استان قم با مساحت 11 هزار و 238 کیلومتر، در شرق دریاچه نمک و در شمال خود دریاچه حوض سلطان یا همان ساوه را دارد؛ وجود غارهای وشنوه در 60 کیلومتری و غار کهک در 30 کیلومتری قم و همچنین پارک ملی کویر از آثار طبیعی استان است.
شهر کهک با آب و هوایی معتدل، روستای ییلاقی وشنوه با نام فندق‌هایش مشهور شده، رودخانه، کوه‌ها، گردنه، چشمه و پوشش گیاهی مناسب روستای جمیزقان با آب و هوایی معتدل و خشک در 65 کیلومتری شمال غرب شهر قم و منطقه پلنگ دره با وسعت 36 هزار هکتار در جنوب استان بخشی از مناطق طبیعی گردشگری استان قم است.
شهر قم با قدمت 10 هزارساله
کلانشهر قم از قدیمی‌ترین شهرهای کشور است که با قدمت 10 هزار ساله لقب جهانشهر شیعی را به خود اختصاص داده است.
از بناهای قدیمی قم در مرکز شهر، مسجد جامع است که یکی از باشکوه‌ترین و رفیع‌ترین گنبد‌های مساجد ایران را دارد. مسجد امام حسن عسگری (ع) واقع در ضلع شمالی میدان بزرگ امام خمینی (ره) در قرن سوم هجری به دستور امام یازدهم شیعیان توسط وکیل ایشان ساخته شده و قدیمی‌ترین مسجد شهر قم است.
بیت حضرت امام خمینی (ره) در این شهر روزانه بازدیدکنندگان زیادی از سراسر جهان دارد؛ خانه ملاصدرا فیلسوف بزرگ از دیگر خانه‌های تاریخی است که در منتهی‌الیه غرب کهک در محله چال حمام قرار گرفته است.
خانه دیگری که مربوط به دوره قاجاریه و در خیابان آذر واقع است محل زندگی مرجع بزرگ شیعیان آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی بوده که در آثار ملی نیز ثبت شده است، همچنین خانه تاریخی و زیبای یزدان‌پناه در خیابان عمار یاسر واقع است که با مساحت 884 متر مربع قدمتی بیش از 120 سال دارد.
گردشگری از بزرگ‌ترین و پربازده‌ترین فعالیت‌های اقتصادی در دنیا
در دنیای امروز صنعت گردشگری یکی از منابع درآمدزایی و ارزآوری است، همچنین گسترش این صنعت می‌تواند راهی برای صادرات فرهنگی باشد.
صنعت گردشگری یکی از بزرگ‌ترین و پربازده‌ترین فعالیت‌های اقتصادی در دنیاست که به طور مستقیم و غیرمستقیم بر روی سایر فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی تاثیرگذار است.
با ورود گردشگر به شهر به تدریج و در طی سالیان نیاز به تغییر و امکانات برای اقامت، جابه‌جایی و سایر فعالیت‌های مربوط توسعه را در پی‌خواهد داشت و در درازمدت موجب افزایش امکانات و تاسیسات خواهد شد.
سهم کشورمان از صنعت گردشگری جهان جذب تعداد چهار میلیون و 70 هزار و 415 گردشگر بین‌المللی در سال 1391 با 6,23 درصد رشد نسبت به سال قبل بوده است.
بر اساس اطلاعات منتشره از سوی سازمان جهانی جهانگردی (UNWTO)، به ازای ورود هر گردشگر به کشورهای منطقه جنوب آسیا که جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از کشورهای آن منطقه به شمار می‌آید به طور متوسط یک‌هزار و 710 دلار آمریکا عاید آن کشور می‌شود. در همین راستا براساس تحقیقات به عمل آمده از سوی شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) به ازای ورود تقریبا هر 2 نفر گردشگر به کشور یک شغل اعم از مستقیم و غیرمستقیم در این صنعت دخیل خواهد شد.
تبلیغات از مهمترین ابزار گردشگری
تبلیغات در گردشگری از مهمترین ابزار حرفه‌ای بوده که در صورتی که به صورت حرفه‌ای انجام شود می‌تواند برای پیشرفت اهداف فرهنگی نقش مهمی داشته و در غیر این صورت هدر دادن وقت و سرمایه است.
از دلایلی که ناشناخته ماندن بسیاری از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی قم برای اکثر مردم ایران و در بعدی وسیع‌تر گردشگران خارجی، نبود تبلیغات مناسب است.
به گفته عظیمی کار‌شناس مدیریت جهانگردی، عدم تبلیغات مناسب برای گردشگری در کل کشور عمومیت دارد و در قم این ضعف آشکار‌تر است.
وی می‌گوید: در زمینه گردشگری ما می‌توانیم با کشورهایی همچون تونس و مصر رقابت کنیم اما متاسفانه تبلیغات مناسبی در این زمینه انجام نمی‌شود و فاصله زیادی با این کشورها داریم.
در کشورهایی که در حوزه گردشگری فعالیت گسترده دارند همواره تبلیغات خود را از رسانه به خصوص رسانه‌های پرمخاطب مثل تلویزیون انجام می‌دهند اما متاسفانه سازمان گردشگری از این امکان استفاده مناسب نمی‌کند.
اگر چه تبلیغات در رسانه هزینه بر است اما هزینه انجام شده ورود گردشگران را به همراه دارد و ورود گردشگر هم پول و ارز است.
توسعه گردشگری در قم با هدف اشاعه فرهنگ مذهبی
به گفته مدیر حوزه‌های علمیه کشور، گردشگری در توسعه کشورها نقش اساسی دارد و نگاه ایران اسلامی به این موضوع تنها مادی نیست بلکه هدف اشاعه فرهنگ مذهبی و شیعه و نشان‌دادن ارزش‌های اسلامی به سایر نقاط جهان است.
آیت‌الله حسینی‌بوشهری در دیدار مدیران اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قم به وجود بارگاه حضرت معصومه (س) اشاره کرده و می‌گوید: استفاده درست از جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و مذهبی شهر قم می‌تواند منشا برکات فراوانی شود.
وی می‌افزاید: حضور طلاب خارجی در این شهر فرصتی مناسب برای موضوع گردشگری است؛ این طلاب پس از بازگشت به کشورهای خود می‌توانند بهترین پیام‌رسان و مبلغ برای فرهنگ و ارزش‌های خوب اخلاقی و مذهبی ایرانیان باشند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان قم از گردشگری با عنوان موضوعی فرابخشی یاد کرده که همکاری همه دستگاه‌های مسئول را می‌طلبد.
عیسی رضایی می‌گوید: استان قم در تمام سال پذیرای زائران و گردشگران بی‌شمار است و در آینده نزدیک کارگروه مشترکی با حضور برخی معاونان و مسئولان این سازمان و شهرداری قم تشکیل می‌شود.
به گفته وی در این کارگروه طرح‌هایی از جمله تعیین تکلیف اجرای ماده 22 قانون الحاق، ایجاد بازارچه‌های صنایع‌ستی در بوستان‌ها، ایجاد کیوسک‌های اطلاع‌رسانی زوار و رزرواسیون مراکز اقامتی در هسته مرکزی و نقاط پرتردد شهر، تملک، مرمت و احیای خانه‌های تاریخی، ایجاد کمپینگ‌های مسافری، نصب تابلوهای راهنمای آثار تاریخی و مذهبی در خیابان‌های اصلی، ساماندهی منازل استیجاری اسکان موقت زائر و ... بررسی می‌شود.
گفتنی است، در شهر ما ظرفیت‌های زیادی برای جذب توریست و گردشگری فرهنگی، مذهبی و طبیعت‌گردی وجود دارد به شرط آنکه مسئولان شهر تمام هم و غم خود را صرف گسترش این صنعت و رشد آن کند./س
گزارش: سارا دوستی