دو واج یکسان یکی از واجها حذف شده و آن را به صورت « پروندان» ساخته اند ، حذف همین واج سبب سختی تلفظ کلمه شده است.
انتهاي پيام/
توقع= چشمداشت
عموم مردم= همگان؛ بیشتر مردم
با توجه به= با نگاهی به
نامانوس= نا آشنا
افراد ادیب= سخن شناسان؛ سخندانان؛ فرهنگ شناسان؛ زبانشناسان
بی توجهی به= نادیده گرفتنِ؛ به شمارنیاوردنِ؛ نادیده انگاشتنِ؛ رویگردانی از
حذف شده= بریده شده؛ انداخته
محل= جا؛ جایگاه
جزء اول= بخش آغازین؛ بخش یکم؛ پاره نخست
درک شباهت= پی بردن به همانندی
در رابطه با= درباره
تصور ذهنی= برداشت؛ گمان؛ پنداشت
مانوس= آشنا
متون= نوشته ها
دلیل رایج نشدن= ریشه/چراییِ جا نیفتادن؛ سرچشمه به کار نرفتن/ کاربردی نشدن/ کاربرد پیدانکردن
انتخاب اجزا= گزینش بخشها
مساله مهم= نکته برجسته
امتناع= خودداری
راحت= آسان؛ ساده؛ بی رنجه
تلفظ= گویش
کلمات= واژه ها
یا مثلا تلویزیون اجنوی و بیگانه است و به جای ان باید واژه ای فارسی مانند جعبه صحر امیز یا جل الخالق یا ماشالله جعبه اجنوی.... استفاده کرد