بالاخره چه کسی رییس‌جمهور لبنان می‌شود؟

 سمیر جعجع رییس حزب « نیروهای لبنانی » و یکی از رهبران گروه 14 مارس نامزدی خود را برای تصدی سمت ریاست جمهوری اعلام کرده است . هرچند جعجع از حمایت  سعد حریری سردسته این ائتلاف نخست وزیر پیشین برخوردار است ولی به سبب مخالفت خود با هرگونه مصالحه ای با حزب الله  هیچ بختی برای پیروزی ندارد . شماری از نمایندگان حزب الله او را نامزد تفرقه خوانده اند و خواستار رئیس جمهوری شدند که از گزینه مقاومت دفاع کند. نیروهای سیاسی لبنان قبل از ورود به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری گزینه هایشان را بررسی می کنند.     

 انتظار می رود نیروهای لبنانی در روزهای آینده نتیجه دور نخست انتخابات ریاست جمهوری لبنان را بررسی کنند و به مشورتها در درون هر گروه برای دستیابی به توافق بر سر یک نامزد ادامه دهند. 

برخی نیروهای چهارده مارس به الشرق الاوسط گفتند باید پس از مشخص شدن نتایج دور نخست انتخابات بررسی کرد تا جعجع یا شخصیت دیگری از چهارده مارس معرفی شود.

این منابع پیش بینی کردند نامزدهای دیگری مطرح شوند از جمله امین جمیل رئیس جمهور اسبق که حزب الکتائب معتقد است وی می تواند آرای رقبا را نیز کسب کند.  

این منافع افزودند اگر جعجع 65 رای کسب می کرد نامزدی وی در دور دوم منطقی بود اما چنین اتفاقی نیفتاد.

در مقابل "نبیل نقولا" عضو فراکسیون عون در مجلس به الشرق الاوسط گفت بررسی روند دمکراتیک در پارلمان نشان می دهد اکثریت اعضای مجلس نمایندگان جعجع را به عنوان رئیس جمهور نمی خواهند و می توان گفت وی از حیث عددی سقوط کرد و فقط آرای مسیحیان (چهارده مارس) را به دست آورد. وی افزود اگر جعجع برای بار دوم نامزد شود و کنار نکشد به این معنی است که وی اصرار دارد انتخابات ریاست جمهوری را به شکست بکشاند.

مجلس نمایندگان لبنان به طور شبه کامل در جلسه روز چهارشنبه حاضر شدند و این البته از موارد نادر بود. از 128 نماینده پارلمان لبنان 124 نفر با هدف انتخاب رئیس جمهور جدید در پارلمان حاضر شدند.

سعد الحریری، عقاب صقر، ایلی عون وخالد الضاهر چهار نماینده غایب جلسه روز چهارشنبه بودند. جلسه پارلمان به انتخاب رئیس جمهور جدید منجر نشد زیرا هر یک از نمایندگان بر اساس خواست گروه و حزب متبوع خود به افراد و نامزدها رای دادند. 

نبیه بری، رئیس پارلمان، با خواندن بندهایی از قانون اساسی جلسه روز چهارشنبه را آغاز کرد. هنگام رای گیری گروه هشت مارس برگه های سفید به گلدان  ریختند. اما گروه چهارده مارس برگه سفیدی به گلدان نریختند و رای برخی از آنها نیز پنهانی بود که علت آن هنگام شمارش آراء مشخص شد.

استریدا جعجع، همسر سمیر جعجع، که با توجه به رنگ لباسش خوشحال بود، بلافاصله پس از رای گیری دچار اضطراب و ناخرسندی شد که این از چهره وی کاملا مشخص بود. 

یکی از پرسش های اصلی این است که کدام یک از نمایندگان به افراد ترور شده که سمیر جعجع در عملیات ترور آنها دست داشت رای دادند. برخی از نمایندگان مانند زیاد اسود به صراحت اعلام کردند که به قربانیان عملیات جعجع رای دادند. 

برآیند نهایی رای گیری به این ترتیب بود که نبیه بری رییس پارلمان لبنان در پایان شمارش آرای نمایندگان گفت: «شمار رای دهندگان صد و بیست و چهار نفر، رای‌های سفید پنجاه و دو رای، سمیر جعجع چهل و هشت رای، هنری حلو شانزده رای، امین جمیل یک رای وهفت رای باطله بود.»

در رای گیری روز چهارشنبه 57 نماینده  گروه هشت مارس حضور داشتند که 52 تن از آنها رای سفید به گلدان ها ریختند و پنج تن نیز اسامی قربانیان حملات جعجع را روی برگه رای نوشتند. گروه چهارده مارس نیز پنجاه و هفت نماینده در پارلمان دارد که سه نفر از آنها در جلسه دیروز غایب بودند که از این تعداد نیز چهل و هشت نفر به سمیر جعجع رای دادند و شش نفر از این گروه نیز به او رای ندادند.

فراکسیون میانه رو یعنی فراکسیون «دیدار دمکراتیک» نیز یازده نماینده در مجلس لبنان دارد که ایلی عون یکی از نمایندگان آن غایب جلسه بود. علاوه بر این، شش نماینده  مستقل یعنی میشل المر، نایله توینی، نقولا فتوش، نجیب میقاتی، احمد كرامی و محمد الصفدی نیز به هنری الحلو نامزد این گروه رای دادند که به این ترتیب آراء وی شانزده رای شد.

گروه هشت مارس پس از پایان جلسه رای گیری از جلسه پارلمان خارج شد تا به این ترتیب جلسه از رسمیت بیفتد و به این ترتیب نبیه بری نتوانست دور دوم جلسه پارلمان را برگزار کند و در نتیجه زمان دیگری یعنی چهارشنبه آینده را برای جلسه پارلمان مشخص کرد. اما دشوار است که پارلمان در جلسه آینده بدون تفاهم های سیاسی به حد نصاب دو سوم برسد. گمانه زنی ها حاکی است که اختلاف های درون گروهی چهارده مارس نیز تشدید شده است. گروههای تروریست تکفیری در ماههای اخیر در لبنان به شدت فعال شده اند. این تروریستها مشکلات بسیار زیادی در لبنان بوجود آورده اند و سبب تخریب و کشتار در لبنان شده اند همانطور که در سوریه این کار را انجام داده اند. آمریکا و اسرائیل از نزدیک تحولات لبنان را دنبال می کنند. آمریکا و اسرائیل ترجیح می دهند در لبنان فردی به ریاست جمهوری انتخاب شود که تامین کننده خواسته های آنها باشد. آنها می خواهند این فرد جدید، قدرت و نفوذ حزب الله را محدود کند و لبنان را به سمت اتخاذ سیاست هایی هدایت کند که در جهت خواست اسرائیل ، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) و آمریکا باشد و بیروت در جهت تامین منافع این قدرتها حرکت کند. با نگاهی به سابقه گذشته سمیر جعجع می توان گفت وی به خوبی می توانند تامین کننده این خواسته های آمریکا و متحدانش باشد و به همین علت ، وی برای آمریکا بسیار مهم است. تلاش می شود لبنان به سمتی برود که  کمترین مخالفت را با اقدامات و سیاستهای اسرائیل در منطقه نداشته باشد و لبنان بخشی از جبهه ای باشد که علیه سوریه و متحدان آن موضع می گیرند. این خطر جدی وجود دارد که اسرائیل بار دیگر بتواند بر لبنان سایه بیندازد. این خطر جدی و نگران کننده است. اسرائیل کل منطقه خاورمیانه را به خودش متعلق می داند و لبنان نیز بخشی از این نگرش است همانطور که سوریه دراین زمره قرار می گیرد. بی تردید بقای اسرائیل فقط در صورتی تداوم خواهد داشت که کشورهای همسایه آن، در حال  جنگ با یکدیگر باشند یا دچار چنددستگی و تشتت شده باشند. وقتی این کشورها در چنین شرایطی قرار بگیرند قدرتهای خاصی می توانند از آنها سوء استفاده کنند. درست به همین علت است که جریانهایی در پشت پرده از برخی گروههای افراطی در لبنان حمایت می کنند تا مواضع و قدرت سیاسی خاصی پیداکنند و در آینده بتوان از این قدرت سیاسی در جهت منافع اسرائیل و آمریکا بهره گرفت. سمیر جعجع ازجمله افرادی است که می تواند چنین نقشی برای آمریکا و اسرائیل ایفا کند و به همین علت از وی به صورت گزینه ای جدی در انتخابات ریاست جمهوری لبنان نام برده می شود. باید بخاطر داشت که سمیر جعجع از اعضای گروه فالانژهای لبنان بوده است. فالانژها گروهی وابسته به اسرائیل بودند. با این اوصاف، بی تردید اگر سمیر جعجع رئیس جمهور و فرمانده کل قوا در لبنان شود، وی در جهت تامین منافع اسرائیل حرکت خواهد کرد و از قدرت ارتش علیه حزب الله بهره خواهد گرفت.». جعجع نامزد پیشنهادی جناح 14 مارس برای احراز ریاست جمهوری به علت ارتکاب قتل و فرماندهی جوخه های ترور در جریان جنگ های داخلی لبنان در فاصله سال های 1975 تا 1990 دارای سابقه کیفری و جنایی بوده و مدتی هم در زندان به سر برده است. وی در واقع قاتل عمر الکرامه نخست وزیر اسبق لبنان است. 

در اردوگاه حزب الله ، مهم ترین متحد این حزب یعنی میشل عون و سلیمان فرنجیه ، از نزدیکان بشار اسد ، مهم ترین نام هایی است مطرح می شود اما گروه 14 مارس این نامزدها را رد می کند. رئیس جمهور با 50 +1 اعضای پارلمان و از میان مسیحیان مارونی انتخاب می شود که باید با حضور دو سوم تشکیل شود. در این میان جناح 8 مارس 58 نماینده و جناح 14 مارس 62 نماینده دارد اما برای انتخاب رئیس جمهور 65 کرسی از بین 128 کرسی پارلمان نیاز است. معاون دبیرکل حزب الله لبنان، نقض نکردن حاکمیت کشور، اعتقاد به مقاومت و حمایت از دولتی سالم را سه شرط اصلی رئیس جمهور اینده لبنان دانست.

شیخ نعیم قاسم معاون سید حسن نصرالله گفت: رییس جمهور آینده لبنان باید سه ویژگی داشته باشد. نخست آنکه حاکمیت کشور را نقض نکند و دخالت هیچ خارجی هر کس که باشد بر نتابد. دوم، ایمان به مقاومت است. او باید به مقاومت ایمان داشته باشد چرا که مقاومت بود که سرزمینهای تحت اشغال لبنان را آزاد کرد و سوم اینکه حامی تشکیل دولتی باشد که از سهم خواهی ها و فساد دور باشد. وی در ادامه نامی از فرد مورد نظر حزب الله نیاورد اما گفت: چنین رییس جمهوری را ما انتخاب خواهیم کرد که بی شک شما او را می شناسید و امیدواریم که موفق باشند. این در حالی است که سعد حریری رئیس جریان المستقبل لبنان از نامزدی سمیر جعجع برای ریاست جمهوری این کشور حمایت کرد.  

حریری در تماس تلفنی با سمیر جعجع او را «نامزد ما برای ریاست جمهوری» توصیف کرد. حریری گفت: این نخستین تماس با نامزد ما برای ریاست جمهوری به منظور تبریک گفتن عید (پاک مسیحیان) است.  از سوی دیگر تمام سلام نخست وزیر لبنان تاکید کرد مشخص نیست چه کسی به عنوان رئیس جمهور جدید این کشور انتخاب خواهد شد.  سلام گفت: مسئله انتخاب رئیس جمهور جدید با ابهام همراه است. سلام در پاسخ به سوالی درباره انتخاب نشدن رئیس جمهور جدید لبنان در مهلت قانونی و خالی ماندن کرسی ریاست جمهوری این کشور افزود: همه گزینه ها امکان پذیر است.

پر واضح است که  قطار انتخاب رئیس جمهور در لبنان به راه افتاده است و جلسه چهارشنبه مجلس لبنان نخستین ایستگاه این قطار بود. به رغم وجود نامزدهای متعدد که برخی خود را برای اشغال کرسی ریاست جمهوری معرفی کرده اند و برخی دیگر هنوز در انتظار فرارسیدن آخرین لحظه هستند اما باید گفت که همه چیز مبهم و نامشخص است.

بنابراین شمارش معکوس به معنای واقعی کلمه برای انتخاب رئیس جمهور لبنان آغاز شده است و اگر فراکسیون های پارلمان و گروه های سیاسی نتوانند تا چند روز آینده، رئیس جمهور را انتخاب کنند، پارلمان لبنان ، دهم ماه مه آینده ، برای انتخاب سیزدهمین رئیس جمهور لبنان، تشکیل جلسه خواهد داد. 

انتخاب رئیس جمهور، جنجالی ترین رخداد سیاسی در لبنان است مسئله دیگر، وارد شدن بازیگران اصلی در میدان رقابت ریاست جمهوری لبنان است. امین جُمَیل، سمیر جعجع، میشل عون و سلیمان فرَنجیه قرار است وارد این صحنه شوند که تا کنون فقط سمیر جعجع نامزدی خود را اعلام کرده است. البته بعید نیست که هر یک از این چهار نفر از صحنه رقابت خارج شود و چهره های دیگر مانند جان عُبَید، از وزیران سابق لبنان، ریاض سلامه، رئیس بانک لبنان و دمیانوس قطار، وزیر دارایی سابق، جای آنها را بگیرند. همچنین بعید نیست که دوره ریاست جمهوری میشل سلیمان، تمدید شود مانند آنچه پیشتر درباره ریاست جمهوری الیاس الهراوی و امیل لحّود شاهد بودیم. اما اگر این تمدید در لحظات آخر صورت گیرد شاید شاهد خشم حزب الله باشیم؛ زیرا بین این جنبش و رئیس جمهور، درباره مثلث ارتش، ملت و مقاومت، جدل رخ داده بود. 

در فضای بحرانی منطقه و خفقان شدید در داخل لبنان، نگرانی هایی درباره ایجاد خلأ سیاسی در لبنان وجود دارد به خصوص اینکه هیچ یک از دو جریان هشت و چهارده مارس، توانایی این را ندارند که سرنوشت ریاست جمهوری را مشخص کنند اما هر یک این توانایی را دارند که در اولین جلسه انتخاب رئیس جمهور، در روند کار مجلس خلل ایجاد کنند. در صورتی که دومین جلسه برای انتخاب رئیس جمهور لبنان تشکیل شود، فراکسیون ولید جنبلاط، (متشکل از هشت نماینده دروزی) نیز به تعداد رای دهندگان اضافه خواهد شد ، و اگر این اتفاق رخ دهد که البته بعید است، در برابر رئیس جمهوری قرار خواهیم گرفت که نماینده همه ساختارهای مردمی لبنان نیست. 

معضل بزرگ فقط انتخاب رئیس جمهور در لبنان نیست بلکه خلأ ریاست جمهوری احتمالی است که لبنان را وارد یک بحران سیاسی بسیار پیچیده خواهد کرد که در آن صورت انتخابات پارلمانی که قرار بود شانزدهم ژوئن 2013 برگزار شود ، بار دیگر تا بیستم نوامبر آینده به تعویق خواهد افتاد.

لبنانی که به سبب پیامدهای بحران سوریه، خود نیز بحران زده شده است ، نمی‌تواند یک خلأ سیاسی را تحمل کند که هشدار دهنده بدترین عواقب برای صلح داخلی این کشور است.