دشت تهران رکورددار بیشترین میزان فرونشست در جهان

به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران جواد میبدی مدیرکل دفتر نظام‌هاي بهره‌برداري و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو در نشست خبری گفت: تشدید افت سطح آب و کسری مخزن در آبخوان‌ها، ممنوعیت بیش از 307 محدوده از 609 محدوده مطالعاتی کشور را به‌دنبال داشته است.

وی ادامه داد: آبخوان‌های کشور سالانه با میانگین کسری حجم مخزن 4.5 میلیارد مترمکعبی مواجه هستند و در 47 سال اخیر مخازن آب زیرزمینی باکسری مخزن 110 میلیارد مترمکعبی مواجه شده‌اند که بیش از 90 میلیارد مترمکعب آن در 20 سال اخیر و 80 میلیاردمترمکعب آن در 15 سال اخیر و 38 میلیارد مترمکعب آن مربوط به دوره کوتاه هفت سال گذشته است و این موضوع آینده‌ای نگران‌کننده برای بخش‌های وسیعی از کشور رقم خواهد زد.

مدیرکل دفتر نظام‌هاي بهره‌برداري و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو گفت: در وضعیت کنونی سهم آب‌های زیرزمینی در تامین آب کشور (کشاورزی، صنعت و شرب در کشور) افزون‌بر 55 درصد نسبت به کل منابع آب است و با وجود سهم مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیازهای کشور، تاکنون از 100 درصد اعتبار هزینه‌شده در فصل منابع آب، 98 درصد آن در بخش آب‌های سطحی و تنها دو درصد در منابع آب زیرزمینی هزینه شده است.

میبدی تصریح کرد: نکته حایز اهمیت نقش مهم منابع آب زیرزمینی در تامین نیاز آب شرب آحاد جامعه است که 63 درصد آن ازطریق آب‌های زیرزمینی تامین شده است و آب‌های سطحی سهم 37 درصدی را به‌خود تخصیص می‌دهند ضمن آنکه در بخش تامین آب شرب روستایی، سهم آب‌های زیرزمینی افزون‌بر 80 درصد است.

وی افزود: وابستگی صرف یا حداکثری بخش‌های زیادی از کشور مثل استان‌های خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، کرمان، یزد، اصفهان، فارس و استان‌های حاشیه سواحل جنوبی، زنجان، مرکزی، لرستان، قزوین، کردستان و حتی استان‌هایی نظیر چهارمحال و بختیاری و گلستان به آب‌های زیرزمینی، خود از الزام‌های توجه به این مهم است.

به‌گفته وی، بی‌توجهی به تامین و تخصیص اعتبار موردنیاز حفاظت از این منابع، موجب مشهود شدن پیامدهای کنونی و بحرانی‌شدن وضعیت آبخوان‌های کشور شده است، به‌طوری که هم‌اکنون در کشور کسری مخزن و افت شدید سطح آب موجب کمبود آب و عدم قطعیت در تامین آب کلان‌شهرهای کشور ازجمله تهران و حتی تامین آب 6000 روستای کشور با تانکر شده است و افزون‌بر آن، به استناد گزارش سازمان زمین‌شناسی کشور، پدیده ناگوار فرونشست زمین در بسیاری از دشت‌های ایران، موجب مرگ آبخوان‌ها شده و خطرها و خسارت‌های جبران‌ناپذیری به زیرساخت‌های کشور وارد کرده است.

وی تصریح کرد: در زمان حاضر، نرخ متوسط فرونشست در دشت تهران افزون‌بر 36 سانتی‌متر در سال بوده که رکورددار نرخ فرونشست در جهان است ضمن آنکه تغییر کیفی آب زیرزمینی در اثر کاهش حجم مخزن، ایجاد فروچاله‌ها و شکاف‌های بزرگ در دشت‌ها و تهدید حیات شهرها و روستاها در اثر تخلیه آبخوان‌ها از دیگر واقعیت‌های کشور است.

میبدی افزود: بی‌گمان هرگونه اهمال در بررسی و اقدام‌های ضروری تخصصی و تامین و تخصیص اعتبار لازم در علاج‌بخشی و جلوگیری از ادامه روند کنونی و نیز اصلاح روش‌ها و بهینه‌سازی مصارف در تطابق با منابع آب کشور سرزمین مقدس ایران را با مخاطره‌های جدی و غیر قابل علاج مواجه خواهد کرد.

وی با بیان آنکه با پیگیری‌های وزارت نیرو در سال 1384 طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی کشور تعریف و دارای ردیف اعتباری شد، گفت: متاسفانه اعتبار مذکور از سال 1385 تا سال 1393 بدون انطباق با شرایط تورمی و نیز بسترسازی انجام‌شده، از رشد لازم برخوردار نشده و حتی سیر نزولی به خود گرفته است و تقریباً تمام پروژه‌های طرح مذکور در سال 1393 متوقف و یا بسیار کند شده و روند نزولی تخصیص اعتبار به طرح‌های تعادل‌بخشی، پیامدهای ناشی از افت و کسری مخزن را تشدید کرده است.

مدیرکل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفای وزارت نیرو ادامه داد: با توجه به موارد یادشده و شرایط بسیار بحراني به‌وجود آمده در آبخوان‌های زیرزمینی و ضرورت حرکتی همه شمول که حضور همه آحاد جامعه و دستگاه‌های کشوری و لشکری را در اصلاح شرایط پیش‌آمده می‌طلبد، دوباره وزارت نیرو به‌طور جد با کار کارشناسی و تعریف طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور، ضمن ارایه آن در پانزدهمین نشست شورای‌عالی آب و تصویب آن با هدف کنترل کسری مخزن در برنامه‌ای 20 ساله و کنترل کسری متوسط سالانه 5.4 میلیارد مترمکعب آبخوان‌های کشور در دوره شش‌ساله (سال آخر برنامه پنجم و دوره پنج‌ساله برنامه ششم)، برای سال 1394 میزان 500 میلیون مترمکعب از این سهم را در برنامه خود گنجانده است.

وی ادامه داد: بر اساس مصوبه شورای عالی آب مقرر شد حداکثر 75 درصد آب تجدیدپذیر و آب برگشتی به دشت‌ها محاسبه و سهم آب کشاورزی، شرب و صنعت توسط وزارت نیرو تعیین و به ارگان‌های ذی‌ربط ارسال شود، بر این اساس انتظار می‌رود سالیانه حدود 10 میلیارد مترمکعب از برداشت چاه‌های کشوری کاهش یافته و در نهایت طی دوره اراجرای طرح کسری مخزن 10 میلیارد مترمکعبی جبران شود.

میبدی با بیان آنکه در این طرح 15 پروژه تدوین شده است، تصریح کرد: 11 پروژه از 15 پروژه طرح احیا و تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی کشور مصوب شورای‌عالی آب مبوط به وزارت نیرو است و چهار پروژه نیز در قالب طرح‌های ردیف‌دار وزارت جهادکشاورزی و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور تعریف خواهند شد.

انتهای پیام/