امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز ۲۵ آبان ۱۳۹۲ خورشیدی برابر با ۱۲ محرم ۱۴۳۵ هجری و ۱۶ نوامبر ۲۰۱۳ میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
ورود کاروان اسیران کربلا به کوفه (۶۱ ق)
در روز دوازدهم محرم سال ۶۱ قمری، کاروان اسیران کربلا که شامل زنان و کودکان شهیدان قیام کربلا بود، وارد شهرکوفه شد. سرپرستی این کاروان را امام سجاد (ع) فرزند امام حسین (ع) و حضرت زینب (س) خواهر آن امام، بر عهده داشتند.
این دو بزرگوار، با وجود سختی‌ها و ناملایمات فراوان که از سپاهیان یزید دیده بودند، در کوفه باشجاعت و صراحت، ستم‌ها و جنایات حکومت اموی را افشاء و مردم این شهر را به خاطر یاری نکردن امام حسین (ع) و مقابله با ایشان سرزنش کردند. امام سجاد (ع) و حضرت زینب در مدت اقامت در کوفه، وظیفه و رسالت خود را مبنی بر ابلاغ و نشر پیام امام حسین (ع) در جامعه، به شایستگی انجام دادند.
خاکسپاری اجساد مطهر شهدای کربلا در شب دوازدهم (۶۱ ق)
در روز ۱۲ محرم سال ۶۱ قمری، هنگامی که نیروهای یزید، کربلا را ترک کردند، مردم قبیلهٔ بنی‌اسد از روستای غاضریه که نزدیک کربلا بودند اجساد شهداء را دفن کردند. پیکرهای مطهر یاران وفادار امام‌حسین (ع) در کنار بدن پاک آن سرور به خاک سپرده شدند.
ترور نافرجام «حسین علاء» نخست وزیر پهلوی به دست فدائیان اسلام (۱۳۳۴ ش)
در سال ۱۳۳۴، حسین علاء نخست وزیر وقت پهلوی، تصمیم گرفت تا ایران را به پیمان استعماری سنتو ملحق سازد. این عمل بامخالفت فدائیان اسلام مواجه گردید و آنان نیز ترور علاء را پی‌ریزی می‌کنند. در ۲۵ آبان به مناسبت درگذشت سیدمصطفی کاشانی، فرزند آیت‌اللَّه سیدابوالقاسم کاشانی رهبر مذهبی ملی شدن صنعت نفت، مراسمی در مسجد شاه تهران برگزار گردید و در ساعت چهار بعداز ظهر، حسین علاء نخست‌وزیر پهلوی وارد مسجد گردید. در شبستان مسجد، به طرف او شلیک شد ولی گلوله در لوله گیر کرد و خارج نشد. در نتیجه، ضارب با اسلحه به شدت به سر علاء کوبید که این عمل، خونریزی مختصری در سر او ایجاد کرد. پس از دستگیری ضارب، معلوم شد که وی عضو جمعیت فدائیان اسلام می‌باشد و مظفرعلی ذوالقدر نام دارد. او به دستور سیدمجتبی نواب صفوی رهبر فدائیان اسلام به ترور نخست‌وزیر مبادرت کرده بود. با این حال، علاء زنده ماند و دو روز بعد جهت شرکت در افتتاحیه پیمان، راهی بغداد شد. این ترور باعث شد که رژیم به فکر دستگیری اعضای این جمعیت افتاده و پس از محاکمه اعدام نماید. با اعدام سران فدائیان اسلام در ۲۷ دی ۱۳۳۴، پرونده ده سال فعالیت سیاسی واجتماعی این جنبش دینی نیز بسته شد.
درگذشت شاعر نامی ایران «محمدحسین رهی معیری» (۱۳۴۷ش)
محمدحسین بیوک رهی معیری در سال ۱۲۸۸ ش در تهران به دنیا آمد. رهی معیری یکی از مشهور‌ترین غزل‌سرایان معاصر است که از شیوه سنتی شعر پیروی می‌کرد و از جهات مختلف، تحت تاثیر شاعرانی همچون سعدی، حافظ، مولوی و صائب تبریزی بود. رهی در قطعات و مثنوی‌هایش، ابتکار و بدعت‌گذاری را در آفرینش مضمون، آشکار می‌سازد و شاید از این حیث، ارزش آن‌ها از غزل‌هایش بیشتر باشد. همچنین تشبیهات نو و تعبیرات تازه در اشعار رهی فراوان است. گرایش طبع رهی، بیشتر به شعر عاشقانه است. در عین حال، وصف مظاهر جهان، شعر او را تسخیر کرده است. اُنس رهی با گل و انعکاس آن در اشعارش نشان از طبع زیباپسند او دارد. همچنین تنوع و رنگارنگی شعر او حاکی از ذوق لطیف و آفریننده اوست. مجموعه غزل‌های او به نام سایه عمر و تصنیفاتش با نام آزاده، منتشر شده است. رهی معیری سرانجام در بیست و پنجم آبان ۱۳۴۷ش در پنجاه و نه سالگی در گذشت و در مقبره ظهیرالاسلام در تهران به خاک سپرده شد.
درگذشت «ستارخان» مبارز آزادی خواهِ نهضت مشروطه، معروف به «سردارملی» (۱۲۹۳ش)
ستارخان
معروف به سردار ملی در حدود سال ۱۲۴۵ش در قره باغ آذربایجان به دنیا آمد.
پس از به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه قاجار، مجاهدان تبریز با این عمل
به شدت مخالفت کرده و در برابر دولت مرکزی قد علم کردند. با ورود ستارخان و
مجاهدان تبریزی به تهران و استقرار دوباره مشروطه، مخالفان سردار ملی سعی
می‌کردند به هر نحو ممکن او را از گردونه خارج سازند. از این‌رو، قصد خلع
سلاح مجاهدان را داشتند که تبعیض دولت در خلع سلاح بختیاری‌ها، باعث شد که
این امر صورت نگیرد. در این میان، تلاش ستارخان برای جلوگیری از وقوع تشنج
بی‌نتیجه ماند و سرانجام نیروهای دولتی، مجاهدان را در پارک اتابک محاصره
کردند.
جنگی ناخواسته درگرفت که کوشش سران مجاهدان برای ختم آن ناکام
ماند و شمار بسیاری از مجاهدان در جریان آن به خاک و خون کشیده شدند.
بالاخره سردار هم تن به مقابله داد و هدف گلوله قرار گرفت و از ناحیه پا به
شدت مجروح شد. پس از این درگیری، ستارخان مدت‌ها خانه‌نشین شد و دولت
مشروطه حتی با درخواست وی برای بازگشت به تبریز مخالفت کرد. سردار ملی
سرانجام پس از دوره طولانی بیماری در بیست و پنجم آبان ۱۲۹۳ ش در چهل و هشت
سالگی چشم از جهان فرو بست و در جوار حرم حضرت عبدالعظیم در ری به خاک
سپرده شد.
شهادت مدافعان سوسنگرد در نبرد با دشمن متجاوز بعثی (۱۳۵۹ش)
عملیات دفاعی رزمندگان اسلام در برابر نیروهای متجاوز عراقی در حراست از شهر سوسنگرد، تنها به مدد دویست نفر از پاسداران، بسیجیان و شماری از اهالی شهر، با سلاح‌های سبک صورت گرفت. در این عملیات، رزمندگان دلیر ایرانی، به فرماندهی شهید دکتر مصطفی چمران، سرسختانه و شجاعانه در برابر هجوم تانک‌های دشمن و در زیر گلوله باران توپخانه آنان مقاومت کردند، تا اینکه شهر را از محاصره بعثی‌ها خارج نمودند. این موفقیت بزرگ و تاریخی در حالی به دست آمد که مدافعان مسلمان شهر سوسنگرد، بسیاری از یاران خود را از دست داده و سه روز متوالی بدون آب و غذا و مهمّات جنگی، مانده بودند.
عملیات نامنظم ظفر ۳، در منطقه دربندی خان توسط سپاه (۱۳۶۶ش)
عملیّات ظفر ۳ در تاریخ ۲۵/۸/۶۶ با رمز مبارک «یارسول‌الله (ص)» در منطقهٔ دربندیخان واقع در جنوب استان سلیمانیه و بخش سنگاو از استان کرکوک و با هدف انهدام تأسیسات نظامی و اقتصادی دشمن آغاز می‌شود. رزمندگان تحت امر قرارگاه رمضان، متشکل از تیپ ۷۵ ظفر نیروز زمینی سپاه پاسداران و پیشمرگان مبارز کُرد (شاخة سلیمانیه)، با حمله به مواضع دشمن، تعدادی از آن‌ها را کشته و زخمی می‌کنند.
رحلت استاد حجت الاسلام دکتر «محمد هادی امینی نجفی» (۱۳۷۹ ش)
استاد
دکتر محمدهادی امینی نجفی فرزند علامه امینی صاحب کتاب عظیم الغدیر، در
سال ۱۳۱۴ ش در شهر نجف اشرف، به دنیا آمد. استاد امینی همزمان با تحصیل
علوم دینی، به اخذ درجه دکترا از دانشگاه الازهر مصر در رشته ادبیات عرب
نائل آمد و سپس به تدریس همت گماشت. ایشان در حدود سال ۱۳۵۰ ش در اثر فشار
رژیم بعث حاکم بر عراق، مجبور به خروج از این کشور و سکونت در تهران گردید و
تا پایان عمر در این شهر اقامت گزید. استاد امینی همچنین در مسیر انقلاب
اسلامی، فرزندش را نیز تقدیم اسلام نمود. تالیفات این محقق بزرگوار در حدود
بیست اثر می‌باشند که الشریف الرضِی، مُعجَم رجالِ الفِکر و الاَدَبِ فی
النجف در ۳ جلد، اعلام نهج البلاغه و عترت در قرآن، از آن جمله‌اند.
سرانجام این پژوهشگر فرزانه، پس از ۶۵ سال زندگی، در ۲۵ آبان ۱۳۷۹ ش برابر
با هجدهم شعبان ۱۴۲۱ ق چشم از جهان فرو بست و در بقعة العلمای باغ بهشت قم
به خاک سپرده شد.
رحلت فیلسوف شهیر علامه «محمدتقی جعفری» (۱۳۷۷ ش)
علامه جعفری در سال ۱۳۰۴ ش در تبریز به دنیا آمد و پس از گذراندن دوران ابتدایی، برای ادامه تحصیل راهی تهران گردید. ایشان سپس به نجف رفت هفده سال در حوزه علمیه نجف اشرف اقامت کرد. ایشان در سال ۱۳۳۷ ش به ایران بازگشت و ضمن تدریس و تحقیق در حوزه‌های علمیه مشهد و تهران، با دانشگاهیان ارتباط برقرار کرد و در دانشگاه‌ها به ایراد سخنرانی و تبیین معارف اسلامی پرداخت. از ویژگی‌های مهم استاد جعفری اتصال میان حوزه و دانشگاه و علوم جدید و قدیم بود.
علامه جعفری با اشراف به فقه، فلسفه، هنر و زیبایی‌شناسی در اسلام و نیم قرن فعالیت علمی و پژوهشی، بیش از یکصد جلد کتاب و رساله تحریر نمود که شرح و تفسیر نهج‌البلاغه در ۲۷ جلد، کشف الابیات مثنوی معنوی در ۴ جلد و تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی در ۱۵ جلد و... از جمله آثار این علامه بزرگوار است. استاد محمدتقی جعفری، همچنین هفتاد جلسه بحث و گفتگو با شخصیت‌های متفکر بین‌المللی همچون برنارد آرتور، برتراند راسل، پروفسور عبدالسلام، روژه گارودی و پروفسور رُزِنتال داشته است. علامه محمدتقی جعفری سرانجام در ۲۵ آبان ۱۳۷۷ ش در یکی از بیمارستان‌های لندن دار فانی را وداع گفت و بنا به وصیت معظم‌له، در مشهد مقدس به خاک سپرده شد.
شهادت حضرت «امام زین العابدین (ع)» به روایتی (۹۵ ق)
شهادت امام سجاد (ع) در برخی نقل‌ها سال ۹۲ ق و در نقلی دیگر سال ۹۴ و در منابعی دیگر سال ۹۵ ذکر شده است. همچنین در روز شهادت آن حضرت اختلاف وجود دارد. در برخی منابع، شهادت ایشان را در روز ۲۲ ۱۸ و ۲۵ ماه محرم نیز ذکر کرده‌اند. زمان حضرت امام سجاد (ع) پُر از اختناق و تقیّه بود و کسی در برابر جاسوسان بنی‌امیه، مجال نفس کشیدن نداشت؛ با این حال، امام سجاد (ع) از ارشاد و نشر احکام اسلام فروگذاری نکرد. ایشان به هر نحوِ ممکن، مسائل اسلامی را بیان می‌نمود و در هدایت مردم می‌کوشید. از جمله آثار امام سجاد (ع) صحیفهٔ سجادیه است که مشتمل بر ۵۴ دعا از دعاهای آن حضرت می‌باشد. مدت عمر آن امام، ۵۷ سال و زمان امامت آن بزرگوار ۳۴ سال بود. آن امام همام، سرانجام به دستِ هشام بن عبدالمَلِک در زمان خلافت ولید بن عبدالملک مسموم شد و به شهادت رسید. پیکر مطهر امام سجاد (ع) در قبرستان بقیع و در کنار مرقد مطهر عموی گرامیش حضرت امام حسن مجتبی (ع) واقع است.
وفات شیخ «صفی الدین اردبیلی» بزرگِ دودمان صفوی (۷۳۵ ق)
ابوالفتح شمس الدین سید اسحاق بن سید امین‌الدین جبرییلِ موسوی اردبیلی، معروف به صفی‌الدین اردبیلی (شیخ صفی)، موصوف به بُرهانُ الاَصفیاء، قُطبُ الاَقطاب و شَیخُ العارفین، از عرفا و مشایخ صوفیه و پیران طریقت در قرن هشتم هجری است. نسب شیخ صفی با نوزده واسطه به جناب حمزة بن موسی بن جعفر (ع) می‌رسد و با اینکه از سادات بود ولی به شیخ شهرت داشت. شیخ صفی‌الدین در سن بیست سالگی به جستجوی مرشدی در میان زُهّاد اردبیل برخاست اما هیچ یک از آنان قادر به برآوردن نیاز روحی وی نشدند. بنابراین صفی‌الدین به گیلان رفت و شیخ محمد گیلانی، معروف به زاهد را به عنوان مرشد خود انتخاب نمود. شیخ زاهد نیز صفی‌الدین را به ریاست طریقت زاهدیه برگزید و هنگامی که صلاحیت صفی‌الدین را مشاهده کرد به وی اجازهٔ تدریس داد. قدرت معنوی صفی‌الدین نفوذ فراوانی در میان مردم داشت به طوری که بعد‌ها، چون نوادگانش ادعای سلطنت کردند مورد حمایت مردمی واقع شدند و سلسلهٔ صفویه را یاری دادند.
مرگ «خسرو انوشیروان» پادشاه معروف سلسله ساسانی (۵۷۹م)
خسرو اول معروف به انوشیروان یعنی روان جاودان و بی‌مرگ به عنوان یکی از مشهور‌ترین و بزرگ‌ترین پادشاهان سلسله پادشاهی ساسانی، پس از مرگ پدرش قباد اول در سال ۵۳۱م بر تخت سلطنت نشست. انوشیروان پس از به دست گرفتن قدرت، در ابتدا وضعیت مالیات‌ها را سر و سامان بخشید و آرامش نسبی را در جامعه ایجاد کرد. سپس به اصلاح امور لشکری پرداخت انوشیروان را پادشاهی دادگر، دانش‌دوست و دوست‌دار فلسفه و حکمت نامیده‌اند. در بعضی از تواریخ از او به عنوان «شاه عادل» یاد می‌شود اما وی نیز مانند بیشتر پادشاهان در ظلم و ستم نسبت به اطرافیان و مردم جامعه خود کوتاهی نکرد.
شکست خسرو ناشی از شرایط و اوضاع به وجود آمده از جنبش مزدک بود که شیرازه سلطنت او را سست کرد و قوانین مملکتی، اوضاع اجتماعی و فرهنگ کشور را بی‌ثبات و مشوش نمود. خسرو انوشیروان سرانجام پس از ۴۸ سال سلطنت سرانجام در ۱۶ نوامبر ۵۷۹م درگذشت. معروف‌ترین اثر به جا مانده از دوران پادشاهی انوشیروان، کاخ کسری در مدائن، نزدیک بغداد، پایتخت عراق است که ویرانه‌های آن پس از گذشت پانزده قرن، پابرجاست. لازم به ذکر است که پیامبر مکرم اسلام، حضرت محمد (ص) در زمان پادشاهی انوشیروان به دنیا آمدند و آن حضرت به هنگام مرگ پادشاه ساسانی، نه ساله بودند.
تولد «اُرویل رایْتْ» سازنده اولین هواپیمای موتوردار جهان (۱۸۷۱م)
ارویل
رایت به سال ۱۸۷۱ در «دیتون» اوهایو‌زاده شد. در سال ۱۸۹۲ به همراه برادرش
ویلبر مغازه‌ای را دائر کردند و در آن به فروش، تعمیر و ساخت دوچرخه مشغول
شدند. این کار پول مورد نیاز را برای کار مورد علاقه آنان، تحقیقات
هوانوردی، تأمین می‌کرد. آنان با علاقهٔ زیاد، در سال ۱۸۹۹ کار خود را آغاز
نمودند.
با بیش از چهار سال کار در دسامبر ۱۹۰۳ تلاش‌های آنان با موفقیت
به نتیجه رسید. موفقیت برادران رایت به این عوامل بستگی داشت. برای قرن‌های
بیشمار پرواز رؤیای انسان بود. مردمان کارآزموده همواره بر این باور بودند
که قالیچه پرنده داستان‌های هزارو یک شب تنها یک رؤیا است و نمی‌تواند در
دنیای واقعی وجود داشته باشد. اما برادران رایت این رؤیای دیرینهٔ بشر را
به حقیقت تبدیل کردند. و امروزه می‌توان مسافت‌های بسیار طولانی را در عرض
چند ساعت طی کرد و به مقصد رسید.
مرگ «واسکو دو گاما» مکتشف، دریانورد و پیشاهنگ استعمار پرتغال (۱۵۲۴م)
واسکو دوگاما، در ۱۷ فوریه ۱۴۶۹م در پرتغال به دنیا آمد. در همان اوقات که کریستُف کُلمب، دریانورد معروف ایتالیایی، راهی را به طرف هندوستان جستجو می‌کرد، واسکودوگاما درصدد یافتن مسیری از طرف دماغه امید نیک در جنوبی‌ترین نقطه قاره افریقا بود تا از طریق خلیج عمان به هند برسد. از این رو در سال ۱۴۹۷م در ۲۸ سالگی از دماغه امیدنیک عبور کرد و به سواحل زنگبار در تانزانیای کنونی رسید. ولی مخالفت اعراب، که تا آن زمان بازرگانی بین هند و مدیترانه در دستشان بود او را مجبور کرد تا به کشورش باز گردد. از این رو با کمک پادشاه پرتغال و با همراهی ۲۰ کشتی، راه ناتمام قبلی را ادامه داد و به خلیج عمان رسید و اعراب را شکست داد. وی پس از آن، مقدمات نفوذ استعمار پرتغال را در نواحی متصرفه فراهم ساخت و این استعمار را قوت بخشید. با این حال هنگامی که در سال ۱۵۰۳م به پرتغال بازگشت بر اثر حسادت و بدگویی اطرافیان، واسکو دوگاما مورد بی‌مهری شاه قرار گرفت و از آن پس به مدت ۲۰ سال خانه نشین بود. وی در‌‌نهایت در سال ۱۵۲۴م به عنوان نایب السلطنه هند، راهی آن دیار شد، ولی پیش از سر و صورت دادن به وضع متصرفات استعماری پرتغال، در شانزدهم نوامبر ۱۵۲۴م در ۵۵ سالگی در هندوستان درگذشت.
آزادی اصفهان پایتخت صفویه از سیطره افغان‌ها و پایان حکومت آنان (۱۷۲۹م)
بعد از حمله محمود افغان به اصفهان و انقراض سلسله صفوی، نادر قلی‌افشار پس از تحکیم مواضع در خراسان و هرات در نخستین نبردی که در ۲۹ سپتامبر ۱۷۲۹م در منطقه مهمان‌دوست دامغان با افغان‌ها داشت، سپاه دشمن را شکست داد. در دومین رویارویی طرفین در دهم نوامبر آن سال که در مورچه خورت در نزدیکی اصفهان درگرفت، نیروهای افغان باز هم منهزم شدند و به سمت اصفهان عقب‌نشینی کردند. در این هنگام، اشرف افغان، فرمانده افاغنه، با خزائن پادشاه صفوی و اموالی که در این مدت به دست آورده بود به سوی شیراز فرار کرد و از درگیری با نادر افشار اجتناب نمود. از این رو، نادر شاه افشار، در شانزدهم نوامبر ۱۷۲۹م، وارد اصفهان شد و پایتخت صفویه را که پس از ۷ سال استیلای افغان‌ها به‌صورت مخروبه‌ای درآمده بود، تصرف کرد. نادر بی‌درنگ به دنبال افغانی‌های فراری رفت و در سومین و آخرین نبردی که در زرقان فارس صورت گرفت، افغان‌ها را به سختی شکست داد و با فرار اشرف افغان به سوی قندهار، فتنه افاغنه که سالیانی این مرزوبوم را مورد تاخت و تاز و غارت قرار داده بودند، فرونشست.
درگذشت «فرانتس شوبرت» آهنگ ساز اتریشی (۱۸۲۸م)
فرانتس پی‌تر شوبِرتْ، در ۱۴ آوریل ۱۷۹۷م درنزدیک ویِن پایتخت اتریش به دنیا آمد. وی در سراسر عمر، گمنام، بیکار و فقیر بود و هرگز در زمان حیات، به ثروت و شهرت نرسید. شوبرت تمام روز را آهنگ می‌ساخت و شب‌ها با دوستانش به تفریح می‌پرداخت. نبوغ واقعی شوبرت در زمان حیاتش، چنان که باید شناخته نشد و کسی مقام و شخصیت واقعی او را درک نکرد. شوبرت به محض آنکه شعری را می‌خواند، در اندیشه‌اش تبدیل به موزیک می‌شد و با سرعتی زیاد برای آن آهنگ می‌ساخت، سپس با دقت فراوانی، در آن تجدید نظر می‌کرد. شوبرت در دوران زندگی کوتاه خود، بیش از شش‌صد ترانه ساخت، ولی هیچ کدام از آن‌ها، با استقبال مردمی مواجه نگردید. اما این آثار بعد‌ها در دنیا با احترام و ستایش روبرو شدند. فرانتس شوبرت سرانجام در شانزدهم نوامبر ۱۸۲۸م در ۳۱ سالگی درگذشت.
اختراع باران مصنوعی (۱۹۴۶م)
برای اولین بار «باران مصنوعی» ایجاد شد و مبتکر ایجاد این نوع باران دکتر «کریک» نام داشت کریک که یک هوا‌شناس آمریکایی است، با کمک یک شیمیدان آمریکایی به نام «لانگ سیر» با پخش فرآوردهای از «کربنیک» در هوا باران ایجاد کرد.
از باران مصنوعی در مناطق کمباران استفاده فراوانی می‌شود. بسیاری از ممالک خشک و کمباران جهان و نیز ممالک کشاورز (مثل آمریکا) از متد دکتر «کریک» استفاده می‌کنند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید