به گزارش باشگاه خبرنگاران بیرجند ؛ بیشتر تاریخ نویسان قدمت شهرستان « طبس » را به دوره هخامنشیان نسبت می دهند.
از زمان بازماندگان سامانیان تا دوره صفوی و ازبک ها این شهرستان مورد حمله و تاخ و تاز اقوام مختلف و طوایف گوناگون قرار گرفته است .
طبس از دو واژه " تب " و " بس " ترکیب یافته یعنی تب بس است و به مرور زمان ، طبس نام گرفته است .
از جمله مراسم این شهرستان نخل برداری در ایام عزاداری است و در آخر ماه صفر نیز مراسم علم گردانی این شهرستان شهرت دارد . از جمله غذاهای محلی این شهرستان می توان به گندم پلو ، نوجوش ، قروتیه و اشکنه دال ماش اشاره کرد
رشته کوه بلندی به نام رشته کوه شتری ، شرق این شهرستان را در برگرفته است و شهرستانهای بردسکن ، فردوس ، بشرویه ، خوسف ، کویر نمک و همچنین کویر لوت گرداگرد طبس را حلقه وار در برگرفته اند .
طبس بر کرانه کویر لوت از شهرهای میانه راهی خراسان ، کرمان ، فارس ، اصفهان و یزد و به عنوان گذرگاهی برای این استانها می باشد که حتی از زمان تاسیس اولین سلسله های پادشاهی در ایران ، نام آن در روایات و اسناد تاریخی دیده می شود .
این شهر مرکز بزرگترین شهرستان استان خراسان جنوبی بوده و با طبیعتی بکر و زیبا ، هوایی پاک و دلپذیر ، با جاذبه های گردشگری مانند آستان مبارک امامزاده حسین بن موسی الکاظم (ع) ، باغ گلشن ، ارگ قدیم طبس ، منطقه ییلاقی روستای خرو و نیاز ، بند کریت ( قدیمی ترین بند قوسی جهان ) و سایر مناطق ییلاقی دیدنی را در خود جای داده است . قالی و قالیچه بافی ، حصیر بافی ، قلمزنی مس ، مسگری ، گیوه بافی ، گلیم بافی ، رودوزی های سنتی ، آهنگری سنتی ، سفالگری و حوله بافی از جمله هنرهای سنتی و صنایع دستی شهرستان طبس محسوب می شود .
باغ گلشن طبس از نمادهای برجسته طبس است و مدرسه دومنار ، شبیه منار جنبان اصفهان است با همان کیفیت و از دیگر نمادهای شهرستان طبس است .
خرما ، مرکبات و زیتون از عمده محصولات کشاورزی و باغی شهرستان طبس است و مزارع پر از سبزی هم در این شهر ، شهرت دارد و همگی از اقلام صادراتی و اقتصادی منطقه است .
« محمد عبدالکریم طبسی ( قاضی القضات هرات و شاعر دوره سلجوقیان ) ، سلطان محمد غلامعلی طبسی ( فقیه و محدث ) ، مولانا سلطان مهر واعظ طبسی ( محدث ) ، شیخ ابراهیم نجفی طبسی ( مجتهد بزرگ و فقیه ) ، آیت الله واعظ طبسی ( تولیت آستان قدس رضوی ) ، پروفسور محمد جلیلی ( دکترای طب ) و دکتر زهرا علیزاده » از مشاهیر برجسته دیار طبس هستند .
شهرستان طبس مشتمل بر سه بخش مرکزی ، دیهوک و دستگردان و سه شهر طبس ، دیهوک و عشق آباد و هشت دهستان به نامهای گلشن ، پیرحاجات ، منتظریه ، نخلستان ، دیهوک ، کویر ، دستگردان وکوه یخاب می باشد.
طبق سرشماری سال90 جمعیت شهرستان 68500 می باشد . از امکانات برجسته شهرستان وجود فرودگاه و راه آهن می باشد که تاثیر فراوانی در افزایش ارتباطات منطقه و تسهیل رفت وآمد جهانگردان داشته است .
تردیدی نیست که شهرستان طبس بسیار کهن و باستانی است ؛ چنانکه آثار غارنشینان زمان های قدیم هنوز در دره های شهرستان باقی است و بسیاری از روستاها و اماکن طبس نام کهن و باستانی خود را حفظ کرده اند .
طبس ، زمانی در آغاز جهانگیری ترکان سلجوقی مطیع سلطان سبز می شود و زمانی در اواخر دوره تیموریان و نیز دوره صفویه مورد حمله مکرر ازبک ها قرار می گیرد و اگرچه در سال 1357 با زلزله ای ، گرد سنگینی بر تاریخ این دیار می نشیند اما طبس هنوز گلشنی است در دل کویر .
ناصر خسرو در سفر نامه خود درباره طبس ( قرن پنجم هجری ) چنین بیان نموده: طبس شهری انبوه و پر جمعیت است اگر چه به روستا نماید و آب اندک باشد و زراعت کمتر کنند ، خرماستانها باشد و بساتین ( بوستانها ) و چون از آنجا سوی شمال روند نیشابور به چهل فرسنگ باشد ... و عظیم آسوده بودند مردم آنجا ، چنانکه به شب در سرایها نبستندی و ستور (چهار پایان) در کویها باشد » .