به گزارش
خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران، ظهر امروز اختتامیه اجلاس دو روزه جهان عاری از خشونت با سخنرانی محمدجواد ظریف در محل دفتر مطالعات وزارت خارجه برگزار شد.
وزیر امورخارجه در ابتدا از مجموعه نظریات و راهکارهایی که در این اجلاس مطرح شد یک رابطه معنادار بین پدیده خشونت و روابط بین‌الملل بطور عام و سیاست خارجی به طور خاص ارائه داد.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور در بیان نکته اول با اشاره به اینکه خشونت و
افراط پدیده‌ای چند وجهی، چند سطحی و چند علتی است اظهار داشت: همانگونه که
تقلیل‌گرایی در فهم خشونت گمراه کننده است، به همان اندازه تقلیل‌گرایی در
مقابله با این پدیده هم گمراه کننده است.
وی در بیان نکته دوم جدید نبودن خشونت را عنوان و تصریح کرد: خشونت جدید نیست و به اشکال مختلف در زندگی بشر وجود داشته است.
ظریف
تأکید کرد: آنچه جدید است قالب‌های جدیدی است که ایدئولوژی و تکنولوژی را
بهم پیوند زده و از این طریق به تعبیر قرآن اقدام به نابودی نسل و حرث کرده
است.
وزیرامورخارجه نکته سوم را سوء استفاده از تبدیل افراط و
خشونت برای جوانان به آرمان عنوان کرد و گفت: افراط و خشونت برای عده‌ای به
ویژه جوانان در اقصی نقاط جهان به یک آرمان و اعتقاد عمیق تبدیل شده، و به
طور همزمان به صورت ابزار و وسیله برای پیشبرد اهداف فردی و جناحی توسط
بازیگران سیاسی مخصوصا در منطقه‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم مورد استفاده
قرار می‌گیرد.
وی ادامه داد: اگر نکات فوق را در نظر بگیریم
برای تبیین چگونگی رابطه بین افراط و خشونت در روابط بین‌المللی سیاست
خارجی سه گزاره، قابل شرح طرح و بسط است.
ظریف در شرح این سه
گزاره ابتدا از افراط و خشونت نام برد و بیان داشت: افراط و خشونت و روابط
بین‌المللی کنونی حتما یک "ضروت" محتوم و غیرقابل اجتناب نیست، بلکه صرفا
نتیجه "نگرشها" و"سیاست‌های" نادرست است، به عبارت دیگر خشونت و افراط
کنونی در منطقه و جهان فرآیند عوامل "ذهنی" و عوامل "عملی" است.
ظریف
گزاره دوم را عارضی بودن خشونت در منطقه ما عنوان و تصریح کرد: هیچ
منطقه‌ای مانند منطقه ما یعنی شمال آفریقا و غرب آسیا در چند دهه گذشته هدف
افراط و خشونت نبوده است، اما تجمیع و تمرکز خشونت و افراط در این منطقه،
"پدیده‌ای ذاتی و ساختاری" نیست، بلکه عارضی است و قابل کنترل مدیریت و
ریشه‌کنی است.
وزیر امورخارجه گزاره سوم را به وظیفه اعضای جامعه
بین‌المللی به طور عام و بازیگران منطقه اختصاص داد و افزود: مقابله با
افراط و خشونت از طریق شناسایی آن به عنوان عامل اصلی تهدید "صلح"، "آرامش و
ثبات" است چنین مبارزه‌ای نیازمند درک دقیق از گوشه‌ها و عوامل شکل دهنده
این پدیده خطرناک و تحول در ذهنیت‌ها درخصوص چگونگی آن و دگرگونی در
سیاست‌گذاری است.
ظریف با بیان اینکه افراط و خشونت در روابط بین‌الملل در
خلاء اتفاق نمی‌افتد تأکید کرد: این اتفاق نتیجه فعل و انفعالات گوناگون
برگرفته از ریشه‌های مختلف است و ریشه‌ها به دو دسته ذهنی و عینی تقسیم
می‌شوند.
وی اهمیت ریشه‌های ذهنی را غیرقابل تردید عنوان کرد و گفت: ابتدا جنگ‌ها در
اذهان آغاز می‌شود، دشمن تراشی‌ها و دشمن بینی‌ها برگرفته از برتری
طلبی‌هایی است که ریشه‌هایی ذهنی مانند برتری نژادی، طبقاتی، قومی و نظایر
آنها دارند، متقابلا صلح و دوستی نیز از ذهن شروع می‌شود ریشه افراط و
خشونت را ابتدا باید در اذهان جستجو کرد.
ظریف با تأکید بر اینکه
برخی نظریه‌پردازی‌هایی که در روابط بین‌الملل صورت می‌گیرد افراط و خشوت
را ترویج می‌کنند اظهار داشت: نظریه‌هایی که هژمونی‌طلب و حذف‌گرا و در پی
بازی‌های برد و باخت هستند که شامل برخی از پردازش‌های رئالیستی می‌شوند در
نهایت به مروج‌های ذهنی خشونت و افراط تبدیل می‌شوند.
وزیر
امورخارجه اصلی‌ترین دلایل لشکرکشی آمریکا در دوره بوش به خاورمیانه را
پیروی از افکار برناردلوییس پدرخوانده محافظه‌کاران جدید آمریکا عنوان کرد
ویادآور شد: او می‌گفت باید خاورمیانه را با زور نظامی دگرگون ساخت.
رئیس
دستگاه دیپلماسی کشور علاوه بر عوامل ذهنی عوامل عینی را نیز برشمرد و
اذعان داشت: اشغال، سرکوب، نقش حقوق اولیه انسانی، توسعه‌طلبی، استعمار،
استکبار، تجاوز خارجی و گونه‌های دیگر خشونت ساختاری همچون فقر، بی‌عدالتی،
عقب‌ماندگی و تحریم نه تنها ذاتا خشونت‌آمیزند بلکه مروج خشونت نیز هستند.
ظریف تأکید کرد: خشونت با چهره‌ای نرم در ظاهر آن چیزی است که
در روابط بین‌الملل جدید باید مورد توجه قرار گرفته و مداخلاتی که به عنوان
دفاع از حقوق بشر در ظاهر ولی به منظور دستیابی به اهداف استراتژیک در
باطن می‌باشند از این دسته‌اند وکمترجایی مانند سوریه و عراق قربانی این
دوگانگی‌ها می‌باشند.
وزیرامورخارجه با اشاره به اینکه در روابط بین‌الملل کمتر منطقه‌ای مانند
منطقه ما خشن شده و گرایش‌های افراطی در آن رو به افزایش رفته خاطر نشان
کرد: این‌ها ذاتی این منطقه نیستند همه عارضی هستند و از اشغال فلسطین، تا
اشغال نظامی افغانستان در سال 58 و حمله نظامی به عراق در سال 82 خشونت و
افراط به این منطقه تزریق شده است.
ظریف تزریق خشونت به این
منطقه را بخاطر رفتارهای رژیم صهیونیستی مزید بر علت عنوان و تصریح کرد:
اقدامات رژیم صهیونیستی بر هفت دهه گذشته تزریق خشونت به منطقه دامن زده و
سایه سنگین و پایدار عوامل فرامنطقه‌ای نیز در آن به روشنی وجود دارد.
وی
افزود: در دوران جنگ سرد و رقابت‌های شرق و غرب اشغال نظامی افغانستان
نقطه عطفی است که خشونت را دراین منطقه قالب جدیدی داده است ولی تحولات
بعدی نظام بین‌المللی که با تکثر بازیگران محلی فراملی و منطقه‌ای همراه
بوده تعداد تزریق کنندگان به خشونت و افراط در این منطقه را افزایش داده
است.
وزیر خارجه کشورمان در ادامه با اشاره به تحولات که سال گذشته مخصوصا
تزریق خشونت و افراط به دو سرزمین سوریه و عراق گفت: این روابط چیزی جز
هم‌پوشانی منافع برخی بازیگران بین‌المللی و بازیگران منطقه‌ای در استفاده
ابزاری از خشونت و افراط نیست.
ظریف با این ضرب‌المثل که دود را
به چشم برپا کنندگان آتش آورده اظهار داشت: استفاده ابزاری از گروه‌های
افراطی و خشن نتایجی به بار آورده که بسیاری از بازیگران منطقه‌ای که
گروه‌های تروریستی تکفیری و افراطی را به مصادق ابزاری برای دستیابی امیال و
آرزوهای اهداف توسعه‌طلبانه منطقه‌ای و یا وسیله‌ای برای اصلاح آنچه از
دید خود عدم تعادلات منطقه پس از سقوط صدام و جنبش بیداری اسلامی ایجاد و
حمایت کرده بودند امروز به این واقعیت پی بردند که بیشترین خطر از سوی این
گروه‌ها متوجه خودشان است و بیشترین آسیب‌پذیری جمعیتی را خودشان دارند.
وی این اصلاح دیدگاه را امری مهم و مثبت خواند و تصریح کرد: اما رفتارهای
برخی دوستان ما نشان می‌دهد که هنوز امیدهایی دارند که بتوانند از این
سرمایه هنگفتی که در این مسیر تلف کرده‌اند برای منافع و یا حتی کینه‌های
شخصی به صورت کوتاه مدت استفاده کنند.
ظریف با ضروری خواندن
حاکمیت واقع‌بینی و کنار گذاشتن منفعت طلبی‌های کوتاه مدت خاطر نشان کرد:
در این صورت می‌توانیم در یک تلاش مشترک عوامل عارضی را تعویض، تعدیل و
جراحی کنیم و منطقه ما عاری از خشونت خواهد شد.
وزیر خارجه کشورمان با اشاره به
سابقه مناطقی که با پدیده‌های افراط و خشونت در دهه‌های معاصر روبرو
بوده‌اند تأکید کرد: این سابقه نشان می‌دهد که همگی قابل ریشه‌کنی و یا
حداقل قابل مدیریت هستند.
وی مسلمان بودن مردم منطقه را امتیازی
ویژه برشمرد و گفت: روح اسلام ضد افراط و تفریط و خشونت است و مردم این
منطقه در پی عزت، شرف و صلح‌اند و با برنامه‌ریزی و هماهنگی مناسب میان
دولت‌ها و جامعه مدنی می‌توان با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و سابقه
تاریخی و فرهنگی زمینه‌های بروز و گسترش خشونت در منطقه را زدود.
وزیر امورخارجه با اشاره به اینکه آسیب‌پذیری جهانی که یکی از زوایای جهانی
شدن است اظهار داشت: خشونت در یک منطقه در دیگران اثر می‌گذارد و این نشان
دهنده واگیردار بودن بیماری خشونت و افراط در سطح جهان است.
ظریف
با بیان اینکه اسلام هراسی شیعه‌هراسی و ایران هراسی اشکال گوناگون
ذهنیت‌های خشونت‌گرا افراطی و همزمان خشونت‌ساز و افراطی‌پرور است تأکید
کرد: مدیریت افراط وخشونت در جامعه بین‌المللی باید با تغییر نگرشها و
اذهان دنبال شود.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور شرایط مثبت ذهنی را
که باید در تقویت آنها کوشید برشمرد و اظهار داشت: پذیرش واقعیت باور عمیق و
تأکید در اشتراکات و سرنوشت مشترک بشری ناگزیری از بازی برد- برد و پیوند
امنیت عواملی هستند که باید قوت یابند.
وی با رد برتری طلبی،
سلطه‌طلبی، زیاده‌خواهی، حذف‌گرایی و استکبارگرایی تأکید کرد: با این
ذهن‌ها نمی‌توان افراط و خشونت را در روابط بین‌الملل مهار کرد.
ظریف
همه اعضای جامعه جهانی را نه تنها بخاطر نوع دوستی بلکه حتی به دلیل صرف
منافع شخصی و ملی خود ناگزیر به مهار و ریشه‌کن کردن بستر عملی افراط ،
خشونت، عدم مردم سالاری، فقر و بیکاری خواند.
رئیس دستگاه دیپلماسی سازوکارهای
موجود در سازمان‌های بین‌المللی را در عرصه عملی ناکافی ولی قابل
بهره‌برداری عنوان و تصریح کرد: ایجاد اجماع علیه خشونت اقدامی عملی و
بسیار کارآمد است و اجماع‌سازی علیه افراط و خشونت باید همه جانبه گسترده و
فراگیر باشد.
وی نهادهای مذهبی را که منادیان عدالتند بیش از هر زمان دیگر در مقابله با افراط و خشونت توانا در ایفای نقش عنوان کرد.
ظریف
در نهایت دیپلماسی را به عنوان یک ابزار در قالب‌های گوناگون آن عنوان و
خاطر نشان کرد: دیپلماسی رسمی غیررسمی، عمومی، رسانه‌ای ومردمی و در ابعاد
دوجانبه و چندجانبه ظرفیت بالایی برای مقابله با این دو پدیده دارد.
وزیر
امورخارجه جمهوری اسلامی ایران را میراث انقلاب اسلامی، به عنوان بزرگترین
انقلاب در عصر حاضر خواند و بیان داشت: این انقلاب بدون استفاده از
اقدامات خشونت‌آمیز و با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و با تکیه بر حضور
گسترده مردم در صحنه و قدرت ناشی از باور و استقامت مردم به پیروزی رسید.
ظریف
با یادآوری اینکه ایران از ابتدای پیروزی این انقلاب غیرخشن مردمی قربانی
خشونت‌های گسترده و پیچیده بوده است اظهار داشت: تروریسم کور و سازمان
یافته تجاوز وحشیانه نظامی که برخوردار از حمایت همه قطب‌های قدرت جهان بود
استفاده گسترده و بی‌سابقه از سلاح شیمیایی همراه با بی‌توجهی جامعه
بین‌المللی تحریم‌های گسترده و فزاینده اقتصادی از آغاز پیروزی انقلاب و
جنگ تبلیغاتی و روانی مهمترین نمودهای این خشونت عملیاتی و ساختاری است که
بر مردم ایران وارد شده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور با بیان اینکه ایران نه تنها به صورت اصولی با
افراط وخشونت مخالف است افزود: ما در تجربه تاریخی خود خطرات و پیامدهای آن
را در ک کرده‌ایم و معتقد به مهارپذیری افراط و خشونت در منطقه و جهان از
طریق تحول ادراکی و گفتمانی همراه با اقدامات منسجم منطقه‌ای و بین‌المللی
هستیم.
ظریف با تأکید بر اینکه اسلام رحمانی، اسلام معتقد به
پیوند معنویت و عقلانیت، مردم سالاری دینی، توجه به سرنوشت مسلمانان است
آنها را اجزای جدانشدنی سیاست خارجی جمهوری اسلامی برشمرد و بیان داشت: در
مقابله با خشونت و افراط راه ایران عقلانیت و نه افتادن در دام‌های خشونت و
افراط است.
وی طرح ریاست جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی ملل
متحد را نمایانگر دیدگاه ایران در مورد مناسب‌ترین راه برخورد با این
پدیده خطرناک خواند و افزود: پیشنهادهای ریاست محترم جمهوری در این اجلاس
این توجه به ابعاد نرم افزاری و تمرکز بر همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
را به خوبی روشن می‌کند.
وزیر امورخارجه کشورمان در پایان
سخنرانی خود که به عنوان اختتامیه این اجلاس دو روزه ایراد گردید بر لزوم
نهادسازی برای مقابله با افراط و خشونت تأکید کرد و گفت: این کنفرانس
بازتاب اراده جمعی همه ما در مقابله با افراط و خشونت است و امیدواریم
آغازی برای نهادها وسازوکارهای موثر و کارا برای ایجاد جهانی امن باشد.
انتهای پیام/