نبوی: مرتضی آوینی یک سالک مستمر بود/ فراستی: به گفته آوینی سینما ادبیات، پیام و فلسفه نیست

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران؛ افتتاحیه جشنواره سما با حضور جمشید هاشم پور، مسعود فراستی و اکبر نبوی و همچنین خانواده رسول ملا قلی پور عصر امروز در سینما فلسطین برگزار شد.
 
پس از تلاوت آیات قرآن کریم و سرود جمهوری اسلامی ایران و پخش کلیپی در خصوص شهید آوینی استاد کریم خانی به جایگاه رفت و شعر معروف امام رضا(ص) را خواند.
 
پس از آن از کتاب عفاف و حجاب از دیدگاه نوروبیولوژی به سرپرستی دکتر صحرایی رونمایی شد همچنین این نکته قابل توجه است که موضوع این کتاب با موضوع جشنواره سماء که هدفش ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی است، هماهنگی دارد.
 
این کتاب توسط 7 نفر از محققین و عضو هیات علمی دانشگاه بقیةالله و همکاری دانشگاه امام صادق گردآوری شده است.
 
همچنین در ادامه رونمایی از این کتاب، سرپرست اجرایی این کتاب، دکتر صحرایی گفت: کتاب عفاف و حجاب دغدغه ما و جامعه جهانی است که در نهایت علمی بودن و به طور کامل انسانی بودن بحث حجاب را مطرح می کند و کار جمعی است همچنین باید از همه همکارانم  که در گردآوری این کتاب ما را یاری کردند و از موسسه شهید آوینی که در چاپ و نشر این کتاب ما را یاری کردند، تشکر کنم.
 
وی افزود: ما اصراری نداریم که بگوییم این کتاب را بخوانید ولی مطالعه نکردن این کتاب تفکر شما را نسبت به پوشش از نظر علمی ناقص خواهد گذاشت.

 همچنین در ادامه مراسم دکتر احمدی به نمایندگی از بانوان این گروه از همه دست اندرکاران این کار تشکر کرد.
 
در ادامه مراسم گفتگویی با پیشکسوتان عرصه دفاع مقدس و نقد که در زمان دفاع مقدس با شهید آوینی هم دوره بودند، صورت گرفت و سپس مسعود فراستی و اکبر نبوی به جایگاه رفتند.

مسعود فراستی در خصوص نقد شهید آوینی گفت: مقدمه ای راجع به این موضوع ندارم که بگویم ولی فکر می کنم بهترین چیزی که می توان گفت درباره مقاله هیچکاک است که از نظر شهید آوینی کامل ترین و نظری ترین حرف درباره سینما و نقد است.
 
فراستی افزود: چیزی که مرتضی به آن معتقد بود این است که سینما، پیام، ادبیات و فلسه نیست بلکه موجودی مستقل است و اساسش سیر روحی است و نه عقلی و باید گفت این سخن چکیده ای از تفکر مرتضی درباره سینما بود.

این منتقد سینما بیان کرد: وی معتقد بود که سینما فضاست و هر رویدادی که به فضای سینما وارد می‌شود باعث می‌شود که مطرح شود؛ از نکات دیگر که باید به آن توجه کرد این است که از نظر مرتضی هنر از پس سرگرمی می آید و نه از پیش از آن، به این معنا که هنر اول در ابتدا سینماگر را سرگرم می‌کند و مرتضی به تبع هیچکاک که می گفت هنرمند باید برای رسیدن به هدفش بهای گزافی بدهد؛ می گفت سرگرمی از آن دسته است و سینما کاری می کند که ما بیاموزیم درست سرگرم شویم و از هنر لذت ببریم.
 
وی افزود:  باز هم بر حرف اول خود تاکید می کنم که سینما پیام، ادبیات و فلسفه نیست بلکه سینما چیزی است که از طریق سیر روحی به دست می آید و آن تجربه های ناکرده ما را پر می‌کند.
 
در ادامه این گفتگو اکبر نبوی پس از عرض تبریک سال نو و تبریک ولادت حضرت زهرا(س) گفت: وقتی که  از شهید آوینی و  نگاه او حرف می زنیم به ناچار باید به این نکته که شهید آوینی یک سالک مستمر است اشاره کنیم؛ سالک یعنی کسی که زندگی را آغاز می کند و شدن دائمی را تجربه می کند به همین اعتبار نقد شهید آوینی در یک محدوده مساحت خاصی قرار نمی گیرد و اگر او اکنون در بین ما حضور داشت در یک نقطه متوقف نمی شد.
 
وی افزود: اگر شهید آوینی حرکت مستمری نداشت و همانند منتقد عادی بود بیان بنده  اکنون گزاف بود و حتی نظر شهید آوینی در خصوص مسائلی غیر از فیلم، همچون موسیقی نگاه خاصی بود و این اشاره به آن دارد که افق نگاه شهید آوینی به موسیقی در فیلم سینمایی بسیار بالاست.
 
نبوی در ادامه اظهار داشت: در سال 1320 شمسی  یک بیماری در ایران همه گیر شد که شهید آوینی هم در آن تنفس می‌کرد و گریزی نداشت و آن هم ادبیات چپ مارکسیستی است که جمعی از جامعه روشن فکر هم در زیر سایه آن بوده و هستند و از نظر من متاسفانه شهید آوینی نیز در حوزه نقد در زیر این سایه  بود.
 
در ادامه این بحث فراستی گفت: این که استاد سالک بوده است از نظر من مورد قبول است و نوع رفتنش هم همین را ثابت می‌کند ولی این طور نبود که نظرات ایشان تغییر می‌کرده است. باید به این نکته توجه کرد که من ویراستار اولیه آثار مرتضی هستم و دعواهای بسیاری با هم داشته ایم و آخرین نظر او در این مباحث متر شناخت است و بر این معتقد نیستم که مرتضی تحت تاثیر مارکسیسم بوده و یا تحت تاثیر لیبرالیسم فرهنگی.
 
وی در ادامه تصریح کرد: چیزی که در نظر مارکسیسم ها مورد توجه است، در آثار مرتضی نمی بینید؛ بلکه مسئله مهم مارکسیست ها در این است که خواستند به جلو بروند و همین دلیل سبب ابتزال آن ها شد و باید یادآور شد هنر مارکسیست ها وسیله تبلیغات بود که می خواستند پرولتاریا را به قدرت برسانند. نقد های مارکسیست روی تاریخ استوار هستند و نه فرد و قطعاً  مارکسیست ها بر خلاف مرتضی دشمن هیچکاک هستند.

فراستی تصریح کرد: آخرین مطلب مرتضی این بود که هیچکاک را نگاه مطلق معرفی می‌کرد؛ مرتضی کسی بود که از صلح استفاده می‌کرد و فردی محتوا زده نبود؛ وی حتی از کلمه فرم هم شاید دوباره استفاده کرده باشد ولی همیشه به جای آن از کلمه تکنیک استفاده می‌کرد، مرتضی به درستی می گوید که محتوا از پس فرم می آید و همچنین محتوا بدون فرم اصلاً وجود ندارد و باید به این نکته توجه کرد که شهید آوینی جزء معدود افرادی است که انقلاب را به خوبی فهمید و تئوریزه کرد.
 
در ادامه این بحث نبوی گفت: مرتضی به عنوان حکیم مسلمان گاهی اوقات از سخنان تند و به نظر من در حوزه ادبیات و استخدام واژگان از نگاه چپ مارکسیستی برخودار بود و باید این را در نظر گرفت که وقتی شهید آوینی می گوید تصمیم گرفتم از حدیث نفس نگویم از ته دل گفته است، ولی به نظر من ادبیات مارکسیستی است.

وی ادامه داد: آقای فراستی می‌گویند که شهید آوینی معتقد بر این است که هیچکاک استاد مطلق سینماست ولی به نظر من هیچگاه نمی شود مطلق گرایانه صحبت کرد و باید به این توجه داشت که سینما سه ساحت مشخص دارد که اگر این سه ساحت را در نظر نگیریم تحلیل ناقص است، صنعت، هنر و رسانه سه ساحت مشخص سینماست.

این منتقد سینما اظهار داشت: وجه رسانه ای سینما زمانی ارزشمند است که ما درباره پیامی حرف می‌زنیم، وجه صنعتی سینما آن است که مربوط به قانون عرضه و تقاضا می‌شود و وجه هنری به ایده و خلاقیت برمی‌گردد و این را نباید فراموش کنیم که وقتی می‌گوییم یک سالک در سیر و  سلوک هست به معنای نفی گذشته نیست بلکه رسیدن به افقی بالاتر است.
 
وی افزود: از نکات مهم دیگر در تحلیل فیلم این است که افراد در حالت قبض روحی نباید تحلیل فیلم کنند و بهترین زمان برای نقد زمانی است که انسان در ساحت گشایش و بسط روحی است.

فراستی افزود: وقتی مرتضی از واژه مطلق درباره هیچکاک استفاده می‌کند ارتباطی به مطلق و نسبی بودن ندارد، بلکه او می‌گوید همه سینما یعنی هیچکاک و به نظر من هیچکاک مظهر انسان‌هاست و تصویری از سینما به ما می‌دهد؛ او می گوید سینما یک موجود زنده و مستقل است و نه ادبیات که در آن هم صنعت و رسانه و هم گاهی اوقات هنر استفاده می شود.

وی ادامه داد: مرتضی می‌گوید سینما نه پیام است و نه تفکر و در خصوص ادبیات او تاکید می‌کنم که مارکسیستی نیست و قسمت های تند آن مطلب را با نام فرهاد گلزار نوشته است. باید بگویم اثری همچون "هامون مهرجویی" ادبیات تندی دارد ولی مارکسیستی نیست و تند بودن آن استدلال خوبی برای این امر نیست.

این منتقد سینما اظهار داشت: مرتضی نقد را با نسیه قاطی نمی‌کند و از نظر او نقد یعنی نه با خودش و نه با دیگران هیچ گونه تعارفی ندارد بلکه این ما هستیم که فرهنگ نقد تند را نداریم باید به این نکته توجه داشت که یک اثر موجود مستقل از صاحب خودش است و یک اثر پس از آن که توانست روی پای خود بایستد بعد از آن می توان سازنده خود را نشان دهد و نباید گفت به دلیل آن که فلان اثر، فیلم آدم معتبری است آن چه که مهم است که در تحلیل فیلم باید در آخر به مولف آن اثر برسیم.

نبوی در خصوص این که آیا روش شناسی به روش مرتضی آوینی شیوه و راه خوبی برای منتقدین است گفت: نقد، نقد است و فرضی و ایجابی نداریم نقد یعنی جدا کردن قوت و ضعف و منتقد هم در هنگام نقد باید  احساسات خود را کنترل کند.نقد غرب مرتضی آوینی شاخص‌های خوبی را عرضه داشته است اما این شاخص ها اصلاً مطلق نیست، چون ممکن است در آینده افرادی بهتر از او بیایند.

فراستی در این خصوص گفت: نظرات مرتضی همچون نظرات من مطلق است مطلق یعنی آنکه متر دارد و در هنگام تحلیل با متر خودش تحلیل می‌کند و باید بگوییم که مترش محتوا نیست؛ همچنان می‌گویند که مرتضی مهم‌ترین و جدی‌ترین تئوریسین عرصه فرهنگ انقلاب اسلامی است؛ او حتی از روشنفکری هم عبور می‌کند. از ویژگی های دیگر نقد مرتضی این بود که وی از تمام احساسات خود در نقد استفاده می کرد و هیچگاه خودش را حصر نکرد و از نظر من بسیار درست است.

در ادامه این مراسم کلیپی در خصوص نقد شهید آوینی گذاشته شد همچنین بعد از آن از داماد شهید آوینی حسین معززی‌نیا تقدیر و تشکر شد و برای او همگی آرزوی سلامتی کردند.

در ادامه مراسم مجتبی امینی دبیر جشنواره فیلم کوتاه سماء در خصوص ساختار جشنواره گفت: جشنواره سماء با یاد و خاطره شهید مرتضی آوینی شروع به کار کرده است و نام خود را از این شهید گرفته و تلاش دارد که رفتار و سبک زندگی اسلامی ایرانی را ترویج دهد. یکی از اهداف مهم این جشنواره دیدن آثاری است با مضمون جشنواره و امیدواریم که موفق شود.

وی در ادامه افزود: این جشنواره از 22  تا 27  فروردین به کار خود ادامه می‌دهد، همچنین باید بگویم که از فردا از ساعت 14 تا 22 آثار در سینما فلسطین به رقابت می پردازند و از ساعت 18 الی 20 با حضور هنرمندان این عرصه کارگاه آموزشی برگزار می شود.

امینی در ادامه تصریح کرد: اصل این جشنواره سبک زندگی ایرانی اسلامی است و مخاطبان آن نسل جوان به خصوص دانشجویان هستند، حدود 1986 اثر به این جشنواره معرفی شد و هیات انتخاب و داوران در تلاش بسیار برای ارزیابی این آثار هستند.

وی در پایان از جمع و خانواده موسسه شهید آوینی که در این مدت، شبانه روز تلاش کردند، تقدیر و تشکر کرد و همچنین در پایان خاطر نشان کرد: من از همه دوستان فیلم ساز و از نقطه نظرات آن ها در جهت پیشرفت این جشنواره به خوبی استقبال می کنم.

بعد از سخنان دبیر جشنواره سماء کلیپی در خصوص رسول ملاقلی پور پخش شد و بعد از آن جمشید هاشم پور، مرتضی سرهنگی، اکبر نقوی و خانواده رسول ملاقلی پور به جایگاه رفتند و همه، آن ها را تشویق کردند.

در پایان این مراسم جمشید هاشم پور، مرتضی سرهنگی و اکبر نبوی بر روی قاب عکس رسول ملاقلی پور خاطره ای نوشتند و به همراه لوحی به خانواده رسول ملاقلی پور تقدیم کردند. همچنین در پایان مراسم کلیپی از تندیس فیلم کوتاه سماء (پرستوی زرین) پخش شد که در روز 5 شنبه در آیین اختتامیه به برگزیدگان اهدا می شود.

انتهای پیام/