به گزارش
خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران، پس از یک دهه مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و غرب که گاهی به بن‌بست می‌کشید و گاهی به امید رسیدن به نتیجه، با شور و شعف آغاز می‌شد و باز هم به در بسته می‌خورد، تیم جدید هسته‌ای ایران توانست ظرف کمتر از سه ماه و در سه دور مذاکره فشرده، این پرونده پیچیده را به سرانجامی هر چند موقت اما امیدوارکننده برساند، این در حالی است که کشورمان بارها اعلام کرده که هیچ‌گاه به زیاده‌خواهی‌ها تن نمی‌دهد و هیچ پیش شرطی را نمی‌پذیرد.
شاید بتوان سومین دور مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو را یکی از سخت‌ترین و فشرده‌ترین مذاکرات در تاریخ پرونده هسته‌ای ایران دانست، چراکه فعالیت شبانه‌روزی و 24 ساعته را می‌طلبید، فشردگی این مذاکرات و تعهد مسئولین ایرانی تا جایی بود که وزیر خارجه کشورمان را با ویلچر پای میز مذاکرات می‌کشاند.
توافقی که در دور سوم مذاکرات حاصل شد بر اساس گام‌های اعتمادساز و دوجانبه صورت گرفت که ظاهرا این گام تنها از سوی طرف ایرانی با جدیت برداشته شده بود.
در حالی که "محمد جواد ظریف"، وزیر امور خارجه ایران در نشست خبری با خبرنگاران ایرانی، با اشاره به توافق اولیه اظهار داشت، "هیچ یک از مراکز غنی‌سازی تعطیل نمی‌شود، فردو و نطنز به کار خود ادامه می‌دهند، برنامه آب سنگین اراک با وضعیت کنونی ادامه می‌یابد، هیچ ماده‌ای از کشور خارج نمی‌شود، مهم‌تر از همه اینکه دنیا برنامه غنی‌سازی ایران را به رسمیت شناخته و قرار است تحریم‌ها کاهش یابد".
این در حالی است که "جان کری"، وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس خبری که در ساعات اولیه توافقنامه برگزار شد، ادعا کرد، "در این توافق اولیه گفته نشده ایران حق غنی‌سازی دارد، در چهار گوشه ان‌پی‌تی چنین چیزی مطرح نشده و این سند هم نمی‌گوید که ایران حق غنی‌سازی دارد، این موضوع مورد توافق طرفین است و تحت توافق دو طرف است تا معلوم شود، غنی‌سازی ادامه داشته باشد یا خیر".
متن فارسی و انگلیسی توافقنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و 1+5 ، را می‌توان در اینجا مشاهده کرد. نکته حائز اهمیت اینجاست که درست بعد از تاکید بر این مهم که در این توافق گفته نشده "ایران حق غنی‌سازی دارد"، کری افزوده: "ایران توافق کرده است که غنی‌سازی بالای 5 درصد را متوقف می‌کند".
این جمله دقیقا به معنای آن است که طرف مقابل حق غنی‌سازی 5 درصد ایران را به رسمیت شناخته و سخنان اولیه وزیر خارجه آمریکا، چیزی جز بازی با کلمات نیست؛ روشی که "باراک اوباما"، رئیس جمهور آمریکا نیز در پیش گرفت و مدعی شد، "توانستیم گسترش برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کنیم".
نکته جالب توجه دیگر آن که "باراک اوباما"، رئیس جمهور آمریکا در نشست سالانه مرکز سابان، محورهای اصلی صحبت‌های خود را به توافق هسته‌ای ایران و 1+5 اختصاص داده و در همین راستا با بدگمانی هرچه بیشتر نسبت به این توافق، تنها رضایت کشورش در توافقنامه ژنو را توقف فعالیت هسته‌ای ایران دانسته، این اظهارات در حالی از سوی پرزیدنت اوباما مطرح شد که تا پیش از این طرف غربی هرگونه توافق میان ایران و 1+5 را گامی جدی برای گسترش روابط دیپلماتیک با ایران و پایان تنش‌ها می‌دانست.
شاید بتوان علت این گونه موضع‌گیری را در مخالفت‌های برخی اعضای کنگره آمریکا به ویژه جمهوری‌خواهان و نیز متحد نزدیک واشنگتن در منطقه یعنی رژیم صهیونیستی جست‌وجو کرد، که این مهم را می‌توان در بخشی از سخنان وزیر خارجه آمریکا دید که اعلام کرده، "توافق حاصل شده یک گام اول است که برنامه هسته‌ای ایران را به عقب می‌برد، فاصله مدت زمانی که ایران احتیاج دارد که به بمب برسد، به عقب می‌برد، متحدان ما همچون اسرائیل را امن‌تر می‌سازد".
"بنیامین نتانیاهو"، نخست وزیر رژیم غاصب صهیونیستی اولین کسی بود که در نشست کابینه این رژیم به توافق ژنو واکنش نشان داد و گفت، "توافقی که امروز در ژنو به دست آمد یک اشتباه تاریخی بود و جهان از امروز جای خطرناک‌تری است" و "اسرائیل متعهد به توافق غرب با ایران نیست".
دفتر نتانیاهو نیز در واکنش به توافق هسته‌ای غرب با ایران، آن را "معامله‌ای بد" دانست و اعلام کرد، "ایران به هر چه که می‌خواست دست یافت".
در حالی که اکثر طرف‌های درگیر در مسئله هسته‌ای ایران بر به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی اورانیوم تهران تاکید کرده‌اند، مقامات آمریکایی کوشیده‌اند با بازی با کلمات منکر دادن این حق به کشورمان شوند.
درست ساعاتی پس از توافق نهایی هسته‌ای ایران و 1+5 در ژنو، جان‌کری هرچند کوشیده که در کنفرانس خبری خود تظاهر کند در این توافقنامه به ایران حق غنی‌سازی اورانیوم داده نشده است، اما همتایانش در فرانسه و روسیه یعنی "لوران فابیوس" و"سرگئی لاوروف"، علنا اعلام کرده‌اند، توافقنامه به امضا رسیده میان ایران و 1+5، حق غنی‌سازی ایران برای اهداف صلح‌آمیز را را به رسمیت شناخته است.
جان کری که پس از امضای توافق بین ایران و گروه ۱+۵ با نقض آن حق غنی‌سازی کشورمان را انکار کرده بود، بار دیگر اعلام کرد که مذاکرات قدم اول برای برچیدن برنامه هسته‌ای ایران است و نه حصول اطمینان از صلح‌آمیز بودن آن!
وزیر خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران در لندن سعی کرد نگرانی‌های رژیم صهیونیستی درباره این توافق هسته‌ای را کاهش دهد و گفت که آمریکا "صد درصد پشت اسرائیل خواهد ایستاده است".
وزیر امور خارجه آمریکا با تکرار اتهامات غرب مبنی بر نظامی بودن برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد اسرائیل و آمریکا یک هدف را در اینجا دنبال می‌کنند، اختلافی در بین ما در زمینه آنچه می‌خواهیم در این مرحله به دست آوریم وجود ندارد. ما هر دو خواستار اطمینان از این هستیم که ایران نخواهد توانست به یک سلاح هسته‌ای دست یابد.
وی افزود: توافق یک گام آغازین است، این توافق ما را به مذاکره هدایت می‌کند، بنابراین در حالی که ما برای برچیدن برنامه هسته‌ای ایران مذاکره می‌کنیم و در شرایطی که ما برای موقعیت‌های سخت‌تر مذاکره می‌کنیم، آنها (ایران) نمی‌توانند برنامه هسته‌ای خود و توان تهدید علیه اسرائیل را به جلو ببرند.
کری بدون توجه به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران بار دیگر مدعی شد که، اگر این توافق را انجام نداده بودیم، ایران به ساخت بمب نزدیک‌تر می‌شد.
کری علاوه بر آن در گفتگو با شبکه خبری سی.ان.ان گفت که: مسئله اصلی در توافق هسته‌ای با ایران اعتماد نیست، بلکه راستی‌آزمایی این است که ایران آنچه را که چشم‌انداز دسترسی به تسلیحات هسته‌ای خواند کنار می‌گذارد. این در حالی است که پس از آن که خبر توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 بر روی خروجی رسانه‌های داخلی و خارجی قرار گرفت موجی از شعف و امید در دل مردم مسلمان ایران اسلامی نقش بست و خبر بازگشت تیم مذاکره کننده هسته‌ای این خوشحالی را تکمیل کرد.
"محمد جواد ظریف" وزیر امور خارجه کشورمان دقایقی پس از بازگشت از مذاکرات 5 روزه "ژنو3" در فرودگاه مهرآباد در گفتگویی با خبر ساعت 21 شبکه 1 در پاسخ به سوالی مبنی براینکه در برابر سابقه و بی اعتمادی طرف مقابل چه تضمینی وجود دارد که آمریکا و اروپا به تعهدات خود در این شش ماه به طور کامل پایبند باشند گفت، "همان طور که در ژنو نیز گفتم همه اقدامات اطمینان ساز که داریم قابل بازگشت است و بازگشت آن به سرعت امکان پذیر است البته ما امیدواریم که این مهم ضرورت پیدا نکند چرا که ما با جدیت و برای رسیدن به توافق نهایی در این موضوع و برداشتن کامل این موضوع از مسیر روابط بین الملل جمهوری اسلامی وارد این موضوع شدیم و معتقدیم که از این مسیر راه رفاه مردم هموار خواهد شد، حراست از دست‌یافت‌های هسته ای و حراست از خون شهدای هسته ای ما بهترین روشش آن است که ما به یک تعامل سازنده برسیم که این سیاست دولت یازدهم است".
هنوز جوهر مذاکرات خشک نشده بود که ایران اولین گام اعتماد سازی خود را برای اثبات صداقتش به طرف غربی، برداشت و از کارشناسان آژانس به منظور بازدید از تاسیسات آب سنگین اراک دعوت کرد؛ این دعوت که از سوی مقامات ایرانی به صورت رسمی انجام شده بود با استقبال آژانس و سفر یک روزه آنها مواجه بود. همزمان با این مهم نیز نشست کارشناسی ایران و گروه 1+5 به همراه هیئتی از آژانس برای رسیدن به درک مشترکی از توافق ژنو در راستای اجرای این توافق در وین آْغاز به کار کرد، این نشست که از روز دوشنبه آغاز و تا روز پنجشنبه ادامه داشت، هیئت ایرانی در این نشست، مذاکرات را قطع کرده و برای مشورت به تهران بازگشتند.
در حالی که آمریکایی‌ها دم از صداقت می‌زنند وزارت خزانه‌داری این کشور پنجشنبه هفته گذشته، شرکت‌های سنگاپوری "مید اویل ایشیا"، "سینگا تانکر"، به همراه شرکت دریایی فیلیپینی "سیکریا"، شرکت اوکراینی "فرلند" و همچنین "ویتالی سوکولنکو" مدیر عامل این شرکت را در فهرست سیاه خود قرار داده و بر اساس اعلام وزارت خزانه‌داری آمریکا این شرکت‌ها به خاطر نقض تحریم‌های مالی و نفتی ایران در فهرست سیاه قرار گرفته‌اند.
علاوه بر این شرکت‌های خارجی، آمریکا تعداد دیگری از شرکت‌های ایرانی را به خاطر همکاری و کمک به برنامه هسته‌ای صلح آمیز جمهوری اسلامی، به فهرست سیاه خود اضافه کرده است.
این شرکت‌ها عبارتند از،"عیوض تکنیک"، شرکت "اکتشاف و تولید مواد خام هسته ای" وابسته به سازمان انرژی اتمی ایران، شرکت "مارو صنعت"، شرکت "مواد ترکیبی نوید"، شرکت "نگین پرتو خاور"، شرکت "نکا نوین آلیاژ"، سازمان صنایع هوایی ایران، شرکت فن پردازان، شرکت ارتباط گسترنوین، شرکت صنایع هوایی قدس وابسته به سپاه پاسداران و رضا عمیدی مدیر مالی این شرکت، ایرج محمدی کهورین و محمود محمدی داینی دو مقام ارشد شرکت "نکا نوین" (این شرکت دو سال قبل از طرف آمریکا تحریم شد).
به نظر می‌رسد این اقدام دولت اوباما، برای نشان دادن کارآمد بودن نظام تحریم‌های موجود است، دولت اوباما به شدت در تلاش است، که تحریم‌های تازه‌ای در کنگره آمریکا به تصویب نرسد، اقدامی که ناقض مفاد توافق ژنو خواهد بود.
اما با این حال وزارت بازرگانی ایالات متحده، روز ۲۰ آذر، ۱۹ شرکت وشخص در اروپا و آسیا را به اتهام واسطه‌گری برای شرکت هواپیمایی ماهان ایران جهت دور زدن تحریم‌ها و به دست آوردن تجهیزات تحریمی مورد نیاز خود از آمریکا، وارد فهرست سیاه کرد.
متن اخطار وزارت بازرگانی آمریکا ادعا می‌کند که شرکت هواپیمایی ماهان علاوه بر انتقال سلاح و نیروی نظامی از ایران به سوریه، برای حکومت سوریه وجوه مالی نیز فراهم آورده است. شرکت ماهان در سال ۹۰ وارد فهرست سیاه آمریکا شده بود.
در حالی توافقنامه ژنو امضا رسید که مخالفان و موافقان داخلی و خارجی خود را داشت، که پس از نقض مفاد این توافقنامه هسته‌ای از سوی آمریکایی‌ها می‌توان دریافت که دلیل نگرانی‌ها و مخالفت‌های صاحب‌نظران از چه رو بوده است.
"سید عباس عراقچی"، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان درباره تحریم‌های جدیدی که هفته گذشته از سوی خزانه‌داری آمریکا علیه چندین شرکت ایرانی و بین المللی اعمال شد، گفت: در چند روز گذشته بعد از مذاکرات ژنو با سردرگمی و عدم تصمیم‌گیری و سیاست‌های نامشخص دولت آمریکا روبرو بوده ایم بخصوص اینکه از یک طرف در کنگره تلاش می کردند جلوی تحریم های جدیدی را بگیرند و از طرف دیگر شرکت های جدیدی را به لیست تحریم ها اضافه می کنند، که این بازی دوگانه و سردرگمی به نفع فضای مذاکراتی نیست و خلاف روح توافقنامه ژنو است.
عراقچی خاطرنشان کرد: البته آمریکا معتقد است تحریم این شرکت ها مربوط به تحریم های گذشته بوده و به دلیل عدم رعایت تحریم ها شرکت های جدیدی در لیست قرار گرفته اند اما به هر حال در شرایط فعلی که قرار است فضای همکاری داشته باشیم این روند سازنده نیست.
وی با انتقاد از تحریم های آمریکا تاکید کرد: این رویکرد سازنده نیست و آن را خلاف حسن نیت می دانیم و در حال حاضر نیز در حال بررسی هستیم و عمل لازم را اتخاذ می‌کنیم.
"مرضیه افخم"، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در خصوص تحریم‌های اخیر وزارت خانه‌های خزانه‌داری و خارجه آمریکا در مورد به اصطلاح "تحریم‌های جدید آمریکا علیه حامیان برنامه اتمی ایران" اظهار داشت: متاسفانه شاهد یک سر در گمی جدی در رویکرد، تصمیمات و اظهارات مقامات آمریکایی هستیم و در حالیکه مقامات دولت آمریکا به ظاهر در حال توجیه بخشهای قانون‌گذاری ایالات متحده برای خودداری از تصویب تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی ایران و در چارچوب پیشبرد طرح اقدام مشترک جمهوری اسلامی ایران و گروه ١+٥ هستند، ازسوی دیگر در اقدامی سوال برانگیز وزارت های خزانه داری و خارجه آمریکا در اقدامی غیر سازنده و در مسیر رویکردهای قبلی که بارها از سوی مقامات بلندپایه آمریکا ناموفق بودن آن به صراحت مورد تاکید قرار گرفته است، مجددا به این اقدام تکراری و بی فایده مبادرت کرده و مجموعه هایی از ایران و چند شرکت خارجی را در فهرست تحریم ها قرار داده اند.
حال از واکنش مقامات رسمی کشور که بگذریم، شاهد اعتراض نمایندگان مجلس شورای اسلامی به این اقدام غیر قانونی غرب هستیم، در این راستا باشگاه خبرنگاران به صداهای اعتراض‌آمیز به حق نمایندگان مردم ایران در خانه ملت می‌پردازد که در این گزارش گنجانده شده است.
"علاء‌الدین بروجردی" رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در واکنش به تحریم جدید 14 شرکت و 4 شخصیت ایرانی از سوی ایلات متحده آمریکا، به
خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران گفت: این اقدام نشان داد آمریکا علی‌رغم ادعای ابرقدرت بودن در دنیا، دنباله‌روی سیاست‌های لابی‌های صهیونیست است.
وی افزود: تحریم جدید شرکت‌ها و اشخاص ایرانی از سوی آمریکا بیانگر آن است که این کشور توافق اخیر ژنو را نقض کرد.
نماینده ارومیه در این رابطه به خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران گفت: ما از تهدید و تحریم آمریکا باکی نداریم.
وی افزود: با انسجام ملی، اتکا به تولید داخلی و تبعیت از مقام معظم رهبری به مشکلات فائق خواهیم شد.
نماینده مردم آران و بیدگل در مجلس، ضمن انتقاد از اقدامات اخیر آمریکا در اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران
گفت: بر اساس متن توافقنامه ژنو، نقض یک بند از این توافقنامه به معنی نقض
همه مفاد توافقنامه است و چنانچه آمریکا نقض توافقنامه ژنو را در دستور کار
خود داشته باشد، بلاشک مسئولان ما هم علی‌رغم اینکه تمایلی بر برهم زدن
توافق صورت گرفته ندارند، روی کلیات توافق حاصله دست خواهند گذاشت.
نماینده مردم خرم‌آباد در مجلس، اظهار داشت: آمریکایی‌ها در ذات و پیشینه تاریخی‌شان هیچ‌گاه قابل اعتماد نبوده و همراه مطمئنی برای هیچ‌کس، حتی دوستان خود نبودند.