جلوه‌گری طلا در شیارهای آهنین

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران اصفهان، قدمت این هنر به هفتصد سال پیش از دوره صفویه برمی گردد که تا کنون مخفی و سری کار می‌شده و هیچ گونه آموزشی نداشته است.

از فولاد علاوه بر افزار‌های معمولی اقدام به ساخت علم نیز می‌کنند و در حال حاضر طلا کوبی بر روی مجسمه‌های پرندگان و حیوانات نظیر طاووس، کبوتر، آهو و شیر که در واقع به تقلید از پیکر هایی که به انواع علم‌های سوگواری متصل است ساخته و پرداخته می‌شود.

هنر طلا کوبی در خراسان و سمر قند نیز کار می‌شده که در این میان تعداد انگشت شماری از استادان ایرانی در این زمینه فعالیت دارند.

برای یادگیری این رشته هنری باید چند مرحله را پشت سر گذاشت از جمله این مراحل، مرحله خش زدن روی مجسمه آهنی، به کار گیری ایده ذهنی، کوبیدن طلا یا نقره بر روی مجسمه یا ورقه آهنی ، یشم زدک و پرداخت کردن، می‌باشد.

از جمله طرح‌هایی که در این هنر به کار گرفته می‌شود چنگ اسلیمی، ترنج است. البته اسماء متبرکه نیز که با انواع خط‌ها بر روی این اثر استفاده می‌شود .

آثاری که از زمان گذشته تا کنون باقیمانده است را می‌توان در موزه‌های تهران و موزه‌های خارج از این مرز و بوم یافت که بسیار گران بها می‌باشند.

و تنها کاری که در اصفهان در مقابل دید مردم قرار دارد ضریح آقای شفتی واقع در مسجد سید اصفهان است که متاسفانه کسی به آنها توجه نمی‌کند و در حال از بین رفتن است.

از جمله اساتیدی که در این کار بسیار زحمت کشیدند می‌توان به استاد جوهریان، استاد حسنعلی استاد حسین امیدی، استاد موقیس و استاد کریم امیدی اشاره کرد.

در حال حاضر استاد جوهریان را می‌توان یکی از استادان مشهور این عرصه دانست که میراث دار هنر موروثی خود است.

"قصه سر انگشتان هنرمند و شیارهای خراشیده بر روی فولاد قصه‌ی هنری ضرب شده بر روی ورقه‌های بی‌جان آهنین "

استاد جوهریان هنرمندی است که از دوران کودکی، روحش با لطافت این هنر سرشته شد. و نزد پدرش استاد کاری ماهر شد به طوری که امروز هنر دست او چشم هر بیننده‌ای را خیره و در نظر هر رهگذری دلربایی می‌کند.

مراحلی که منجر به ساخت این هنر می‌شود ابتدا با طراحی یک طرح اولیه در ذهن هنرمند آغار می‌شود. و این طرح‌های ذهنی پس از تکمیل بر روی کاغذ، بر روی ورقه‌های آهنین حک می‌شوند و به مرحله چکش کاری و تثبیت طرح با جوشکاری، قطعه قطعه ساخته می‌شود و به مرحله دواگیری می‌رسد،  پس از آن مفتول‌های طلا و نقره با ضخامت بسیار کم داخل شیار‌های ایجاد شده بر روی مجسمه آهنین قرار می‌گیرند و هنرمند طلا کوب با استفاده از سنگی به نام یشم بر روی شیارها کشیده تا این مفتول‌ها داخل شیار‌ها کاملا فرو رفته و پهن شوند که این کار باعث جلوگیری از کنده شدن آن می‌شود که به آن مرحله تثبیت هم می‌گویند.

استاد طلاکوب با اشاره به طرح‌های متنوع طلاکوبی، گفت: ما بیشتر از طرح‌های باستانی و هخامنشی الهام می‌گیریم که از جمله این طرح‌ها، به چنگ و اسلیمی می‌توان اشاره کرد.

"هنری ماندگار وبر گرفته از ذهن خلاق هنرمندش"

استاد جوهریان از پیچ و خم‌های هنر طلاکوبی چنین حکایت کرد: این هنرمند است که از هیچ، همه چیز می‌سازد و در کالبد ورقه‌های بی جان آهنین روحی اسطوره‌ای می‌دمد.

این هنرمند طلاکوب مرزهای مشقت برای خلق این آثار هنری را در نوردیده است تا جایی که شاخص‌ترین اثر طلاکوبی معاصر در ایران زمین از دستان پر هنر وی خلق شده است.

استاد جوهریان به ویژگی‌های ماندگار و خاص بودن اثرش اشاره می‌کند.

"دستی بر آتش دارند و دستی بر زر اما"

هنرمند طلاکوب به بی اطلاعی مردم نسبت به این هنر اشاره کرد و افزود: برای این هنر تبلیغاتی نشده به همین دلیل مردم هیچ اطلاعی از این هنر ندارند و هزینه‌های بالای کار و مشکلاتی که در زمینه‌ی صادرات این هنر برای توریست‌ها است، سبب بی رقبتی خریداران این هنر شده است.

و اگر اقداماتی برای جذب خواهان این هنر نشود باید این هنر را بوسید و بر سر طاقچه هنرهای دستی به یاد خاطرات گذشته دستی کشید.

فیض اللهی عضو اتحادیه صنایع دستی استان اصفهان به اختصاص جایگاه نخست تولید آثار طلاکوبی در کشور به استان اصفهان اشاره کرد و گفت: امروزه تعداد هنرمندان این هنر از تعداد انگشتان دست نیز کمتر است و بی‌مهری نسبت به هنرمندان این آثار و گران بودن و نبود استاد کاران باعث کاهش تولید این آثار شده است.

وی ادامه داد: متاسفانه کشور‌هایی مثل افغانستان با تقلید از این هنر بازارهای جهانی را قبضه کرده‌اند و تنها راه حل پیشنهادی این است که ما جایگاه خود را در این بازارها پیدا کنیم و مشکلاتی که بر سر صادرات این آثار ناب برای توریست‌ها هست برطرف شود.

گفتنی است؛ اداره کمرگ تنها راه خروج این گونه مصنوعات همراه با طلا و نقره از کشور را، منوط به اخذ مجوز از بانک مرکزی می‌داند.

امیدواریم با این راه حل پیشنهادی شاهد رونق بازارهای فروش این محصولات در خارج از مرزهای کشور و شکوفایی آن در داخل مرزهای کشورمان باشیم.

دست فراموشی بر یال‌های شیران و بال‌های گشوده از غرور این عقابان خواهد نشست اگر دست یاری به سوی هنرمندان خالق این آثار دراز نکنیم و دیر زمانی نخواهد بود که رد پای این هنر را باید به اجبار در جایی بیرون از این مرز و بوم جستجو کنیم .

انتهای پیام/ز