امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 24 شهریور 1392 خورشیدی برابر با 9 ذی القعده 1434 هجری و 15 سپتامبر 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
درگذشت دکتر "عبدالحسین زرین کوب" استاد بنام ادبیات پارسی (1378 ش)
دکتر عبدالحسین زرین کوب، پژوهشگر برجسته ادبیات و تاریخ، در سال 1301 ش در بروجرد به دنیا آمد. در سال 1327 ش، با کسب عنوان رتبه اول موفق به دریافت لیسانس و سپس فوق لیسانس و دکترا گردید. وی در این دوران از محضر استادانی نظیر محمدتقی بهار، عباس اقبال آشتیانی، احمد بهمنیار و بدیع الزّمان فروزان‌فر استفاده برد و در خارج از دانشگاه، مدتی چند در خدمت آیت اللَّه ابوالحسن شعرانی با مباحث حکمت و فلسفه آشنایی کامل یافت. زمینه اصلی پژوهش استاد، مطالعه در تاریخ و فرهنگ اسلامی و نقد ادبی است. ایشان با تبحر در زبان فارسی و تسلط بر زبان و ادبیات عرب و آشنایی با چند زبان اروپایی و مشخصاً انگلیسی و فرانسوی، آثار پرارزشی از خود به یادگار گذاشت که تألیف فلسفه شعر، نقد ادبی در 2 جلد، شعر بی‌دروغ شعر بی نقاب، از کوچه رندان و نیز ترجمه ادبیات فرانسه در قرون وسطی، متافیزیک و فن شعر و... از آن جمله‌اند.
مجموعه تألیفات و پژوهش‌های استاد زرین‌کوب که بیش از پنجاه اثر می‌باشند نشان می‌دهد که او زندگانی علمی خود را در میان تاریخ و ادبیات و فلسفه تقسیم کرده و در واقع پیوندی بین این رشته‌ها برقرار ساخته است. استاد زرین کوب که عضو شورای مشاوران عالی کتابخانه ملی و عضو شورای عالی علمی مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی بود و ماه‌های آخر عمر خویش را در تدوین آثار درباره زندگی و اندیشه‌های عطار و سعدی سپری می‌کرد، سرانجام در 24 شهریور 1378 ش در 77 سالگی بدرود حیات گفت و در قطعه فرهیختگانِ بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
درگذشت استاد "حبیب اللَّه نجومی" ستاره‌شناس معاصر و ناشر سالنمای ایران (1366 ش)
حبیب اللَّه نجومی در سال 1287، در شیراز و در خانواده‌ای به دنیا آمد که از طرف پدر، بیشتر از مشاهیر علم هیئت و نجوم بودند که تقریباً طی سه نسل به استخراج و چاپ تقویم همت گماشته‌اند. حبیب اللَّه نجومی، خود، از نه سالگی رموز نجوم را از پدر آموخت و در هجده سالگی به استخراج و محاسبه تقویم پرداخت. پس از درگذشت پدر، نجومی این کار را به تنهایی پی گرفت و در 1312 ش نخستین تقویم خود را انتشار داد. استاد حبیب اللَّه نجومی، ناشر سالنمای ایران، سرانجام در 24 شهریور 1366 در هفتاد و دو سالگی دار فانی را وداع گفت.
رحلت فیلسوف کبیر و عالم نامدار شیعه، حکیم "جهانگیرخان قشقایی" (1289 ش)
حکیم جهانگیر خان قشقایی در سال 1208 ش در یکی از روستاهای اطراف شهرضا به دنیا آمد. جهانگیرخان که در چهل سالگی برای تکمیل هنر نوازندگی به اصفهان رفت. او در محضر استادانی همچون محمدرضا صهبای قمشه‌ای، ملاحسینعلی تویسرکانی، ملاعبدالجواد حکیم خراسانی و شیخ محمد حسین نجفی و... به شاگردی نشست و دیری نگذشت که در حکمت، فلسفه، فقه، طب، ریاضی و نجوم و... به استادی رسید و در عرفان و اخلاق از سرآمدان روزگار خویش گردید. حکیم جهانگیرخان از آن پس به تدریس مشغول شد و در طول چهل سال شاگردان بسیاری از قبیل حضرات آیات: سید حسین طباطبایی بروجردی، آقاضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، محمد علی شاه آبادی، سید حسن مدرس، حاج آقا رحیم ارباب، علامه محمد حسین فاضل تونی، سید محمد کاظم عصار و ده‌ها حکیم و عالم فرزانه دیگر از محضرش کسب فیض کردند. سرانجام این حکیم وارسته و عارف و فیلسوف در بیست و چهارم شهریور 1289 ش در 83 سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در قبرستان تخت فولاد اصفهان مدفون شد.
تولد "حکیم ناصر خسرو قبادیانی" شاعر مشهور ایرانی(394 ق)
ابومعین ناصر بن خسرو قبادیانی در بلخ به دنیا آمد. ناصر خسرو علاوه بر ادبیات فارسی و عربی با بیشتر علوم زمان خود همچون حساب، هندسه، نجوم، طب، داروشناسی و الهیات نیز آشنا شد. ناصرخسرو در ابتدا شغل دبیری در دربار محمود و مسعود غزنوی داشت، اما پس از چندی بر اثر تحولی که در افکار و اندیشه‌های او پدید آمد از سیاست کناره‌گیری کرد و به تحقیق در اصول و عقاید مذاهب مختلف و سیر و سفر پرداخت. او در مسافرتی که به مکه و قاهره کرد، از خلیفهٔ فاطمی، مذهبِ اسماعیلی را پذیرفته و به ریاست اسماعیلیانِ خراسان برگزیده شد. ناصرخسرو با لقب "حُجّتِ زمین خراسان" به ایران بازگشت، ولی از بیم دشمنان و متعصّبان خراسان، به ناحیهٔ بَدَخشان در افغانستان امروزی پناه برد و در همان جا بدرود حیات گفت. حاصل سفر هفت سالهٔ ناصرخسرو، کتاب سفرنامه است که از نظر تاریخی و جغرافیایی حایز اهمیت است. زاد المسافرین، خوان اَخوان و وجه دین از دیگر آثار این شاعر بزرگ ایرانی است. خاصیت عمدهٔ شعر ناصر خسرو، اشتمالِ آن بر مواعظ و حِکَم بسیار است. حکیم ناصر خسرو قبادیانی، بی‌تردید یکی از شاعران بسیار توانا و سخن‌آور زبان فارسی است که دارای طبعی نیرومند و سخنی استوار و قوی و اسلوبی نادر و خاص خود می‌باشد.
اعدام "عدنان مندرس" نخست وزیر پیشین ترکیه (1961م)
عدنان
مندرس نخست وزیر پیشین ترکیه در سال 1899م به دنیا آمد. مندرس در سال 1950
به نخست‌وزیری رسید. او که با تبعیت از سیاست‌های امریکا، نیروهای نظامی
برای جنگ کُره فرستاده بود، نارضایتی احزاب و روشن‌فکران در این‌باره را به
شدت سرکوب کرد. وی در سال 1957م برای سومین بار به نخست‌وزیری رسید و در
این دوره، تظاهرات ضد دولتی دانشجویان را که خواهان انجام اصلاحات سیاسی
بودند، سرکوب نمود. در این زمان جمال گورسل، فرمانده نیروی زمینی ترکیه،
لزوم انجام اصلاحات به منظور مهار مقاومت‌های مردمی به ویژه دانشجویان را
به مندرس متذکّر شد که با بی‌توجهی نخست‌وزیر مواجه شد. بدین جهت در 27 مه
1960م، جمال گورسل کودتایی ضد دولتی به راه انداخت و سران مملکت را به
محاکمه کشید. مندرس در دادگاه به جرم سوء استفاده از اختیارات، زیر پا
گذاشتن قانون اساسی، قتل دانشجویان و ارتباط نامشروع به اعدام محکوم شد. وی
شب قبل از اجرای حکم دست به خودکشی زد اما پزشکان او را از مرگ نجات دادند
عدنان مُندرس‌سرانجام در پانزدهم سپتامبر 1961م در 62 سالگی به دار آویخته
شد.
استقلال کشورهای امریکای مرکزی از استعمار اسپانیا (1821م)
کشورهای نیکاراگوئه، السالوادور، کاستاریکا، هُندوراس و گواتمالا از نواحی میانه قاره امریکای مرکزی هستند که از اوایل قرن شانزدهم، تحت استعمار اسپانیا واقع شدند. از آغاز قرن نوزدهم، موج استقلال‌طلبی در این مناطق آغاز شد و با به هم ریختن اوضاع داخلی اسپانیا و ضعف حکومت مرکزی، مناطق مستعمره به سمت استقلال به پیش رفتند. سرانجام شورش‌های گسترده مردمی نتیجه داد و در 15 سپتامبر 1821، استقلال این کشورها اعلام شد و همگی به جز السالوادور که تا آن زمان یکی از ایالات گواتمالا بود، پس از استقلال به امپراتوری بزرگ مکزیک پیوستند.
در سال 1823م، این کشورها از امپراتوری مکزیک جدا شده و همراه با کشورهای منطقه، اتحادیه دیگری را به نام فدراسیون ایالات امریکای مرکزی تشکیل دادند. این اتحادیه نیز چندان دوام نیافت و در سال 1839 از هم گسیخت. پس از فروپاشی این اتحادیه، هر یک از کشورها به استقلال کامل دست یافته و حکومتی مرکزی تشکیل دادند.
تصرف اسکندریه مصر توسط قوای متجاوز انگلیسی (1882م)
شهر اسکندریه در سال 332 قبل از میلاد توسط اسکندر مقدونی ساخته شد و پس از آن در طی سال‌های متمادی، محل علم و دانش و هنر بوده است. در اواخر قرن هجدهم به اشغال فرانسویان درآمد. این شهر که به وسیله یک کانال به رود نیل متصل می‌شود و خود نیز در ساحل دریای مدیترانه قرار دارد اهمیتی تجاری نیز دارد. در اواخر قرن نوزدهم بار دیگراهمیت و جایگاه اقتصادی اسکندریه باعث شد تا توجه دولت‌های انگلیس و فرانسه به آن معطوف گردد. در سال 1880م پادشاه وقت مصر، نظارت مشترک فرانسه و انگلیس بر امور مالی مصر را پذیرفت که این عمل باعث مخالفت و شورش مردم شد. توفیق پاشا ناچار شد دولتی مخالف منافع دولت‌های اروپایی بر سر کار آورد، ولی در نتیجه فشار بریتانیا و فرانسه، این دولت منحل شد. در نیمه سپتامبر سال 1882، دولت بریتانیا که از تجدید شورش مردم بیم‌ناک بود اسکندریه را تصرف کرد و در آن نیرو پیاده نمود. فرانسه از پشتیبانی از این اقدام امتناع کرد و خود را کنار کشید و بدین ترتیب، امور مصر تحت نظارت بریتانیا قرار گرفت.
کشف ویروس حامل بسیاری از بیماری ها توسط دانشمندان روسی (1892م)
علم ویروس شناسی ، پس از استفاده از واکسن آبله توسط ادوارد بوخنر (1798) ، تهیه واکسن علیه بیماری هاری بوسیله پاستور (1884) و انتقال بیماری موزائیک توتون از گیاه آلوده به گیاه سالم توسط مایر در سال 1886 آغاز شده است. در سال (1892) ایوانوسکی ، ثابت کرد که عامل مولد بیماری موزائیک توتون از صافیهای بسیار ریز نگهدارنده باکتری عبور می‌کند. ولی نتوانست به اهمیت مساله پی ببرد. تا این که بیچرنیک (1898) دانشمند هلندی که باید او را پدر ویروس شناسی به حساب آورد ادعا کرد که عامل بیماری موزائیک توتون ، باکتری نیست و عامل مسری دیگری است. استنلی در سال 1935 با استفاده از روشهای جدید خالص کردن پروتئینها ، ویروس را خالص کرد و به پاس این خدمت ، موفق به دریافت جایزه نوبل شد.
اعلام حکومت جمهوری در روسیه و پایان امپراتوری روسیه تزاری (1917م)
با اوج‌گیری مخالفت‌ها با رژیم تزار، که مشکلات ناشی ازجنگ جهانیِ اول به آن دامن می‌زد، اعتصابات و شورش‌ها، کشور روسیه را فراگرفت، به صورتی که تزار برای مقابله با این وضعیت، دسته‌هایی از نیروهای در جنگ را احضار نمود و مأموریت سرکوب مردم رابه آن‌ها واگذار کرد، گرچه دراین میان، بسیاری از سربازان نیز به مردم پیوستند. اوج‌گیری مشکلات، باعث شد تا تزار برای فرونشاندن اعتراضات، به انحلال پارلمان روسیه موسوم به دوما بیاندیشد. در نیمه مارس 1917م تزار نیکلای دوم استعفا داد و دولت جدیدی شکل گرفت. این دولت با اعلام حکومت جمهوری در نیمه سپتامبر 1917، برنامه‌های اصلاحی را در دستور کار قرار داد اما از حل مسائل بنیادین، سر باز زد. حکومت جمهوری، چند ماه بیشتر به حیات خود ادامه نداد چرا که با رسیدن لنین و یارانش و بر پا شدن انقلاب اکتبر، حکومت جمهوری شوروی سوسیالیستی روی کار آمد.
شکست چین از ژاپن در 1894
15سپتامبر سال 1894 ژاپن در جنگ « پینگ یانگ » چین را شکست داد. علت شکست چین که تن به قبول شرایط سخت ژاپن داد ؛ وجود فساد در دستگاه اداری چین و ضعف تدارکاتی، تسلیحاتی و آموزشی ارتش این کشور بود. هدف ژاپن از این جنگ، کوتاه کردن دست چین از شبه جزیره کره، تصرف تایوان و جزایر پسکادور و گرفتن امتیازهای تجاری بیشتری بود که به همه این اهداف رسید. باید توجه داشت که شرح تجاوزات نظامی خارجی و ظلمهایی که در قرن 19 و بیمه اول قرن 20 بر مردم چین وارد شده در کتابهای درسی مدارس این کشور مندرج است و مطالعه این رویدادها بر میهندوستی چینیان و تمایل آنان به داشتن یک نیروی نظامی شکست ناپذیر می افزاید.
تولد الیور استون کارگردان آمریکایی (1946 م)
ویلیام الیور استون کارگردان ٬ نویسنده و تهیه کننده آمریکایی٬ به واسطه کارگردانی سری فیلم هایی که در مورد جنگ ویتنام ساخته شده بود به شهرت رسید و تا کنون دو بار موفق به دریافت جایزه اسکار گردیده.
نخستین استفاده از تانک در جنگ
15 سپتامبر 1916 برای نخستین بار در تاریخ، از تانک در جنگ استفاده شد. نیروهای انگلیسی نخستین تانکها را که توسط مهندس ارنست سویتونErnest Swinton طراحی شده بودند در جبهه سم (Somme) در فرانسه بر ضد آلمانی ها بکار بردند. آلمانی ها در این روز با دستگاهی رو به رو شدند که گلوله تفنگ بر آن اثر نداشت و می توانست از خاکریزها و سنگرها بگذرد و با توپ، از طرفین خود شلیک کند.
ارتش انگلستان نخستین تانک را در سپتامیر 1915 آزمایش کرده بود و یک سال طول کشیده بود تا 49 دستگاه از آن را بسازد که 11 دستگاه از این تانکها روز 15 سپتامبر 1916 (90 سال پیش در روزی چون دیروز) در جبهه سم وارد عملیات شده بودند. طولی نکشید که وسیله دفع این جنگ افزار (بازوکا) ساخته و بکار گرفته شد.
برخی از رخدادهای امروز
1930: حزب سوسیالیست ملی کارگران آلمان (حزب نازی ) در انتخابات این کشور 107 کرسی به دست آورد.
1944: روزولت و چرچیل مذاکرات مهم خود در کوبک (کانادا) را که در آن استراتژی مشترک و درازمدت دو کشور (مادر و فرزند) و سایر مهاجرنشین های انگلستان در گوشه و کنار جهان از جمله استرالیا پی ریزی شد آغاز کردند.
1959: خروشچف به عنوان نخستین رهبر مسکو در طول تاریخ وارد ایالات متحده شد.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید