بررسی ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص از ابتدا تاکنون/
خبرنگار احزاب باشگاه خبرنگاران، با بررسی فعالیت‌ها و اهداف مرکز تحقیقات استراتژیک به عنوان رکنی از ارکان "مجمع تشخیص مصلحت نظام"، که با اهدافی مشخص از سال 1368 آغاز به فعالیت کرده، با نگاهی به ساختار مرکز، درباره چگونگی اداره و نحوه تصمیم‌گیری‌ها، گزارشی را با محتوای ذیل تهیه کرده است.
مرکز تحقیقات استراتژیک یک رکن از مجمع تشخیص مصلحت نظام
مجمع
تشخیص مصلحت نظام با فرمان حضرت امام خمینی(ره) در تاریخ 17 بهمن
1366 تاسیس شد و بعد از بازنگری اساسنامه مجمع در سال 1368 بعنوان
حلقه تکمیلی در حاکمیت نظام جمهوری اسلامی در شرایط مختلف به ایفای نقش از خود
پرداخت و در همین راستا مرکز تحقیقات استراتژیک به عنوان یکی از ارکان مجمع با هدف
تدوین و تنظیم استراتژی برای جمهوری اسلامی ایران در ابعاد گوناگون در همین
سال تاسیس شد و به عنوان یکی از مؤسسات تابعه نهاد ریاست‌جمهوری به فعالیت می‌پرداخت.
جدایی مرکز استراتژیک از نهاد ریاست‌جمهوری
مرکز تحقیقات استراتژیک در گذشته به مدت 8 سال تا سال 1376 در زمره یکی از مؤسسات تابعه نهاد ریاست‌جمهوری قرار
داشت، اما از این سال براساس مصوبه شورای عالی اداری از نهاد ریاست‌جمهوری
منتزع شد و به عنوان مرکز تحقیقاتی به مجمع تشخیص مصلحت نظام پیوست.
وظایف مرکز تحقیقات استراتژیکانجام مطالعات استراتژیک در زمینه‌های مختلف بین‌المللی،
سیاسی، اقتصادی، حقوقی، فرهنگی و اجتماعی، انجام مطالعه و تحقیق پیرامون آن
دسته از موضوعاتی که براساس قانون در حیطه وظایف مجمع تشخیص مصلحت نظام
قرار دارد (تدوین سیاست‌های کلان نظام، ارائه مشاوره به رهبری، بازنگری
احتمالی قانون اساسی، ارائه راه‌حل در زمینه معضلات کلان و موضوعات مورد
اختلاف میان نهادهای قانونی و...) از دیگر وظایف این مرکز است.
فعالیت‌های
پژوهشی مرکز تحقیقات استراتژیک نیز عمدتاً ماهیتی استراتژیک دارند و لذا
این مرکز بخش قابل ملاحظه‌ای از نتایج تحقیقات خود را برای مسؤولان عالی‌رتبه کشور ارائه و برخی را نیز به صورت کتاب منتشر می‌کند.
ساختار مرکز تحقیقات استراتژیک
معاونت‌های
مختلفی همچون معاونت پژوهش‌های روابط بین‌الملل، معاونت پژوهش‌های
سیاست‌خارجی، معاونت پژوهش‌های اقتصادی، معاونت پژوهش‌های فرهنگی و
اجتماعی، معاونت پژوهش‌های فقهی، حقوقی و معاونت اجرایی و اطلاع‌رسانی است که هر کدام از معاونت‌ها دارای زیرگروه‌های مشخصی در موضوعات مختلف هستند.
اهداف مرکز تحقیقات استراتژیک
مرکز تحقیقات استراتژیک با هدف تعاطی افکار میان صاحب‌نظران دانشگاهی
از داخل و خارج از کشور و مسئولان اجرایی به صورت دائم و منظم میزگردها و
سمینارهایی را در زمینه مسایل مهم بین‌المللی، سیاست‌خارجی و مسایل داخلی
برگزار می‌کند. این مرکز از نظرات کارشناسی صدها تن از اساتید داخل و
خارج و همچنین مدیران رده بالای کشور به عنوان کارشناس بهره می‌گیرد.
دکتر روحانی تنها رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک بعد از آیت‌الله هاشمی
در سال‌هایی که "حجت‌الاسلام
والمسلمین حسن روحانی" دبیر عالی شورای امنیت ملی بودند، به فعالیت در مرکز
تحقیقات استراتژیک به عنوان قائم مقام مشغول بودند و از سال 1385 به عنوان
رئیس این مرکز انتخاب شد و تا سال 1392 به فعالیت پرداخت.
اینبار صدور حکم برای معاونت اجرایی مرکز
در روزهایی که تمامی نگاه‌ها به رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام برای انتخاب جانشینی "حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی" در مرکز تحقیقات استراتژیک معطوف بود، "آیت‌الله هاشمی رفسنجانی"، در 27
مهر ماه سال جاری طی حکمی، "غلامرضا فروزش" را که سابقه‌ای 10 ساله در وزارت جهاد
سازندگی در دولت‌های هاشمی و موسوی داشت به عنوان معاونت اجرایی مرکز تحقیقات
استراتژیک منصوب کرد تا وی بتواند از این پس مسئولیت اجرایی، برخی امور را
عملیاتی سازد.
گزینه‌های پیشنهادی برای ریاست مرکز
از
زمان پیروزی دکتر روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری، گزینه‌های زیادی همچون
"حجت‌الاسلام والمسلمین ناطق‌نوری"، "آیت‌الله امینی"، "محمدرضا عارف" و
اخیرا هم "آیت‌الله قربانعلی نجف‌آبادی" در رسانه‌ها برای چنین مسئولیتی
منتشر شده اما هیچ‌کدام بنا به دلایل شخصی بر کرسی ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک تکیه
نزده‌اند و از پذیرش چنین مسئولیتی امتناع کردند.
ابهام در ریاست جدید مرکز تحقیقات
اما آنچه که این مرکز را در ماه‌ها و روزهای اخیر در نزد عموم بسیار مهم جلوه داده، نحوه اداره این مجمع و انتخاب جانشین رئیس قبلی یعنی "دکتر حسن روحانی" است. چرا که بعد از انتخاب"وی به عنوان رئیس‌جمهور کشور، درباره نحوه اداره مرکز تحقیقات استراتژیک هر روز اخبار تازه‌ای مبنی بر تعیین رئیس جدید و گزینه‌های پیشنهادی در رسانه‌های خبری منتشر می‌شود و این در حالی است که ممکن است که فردی حکم قائم‌مقامی مرکز را از آیت‌الله هاشمی دریافت کند نه ریاست؟
ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک به کجا رسید؟
براساس
اساسنامه مرکز تحقیقات استراتژیک طبق روال سال‌های گذشته رئیس مجمع تشخیص
مصلحت نظام، به عنوان رئیس این مرکز به فعالیت مشغول است اما با این حال
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برخی از اختیارات خود را می‌تواند در حوزه‌های
مختلف به معاونان و یا اشخاصی تحت عنوان قائم‌مقام تفویض کند و در هر صورت
بستگی به حکم و نظر وی دارد که آن شخصی را که تعیین می‌کنند، حکم تفویض را
بگیرد یا بخشی از مسولیت‌ها.
تعیین ریاست ارکان مختلف مجمع تشخیص
مصلحت نظام بر عهده رئیس مجمع است و طبق اساسنامه هیچ اجباری مبنی بر
انتخاب حتمی روسا از سوی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی وجود ندارد و شخص وی
می‌تواند در صورت دلخواه فردی را به عنوان رئیس انتخاب و یا انتصاب کند.
اما در این میان محمد هاشمی" رئیس دفتر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در گفتگو با
باشگاه خبرنگاران، از قطعیت اداره مرکز تحقیقات استراتژیک از سوی رئیس تشخیص مصلحت نظام که در یک سایت اصلاح‌طلب منتشر شده بود، ابراز بی‌اطلاعی کرد.
(اینجا)حال باید منتظر ماند و دید که در روزهای و شاید ماه‌های آینده، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی خود ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک را همچون گذشته برعهده می‌گیرد و قائم‌مقامی را برای اداره تمام امور مرکز تعیین می‌کند یا با صدور حکمی دوباره شخصی را به عنوان رئیس منتسب می‌کند؟.
گزارش: زهره حاتمی
انتهای پیام/