به گزارش دریچه فناوری اطلاعات باشگاه خبرنگاران؛ در بخش های قبلی به مباحث حملات سایبری و نحوه پیشگیری امنیت در ایمیل و ... پرداختیم. در این بخش از آموزش به موضوع حملات مهندسی اجتماعی و نحوه مقابله با آنها، می پردازیم.
آيا شما از جمله افرادی می باشيد که به ظاهر افراد و نحوه برخورد آنان بسيار اهميت داده و با طرح صرفا يک سوال از جانب آنان، هر آنچه را که در ارتباط با يک موضوع خاص می دانيد در اختيار آنان قرار می دهيد؟ رفتار فوق گرچه می تواند در موارد زيادی دستاورد های مثبتی را برای شما بد نبال داشته باشد، ولی در برخی حالات نيز ممکن است چالش ها و يا مسائل خاصی را برای شما و يا سازمان شما، ايجاد نمايد. آيا وجود اينگونه افراد در يک سازمان مدرن اطلاعاتی ( خصوصا سازمانی که با داده های حساس و مهم سروکار دارد ) نمی تواند تهديدی در مقابل امنيت آن سازمان محسوب گردد؟ به منظور ارائه اطلاعات حساس خود و يا سازمان خود از چه سياست ها و رويه هائی استفاده می نمائيد؟ آيا در چنين مواردی تابع مجموعه مقررات و سياست های خاصی می باشيد؟ صرف نظر از پاسخی که شما به هر يک از سوالات فوق خواهيد داد، يک اصل مهم در اين راستا وجود دارد که می بايست همواره به آن اعتقاد داشت: " هرگز اطلاعات حساس خود و يا سازمان خود را در اختيار ديگران قرار نداده مگر اين که مطمئن شويد که آن فرد همان شخصی است که ادعا می نمايد و می بايست به آن اطلاعات نيز دستيابی داشته باشد ."
حمله مهندسی اجتماعی
به منظور تدارک و يا برنامه ريزی يک تهاجم از نوع حملات مهندسی اجتماعی، يک مهاجم با برقراری ارتباط با کاربران و استفاده از مهارت های اجتماعی خاص ( روابط عمومی مناسب، ظاهری آراسته و ... ) ، سعی می نمايد به اطلاعات حساس يک سازمان و يا کامپيوتر شما دستيابی و يا به آنان آسيب رساند. يک مهاجم ممکن است خود را به عنوان فردی متواضع و قابل احترام نشان دهد. مثلا وانمود نمايد که يک کارمند جديد است، يک تعمير کار است و يا يک محقق و حتی اطلاعات حساس و شخصی خود را به منظور تائيد هويت خود به شما ارائه نمايد. يک مهاجم، با طرح سوالات متعدد و برقراری يک ارتباط منطقی بين آنان، می تواند به بخش هائی از اطلاعات مورد نياز خود به منظور نفوذ در شبکه سازمان شما دستيابی پيدا نمايد. در صورتی که يک مهاجم قادر به اخذ اطلاعات مورد نياز خود از يک منبع نگردد، وی ممکن است با شخص ديگری از همان سازمان ارتباط برقرار نموده تا با کسب اطلاعات تکميلی و تلفيق آنان با اطلاعات اخذ شده از منبع اول، توانمندی خود را افزايش دهد.
حمله Phishing
اين نوع از حملات شکل خاصی از حملات مهندسی اجتماعی بوده که با هدف کلاهبرداری و شيادی سازماندهی می شوند. در حملات فوق از آدرس های Email و يا وب سايت های مخرب به منظور جلب نظر کاربران و دريافت اطلاعات شخصی آنان نظير اطلاعات مالی استفاده می گردد. مهاجمان ممکن است با ارسال يک Email با ظاهری قابل قبول و از يک شرکت معتبر کارت اعتباری و يا موسسات مالی، از شما درخواست اطلاعات مالی را نموده و اغلب عنوان نمايند که يک مشکل خاص ايجاد شده است و ما در صدد رفع آن می باشيم. پس از پاسخ کاربران به اطلاعات درخواستی، مهاجمان از اطلاعات اخذ شده به منظور دستيابی به ساير اطلاعات مالی و بانکی استفاده می نمايند.
پيشگيری از حملات مهندسی اجتماعی
الف) به تلفن ها، نامه های الکترونيکی و ملاقات هائی که عموما ناخواسته بوده و در آنان از شما درخواست اطلاعاتی خاص در مورد کارکنان و يا ساير اطلاعات شخصی می گردد، مشکوک بوده و با ديده سوء ظن به آنان نگاه کنيد. در صورتی که يک فرد ناشناس ادعا می نمايد که از يک سازمان معتبر است، سعی نمائيد با سازمان مورد ادعای وی تماس گرفته و نسبت به هويت وی کسب تکليف کنيد.
ب) هرگز اطلاعات شخصی و يا اطلاعات مربوط به سازمان خود را ( مثلا ساختار و يا شبکه ها ) در اختيار ديگران قرار ندهيد، مگر اين که اطمينان حاصل گردد که فرد متقاضی مجور لازم به منظور دستيابی به اطلاعات درخواستی را دارا می باشد.
ج) هرگز اطلاعات شخصی و يا مالی خود را در يک email افشا نکرده و به نامه های الکترونيکی ناخواسته ای که درخواست اين نوع اطلاعات را از شما می نمايند، پاسخ ندهيد. ( به لينک های موجود در اينگونه نامه های الکترونيکی ناخواسته نيز توجهی نداشته باشيد.)
د) هرگز اطلاعات حساس و مهم شخصی خود و يا سازمان خود را بر روی اينترنت ارسال ننمائيد. قبل از ارسال اينگونه اطلاعات حساس، می بايست Privacy وب سايت مورد نظر به دقت مطالعه شده تا مشخص گردد که اهداف آنان از جمع آوری اطلاعات شخصی شما چيست و نحوه برخورد آنان با اطلاعات به چه صورت است؟
ه) دقت لازم در خصوص آدرس URL يک وب سايـت را داشته باشيد. وب سايت های مخرب ممکن است خود را مشابه يک وب سايت معتبر ارائه نموده که آدرس URL آنان دارای تفاوت اندکی با وب سايـت های شناخته شده باشد. وجود تفاوت اندک در حروف استفاده شده برای نام سايت و يا تفاوت در domain، نمونه هائی در اين زمينه می باشند. ( مثلا" com . در مقابل net .)
و) در صورت عدم اطمينان از معتبر بودن يک Email دريافتی، سعی نمائيد با برقراری تماس مستقيم با شرکت مربوطه نسبت به هويت آن اطمينان حاصل نمائيد. از اطلاعات موجود بر روی يک سايت مخرب به منظور تماس با آنان استفاده نمائيد چراکه اين اطلاعات می تواند شما را به مسيری ديگر هدايت نمايد که صرفا اهداف مهاجمان را تامين نمايد.
ز) با نصب و نگهداری نرم افزارهای آنتی ويروس ، فايروال ها و فيلترينگ نامه های الکترونيکی ناخواسته ( spam )، سعی نمائيد يک سطح حفاظتی مناسب به منظور کاهش اين نوع حملات را ايجاد نمائيد.
اقدامات لازم در صورت بروز تهاجم
الف) در صورتی که فکر می کنيد به هر دليلی اطلاعات حساس سازمان خود را در اختيار ديگران ( افراد غير مجاز ) قرار داده ايد، بلافاصله موضوع را به اطلاع افراد ذيربط شاغل در سازمان خود ( مثلا مديران شبکه ) برسانيد. آنان می توانند در خصوص هر گونه فعاليت های غيرمعمول ويا مشکوک، هشدارهای لازم را در اسرع وقت در اختيار ديگران قرار دهند.
ب) در صورتی که فکر می کنيد اطلاعات مالی شما ممکن است در معرض تهديد قرار گرفته شده باشد، بلافاصله با موسسه مالی خود تماس حاصل نموده و تمامی حساب های مالی در معرض تهديد را مسدود نمائيد. در اين رابطه لازم است دقت، حساسيت و کنترل لازم در خصوص هر گونه برداشت از حساب های بانکی خود را داشته باشيد.
ج) گزارشی در خصوص نوع تهاجم را تهيه نموده و آن را در اختيار سازمان های ذيربط قانونی قرار دهيد.