به گزارش حوزه رادیو تلویزیون باشگاه خبرنگاران به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشکری فارس شهرستان مرودشت از شهرستان‌های مرکزی استان فارس است که از جنوب به شهرستان شیراز، از غرب به شهرستان سپیدان، از شمال به شهرستان اقلید، از شمال شرقی به شهرستان پاسارگاد و از شرق به شهرستان ارسنجان محدود میشود. این شهرستان با مرکزیت شهر مرودشت دارای 4649 کیلومتر مربع وسعت و فاصله آن تا شیراز 45 کیلومتر است.
این شهرستان جلگه‌ای، آبرفتی و هموار است. که از ضلع شمالی، غربی و جنوبی به کوهستان منتهی میشود و از جنوب شرقی و شرقی تا دریاچه بختگان امتداد می‌یابد. بخشی از رود کر از این شهرستان عبور کرده و با رود سیوند در نزدیکی پل‌خان یکی شده به دریاچه بختگان می‌ریزد.
این شهرستان علاوه بر ویژگیهای تاریخی و طبیعی از جهت کشاورزی به ویژه گندم و ذرت و صنت پتروشیمی نیز دارای اهمیت است.
دوچشم‌انداز طبیعی و بسیار زیبای تنگ بستانک یا بهشت گمشده و دریاچه سد درودزن از جاذبه‌های طبیعی این شهرستان جهت بازدید گردشگران است. شهرستان مرودشت دارای یک واحد اقامتی جهت پذیرایی میهمانان و گردشگران است.
آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری طبیعی: بهشت گمشده-آبادی دشتک-گردنه چرچر-سر آسیاب-تخت جمشید-نقش رجب-نقش رستم-بند امیر-بقعه ایوب نبی-امام زاده سلطان ولایت-ویرانه های شهر استخر-امام زاده سید محمد تخت جمشید
بر فراز تپه سنگی در دامنه غربی كوه رحمت (كوه مهر باستان)، در فاصله 50 كیلومتری شمال غربی شیراز و در 5 كیلومتری مرودشت، بقایای یكی از عظیم ترین بناهای سنگی جهان قرار گرفته است. ساختمان این بنای شكوهمند كه اندكی بیش از 125 هزار مترمربع گستردگی دارد، در سال 518 ق. م. به دستور داریوش اول هخامنشی آغاز شد و كارهای ساختمانی در آن تا پایان دوران فرمانروایی هخامنشیان ادامه داشت.
این مجموعه كه بر روی صفهای كه 8 تا 18 متر از سطح دشت بالاتر است، قرار گرفتهاند، دربرگیرنده چهار بخش كلی است:
كاخهای تشریفاتی
سرای نشیمن و كاخهای كوچك اختصاصی
خزانههای شاهی
دژ و باروی حفاظتی
ساختمانهای موجود در این مجموعه عبارت است از:
- كاخ كوچك یا دروازه ملل
- آپادانا، بزرگترین كاخ موجود بر روی صفه
- كاخ داریوش. این کاخ از نخستین كاخهایی است كه بر روی صخره تختجمشید بنا شده است. این كاخ را كاخ تچر و كاخ آیینه نیز گفتهاند.
- كاخ صد ستون یا تالار صد ستون
- كاخ یا دروازه نیمه تمام
- خزانه تخت جمشید
- كاخ سهدری یا تالار شورا
- چاه سنگی
- آرامگاه اردشیر دوم و سوم
- كاخ خشایارشا معروف به هدیش
كاخ صد ستون
این كاخ به عنان بزرگترین كاخ پذیرائی تخت جمشید به حساب می آید كاخ صد ستون به دستور خشایار ساخته شد و به دلیل داشتن صد ستون سنگی به این نام معروف شده است هر كدام از این ستونها 12 متر ارتفاع دارد .
این كاخ در جانب شرقی كاخ آپادانا قرار دارد و دارای هشت در گاه ورودی و خروجی است . از دیدنیهای این كاخ نقوش حجاری شده ی در گاهها می باشد این نقش برجسته های در درگاه جنوبی شامل تخت شاهنشاهی است كه بر دست 28 نفر از نمایندگان ملل تابعه امیراتوری هخامنشینان قرار گرفته است . در بالای تصویر و در پشت سرشاه یك نفر خدمتگزار مخصوص دیده می شود . بر در گاه های شرقی و غربی نیز نقوش ی با مضمون نبردآپاداه با حیوان افسانه ای نقرگردیده است .
در سمت شرقی كاخ ضد ستون دیوارهای خشتی وجود دارد كه به احتمال زیاد محلی برای نگهداری ارابه ها و اسبهای سلطنتی بوده است همچنین در قسمت خارجی تالار صد ستون اتاقهای كوچكی مربوط به نگهبانان كاخ و مستخدمین قرار داشته است .
دروازه ملل
اولین بنا بر روی صفه در فاصله 20 متری پلیكان ورودی ، تالاری می باشد كه بیش از 600 متر مربع مساحت دارد . سقف این تالار بر روی چهار ستون قرار داشته كه اینك دو ستون آن باقی مانده است درون این تالار سكوهای سنگی در چهار طرف تعبیه شده است كه محل نشستن مهمانان بوده است برای ورود به كاخ آپادانا مهمانان ابتدا در این تالار به انتظار می نشستند و از آنجا كه این افراد از ملتهای مختلفی بودند به این تالار دروازه ملل یا تالار انتظار گفته می شود .
تالار دارای سه درب ورودی و خروجی پهن است كه دو دیوار سنگی در درگاه غربی و شرقی به صورت نقش برجسته نمایان می شود نقش این دو درگاه به شكل موجودات اساطیری می باشد .
آپادانا
مهمترین كاخ تخت جمشید از لحاظ وسعت ارتفاع و هنرهایی كه در قسمتهای مختلف آن به كار رفته كاخ آپادانا می باشد .
كاخ آپادانا در قسمت مرتفعی از صفه تخت جمشید واقع شده و مشرف به جلگه وسیع و زیبای مرو دشت می باشد دربرگزاری جشن های ملی و پذیرایی های رسمی از این كاخ استفاده می شد تالار مركزی كاخ 3600 متر مربع مساحت داشته و در آن 36 ستون سنگی قطور به ارتفاع 18 متر قرار داشته و درسه جهت شرقی غربی و شمالی كاخ سه ایوان هم سطح اصلی هر كدام با 12 ستون وجود داشته است بنابراین در مجموع كاخ سه ایوان هم سطح با كاخ اصلی هركدام با 12 ستون وجود داشته است بنابراین در مجموع كاخ آپادانا دارای 72 ستون بوده است تنها ضلع جنوبی كاخ بجای ایوان اتاقهای كوچك و راهروهایی وجود داشته كه احتمالاً برای نگهبانان كاخ و مسئولین تشریفات مورد استفاده قرار می گرفت .
یكی از زیباترین قسمتهای كاخ آپادانا دو ردیف پلكانها بزرگ در ضلع شمالی و شرقی این كاخ می باشد از آنجا كه پلكان ضلع شرقی برای مدتها زیر خاك مانده بود تقریباً سالم بجای است اما ضلع شمالی صدمه زیادی دیده است نقش برجسته های پلكانهای كاخ آپادانا زیباترین نقش برجسته های تخت جمشید می باشد . این نقوش نمایندگان 23 كشور و استانهای تحت قلمرو شاهنشاهی هخامنشی را نشان می دهد و هر كدام از این نمایندگان هدایایی را كه مخصوص سرزمین آنها می باشد به حضور شاه عرضه می دارند .
نوع هدایا لباس نمایندگان چهره افراد و تصاویر دیگر در این نقش برجسته ها به زیبای هرچه تمامتر نمایان شده است سرستونها ایوان شرقی همگی با مجسمه های شیر دوسر تزئین یافته بودند وسر ستونها ی ایوان غربی را گاوها دوسر شكل می دادند .
كاخ مركزی
از دیگر كاخهای تخت جمشید قبل كاخ چهار گوش دیگری است كه در گوشه ی جنوب شرقی كاخ آپادانا واقع شده است . به دلیل موقعیت این كاخ و قرار گرفتن در وسط دیگر ساختمانها ی تخت جمشید به كاخ مركزی معروف شده است .
كاخ مركزی شامل دو ایوان ستون دار در شمال و جنوب بوده است . در اطراف این ایوانها ، سكوهایی از سنگ ساخته بودند این كاخ سه درب نسبتاً بزرگ داشت و نقوشی همانند نقش برجسته های درگااه كاخ صد ستون براین درگاه ها نقر كرده بودند . از تزئینات جالب توجه كاخ مركزی پلكانهای بزرگ جانب شمالی كاخ مركزی به حیاط مقابل كاخ آپادانا مربوط می شود .
ایوانهای شمالی و جنوبی كاخ مركزی با سرستونهایی به شكل سر انسان و تنه ی حیوان تزئین یافته بود .
كاخ اندرونی یا حرمسرا (موزه كنونی تختجمشید)
این مجموعه بیمانند تا سال 330 ق. م. كه در آتش انتقام اسكندر مقدونی سوخت، پابرجا بود و كارهای ساختمانی در آن انجام میگرفت.
ویرانههای شهر استخر
شهر استخر، بزرگترین شهر باستانی ایران بوده كه از حدود پنج سده پیش از میلاد تا ده سده بعد از میلاد، دایر و آباد بوده و مركز سیاست و بازرگانی و همچنین مقر روحانیون، موبدان و دستوران بوده است. هماینك ویرانههای آن در 7 كیلومتری شمال تخت جمشید قرار دارد و آثاری چند از دروازههای سنگی و كاخهای ویران شده با ستونهای آن موجود است.
نقش رستم
نقش رستم یكی از جایگاههای مقدس و مورد احترام ادوار باستانی بوده و از هزاران سال پیش از میلاد آباد و دارای اهمیت بوده است. در این منطقه آثاری از سه دوره تاریخی ایلامی، هخامنشی و ساسانی بر سینه كوه سنگتراشی شده است.
آرامگاههای پادشاهان هخامنشی در بخش بالایی كوه و همانند یكدیگر كنده شدهاند و نمای هر كدام تجسمی از صلیب را نشان میدهد. آرامگاهها به ترتیب از راست به چپ عبارتند از: خشایارشا، داریوش اول، اردشیر اول و داریوش دوم.
روبروی این آرامگاهها، بنای مكعب شكلی دیده میشود كه متعلق به دوران هخامنشیان است و كعبه زرتشت نامیده میشود.
نخستین پادشاهان ساسانی نیز كه از پارس برخاستند، به دلیل دلبستگی فراوان به زادگاه خویش و برای بزرگداشت آیینهایی همچون توجیه معنوی، كسب قدرت و یا پیروزی بر دشمن، نقوشی را در دامن این كوه به یادگار گذاشتهاند. نقشبرجسته ناتمام، نقشبرجستههای نرسی، نبرد بهرام دوم، پیروزی شاپور بر امپراتوران روم (گردیانوس، فیلیپ عرب و والرین)، آذر نرسه یا شاپور دوم، نبرد شاپور دوم، بهرام دوم و درباریانش و تاجگذاری اردشیر بابكان نقشبرجستههای نقش رستم هستند.
كهنترین اثر موجود در این مكان، یك نقشبرجسته ایلامی است. از دیگر آثار این مكان میتوان سنگنبشته بزرگ شاپور اول بر دیواره کعبه زرتشت و یک چاه آب را نام برد.
نقش رجب
در شمال تخت جمشید، نقوشی از دوران ساسانیان در پسرفتگی كوه حجاری شده است كه به نقش رجب معروف است. دلیل نامیده شدن آن به این نام، بر ما روشن نیست. موربه و اوزلی در سالهای 1811 و 1812 میلادی موفق به تشخیص سه نقش در دامنه كوه رحمت شدند و فلاندن، كوست، دیولافوا و همسرش زاره و سپس هرتسفلد محل را بررسی كرده و تشخیص آنها را تایید كردهاند. این نقشها از سمت چپ به راست عبارتند از: شاپور اول و خانوادهاش، تاجگذاری اردشیر اول و تاجگذاری شاپور اول.
پل خان
این پل كه در اوایل سده 11 هجری قمری به دستور امام قلیخان والی فارس برای سهولت رفت و آمد كاروانیان بر روی رودخانه كر ساخته شد، یكی از شاهكارهای معماری عصر صفوی به شمار میرود.
تنگ بستانك (بهشت گمشده)
این تنگ در امتداد جنوبی-شمالی به سمت دشت كامفیروز قرار گرفته و یكی از زیباترین جلوهگاههای طبیعی استان فارس به شمار میرود.
وجود چشمهسارهای زیبا، آبشارهای كم ارتفاع طبیعی و انواع درختان جنگلی (بلوط، كیكم، بنه و بادام) سبب شده است تا در سال 1371 این منطقه كه گسترهای بیش از 20000 هكتار را دربرمیگیرد، به عنوان اثر طبیعی-ملی در زمره مناطق حفاظتی قرار گیرد.
دریاچه سد درودزن
طبیعت بكر و چشمنواز پیرامون سد، وجود جنگلهای طبیعی، امكانات رفاهی مانند هتل و مجموعه اقامتی آن و امكانات دریاچهگردی از ویژگیهای این منطقه به شمار میرود. این گردشگاه طبیعی در فاصله حدود 90 كیلومتری شمال غربی مرودشت قرار دارد.
بقعه ایوب نبی (ع) :
در فاصله 35 كیلومتری از شهر مرودشت در منطقه رامجرد نزدیك روستای چمنی واقع شده است و به علت واقع دشن در دامنه كوه و وجود چشمه دائمی دارای پتانسیل در زمینه كوه پیمایی و گردشگری و نیز جذب توریستم به صورت ملی و فرا ملی می باشد. این امكان همچنین دارای سرسره طبیعی در دامنه كوه می باشد در نزدیكی این مجموعه درختانی زیبا و همیشه سبزی وجود دارد كه به گله ایوب معروف می باشد و مردم بومی عقیده دارند خداوند گله و چوپان حضرت ایوب را به این درختان تبدیل نموده است . ( ماخذ – برداشت مولف)
امامزاده سلطان ولایت ( ع) :
بقعه این امامزاده در فاصله 35 كیلومتری و شمال شرقی شهر مرودشت و در دامنه جنوبی كوه رحمت در دهستان محمد آباد واقع شده است و به علت واقع شدن در بالای كوه رحمت ، جاده پر پیچ و خم ، وجود چشمه دائمی و وجود شیب مناسب و از نظر كوه پیمایی بسیار مطلوب است . دیگر ویژگی این مكان چشم انداز دشت سر سبز مرودشت می باشد. ( ماخذ – برداشت مولف)
مرودشت بهشت گمشده: بخش کام فیروز آبادی دشتک: بخش درودزن گردنه چرچر: بخش رامجرد سر آسیاب: سیدان مرودشت: تخت جمشید، نقش رستم، نقش رجب، امامزاده سلطان ولایت، ویرانه های شهر استخر رامجرد : بقعه ایوب نبی صنایع دستی: خاتم-منبت-ملیله دوزی-معرق کاری-نمد مالی- گلیم – قالی – حجاری
سوغات : قند مرودشت غذاهای محلی:اش دوغ-رشته