به گزارش
خبرنگار سیاست خارجي باشگاه خبرنگاران،
13 سال پیش وقتی برج‌های دوقلو مرکز تجارت جهانی در نیویورک توسط دو
هواپیما فروریخت، نام گروه "القاعده" بر سر زبان‌ها افتاد. از آن تاریخ به
بعد، شبکه تروریستی "القاعده" بیش از پیش گسترده شد و در سراسر دنیا به جذب
نیروهایی برای تکمیل کادر بنیادگرایی خود پرداخت.
کشته‌شدن بن‌لادن و توهم مقامات غربی
در
سال 2011 یعنی 10 سال پس از مهم‌ترین عملیات گروه "القاعده"، رسانه‌های
دنیا به انعکاس خبری پرداختند که حاکی از آغاز انحطاط این گروه تروریستی
بود. کشته شدن "اسامه بن لادن" مرد شماره یک القاعده در "ابیت آباد
پاکستان" همان خبری بود که سیل تبریک‌ها را روانه کاخ سفید کرد.
"اوباما"
رییس‌جمهور آمریکا که در سال 2011 به شدت درگیر مبارزات سیاسی برای
انتخابات ریاست‌جمهوری سال بعد بود، بر روی موج کشته شدن "بن‌لادن" سوار
شد و تا حد امکان از این حادثه به نفع خود به بهره‌برداری سیاسی پرداخت.
اما
اکنون که سه سال از کشته شدن رهبر القاعده می‌گذرد، مروری بر حوادث سیاسی و
نظامی دنیا حکایت از آن دارد که برخلاف نظر سردمداران غربی، القاعده
چندان هم راه زوال را نپیموده است.
"القاعده اکنون از بسیاری جهات
قوی‌تر از 11 سپتامبر شده است و پراکندگی آن می‌تواند برای ما تهدید
خطرنا‌ك‌تری از قبل باشد". این جمله‌ای است که آگوست سال گذشته از سوی
"پیتر کینگ" سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی مطرح شد.
درست
یک روز قبل از اظهارات "کینگ"، کاخ سفید اقدام به تعطیلی 22 سفارتخانه خود
در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا کرده بود. این تعطیلی به موجب آن صورت
گرفت که القاعده در آن روزها تهدیداتی را علیه مواضع آمریکا اتخاذ کرده
بود.
انگلیس، فرانسه و آلمان از دیگر کشورهایی بودند که به تبعیت
از آمریکا اقدام به تعطیلی سفارت خود در یمن کردند؛ این اقدام غربی‌ها با
واکنش وزیر خارجه یمن روبه رو شد."ابوبکرالقربی" خروج هیات‌های دیپلماتیک
غربی از صنعا را نشان‌دهنده ضعف غربی‌ها در مقابله با چالش‌ها دانست.
اما
گزارشات "سازمان جاسوسی آمریکا" مبین آن بود که ترس و واهمه مقامات غربی
چندان هم بیجا نبوده است؛ سرویس‌های جاسوسی آمریکا به پیام‌هایی دسترسی
پیدا کردند که در آنها "ایمن الظواهری" جانشین بن‌لادن، به "ناصر الوحیشی"
رییس القاعده یمن، دستور اجرایی کردن حملاتی را صادر کرده است.
در
11 سپتامبر 2012 نیز، سفارت آمریکا در بنغازی لیبی، مورد حمله اشخاصی
ناشناس قرار گرفت که قرائن موجود از دست داشتن القاعده در این حمله حکایت
می کرد. این حمله منجر به کشته شدن "کریستوفر استیونز" سفیر آمریکا در لیبی
شد، رسوایی سیاسی که پس از این حمله شکل گرفت، تا مدت ها دامنگیر "اوباما"
و دولتش شده بود.
القاعده، غیر‌قابل پیش‌بینی‌‌تر و قوی‌تر از گذشتهمطالعات
سازمان اطلاعات امنیت کانادا نشان می دهد که "القاعده" در پنج سال آینده
غیر قابل پیش بینی تر و قوی تر خواهد شد؛ بنابر گزارش این سازمان،
کارشناسان مسائل بین‌المللی طی یک نظرسنجی رای به افزایش تدریجی قدرت
القاعده تا سال 2018 داده اند.
شرکت امنیتی "اینتل سنتر" اخیرا طی
گزارشی اعلام کرده است، از 41 گروه فعال وابسته به القاعده، 28 گروه تا قبل
از حمله 11 سپتامبر 2001 وجود نداشتند. بسیاری از این گروه‌های وابسته، پس
از وقوع انقلاب‌هاي موسوم به بيداري اسلامی نضج يافتند و با بهره گيري از
خلاء‌های حاكميتی و امنيتی كشو‌های انقلاب كرده، به برنامه ريزي تشكيلاتی
در اين كشورها مبادرت ورزيدند.
از
زمان آغاز بيداري اسلامي، دخالت‌هاي مزورانه غربي‌ها سبب شد تا بي ثباتي
سياسي در منطقه فراگير شود و همين امر شرايط را براي ناامني منطقه و جولان
القاعده فراهم آورد. حملاتي تروريستي كه در عراق، سوريه، ليبي،الجزاير و
نيجريه رخ مي دهد، نشانههايي از قدرت گيري القاعده در اين كشورها است.
القاعده در سوریه و لیبیشايد
بتوان يكي ديگر از عوامل قدرت يافتن القاعده را جنگ چالشي و تخريبي سوريه
دانست كه موجب شده جمعيت جوان و سرخورده اين كشور در دام گروه‌هاي
بنيادگراي وابسته به القاعده اسير شوند. "جبهه النصره" يكي از همان
گروه‌هاست كه در ژانويه 2012 تشكيل شد و عمليات تروريستي در شهر‌هاي دمشق،
حلب و حمص را مديريت كرد. اين گروه اگرچه در ابتدا تحت نظر "ارتش آزاد
سوريه" فعاليت مي‌كرد، اما به مرور زمان اختلافات شديدي ميان سران اين دو
دسته از معارضين نظام سوريه، ايجاد شد و "جبهه النصره" از "ارتش آزاد"
انشعاب يافت.
لیبی
از دیگر کشورهایی است که برای اعضای القاعده، موقعیتی سوق الجیشی دارد.
بخصوص پس از تحولات لیبی که به سقوط قذافی منتهی شد، این کشور به مهم ترین
منبع برای تامین سلاح ستیزه جویان وهابی تبدیل شد.
یمن، بهشت القاعدهیمن
را هم باید در زمره کشورهایی دانست که در آن زمینه رشد تروریست‌های
القاعده به شدت فراهم است؛ برخی تحلیل‌گران بین‌المللی، یمن را مهم ترین
منطقه تروریستی دنیا می‌دانند. به عبارت دیگر، یمن به دلیل تکثر سلاح‌های
گرم و بی سوادی یک چهارم مردم، تروریست خیزترین منطقه دنیا محسوب می‌شود.
"ناصر
الوحیشی" ملقب به "ابوبصیر" رئیس القاعده یمن است که در ساخنار رهبری
القاعده چهره‌ای تاثیرگذار محسوب می‌شود. "الوحیشی" که در سال 2006 موفق به
گریختن از زندان مرکزی صنعا شده یود، اکنون بیشترین تمرکز گروه تحت نظر
خود را معطوف به آزادی محبوسین سلفی زندان های یمن کرده است.
با
ادغام شاخه عربستان و یمن القاعده در سال ۲۰۰۹ حالا این سازمان بار دیگر
به یک تهدید جدی برای غرب در منطقه خاورمیانه بدل شده است. القاعده از
تضعیف دولت مرکزی یمن در پی براندازی حکومت "علی عبدالله صالح" در سال ۲۰۱۱
برای تقویت مواضع و تجدید سازمان بهره برده است.
علاوه بر زندان
مرکزی یمن که سیبل حملات القاعده در این کشور محسوب می‌شود، وزارت دفاع یمن
نیز در دسامبر2013، توسط یک بمب‌گذار انتحاری و چند مهاجم مسلح مورد حمله
قرار گرفت، که در نتیجه آن دست‌کم ۵۲ نفر کشته و ۱۶۷ نفر مجروح شدند.
ظهور القاعده در تونسشاید
در نگاه اول، تونس تنها کشوری به حساب آید، که از خطر القاعده مصون مانده
است، اما نفوذ اعضای مراکشی و لیبیایی القاعده در تونس، این کشور را هم به
یکی از جولانگاه‌های ستیزه‌جویان وهابی بدل کرده است. اوایل سال جاری
میلادی، سازمان القاعده در مغرب، "خالد الشایب" شهروند الجزایری معروف به
"ابولقمان" را به عنوان سرکرده گروه موسوم به "انصار الشریعه" در تونس
منصوب کرد.
کوه‌های "جبل شعامبی" که در نزدیکی مرز تونس و الجزایر
قرار دارد و به عنوان پارک ملی برای حفاظت از گونه‌های در معرض انقراض
حیوانات در جنوب غربی تونس احداث شده بود، در حال حاضر به پناهگاهی برای
القاعده تبدیل شده است.
در
پایان باید اشاره کرد که، بی ثباتی‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در
کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، بستری مناسب را برای فعالیت‌های تروریستی
القاعده فراهم آورده است. مقامات غربی اگرچه در ظاهر به نکوهش اقدامات
القاعده می‌پردازند، اما بی تردید از ناآرامی‌های ایجاد شده در خاورمیانه
که توسط القاعده دامن زده می‌شود، استقبال می‌کنند.
انتهای پیام/