به گزارش
خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران، مجلس شورای اسلامی پس از معرفی اعضای کابینه از سوی رئیس‌جمهور منتخب، کار بررسی وزرای پیشنهادی و رای اعتماد به کابینه را آغاز می‌کند.
گفتنی است، رأی اعتماد رأیی است که نمایندگان مجلس به دولتی که مایلند بر سر کار بماند در ابتدای تعیین دولت و پس از تقدیم برنامه خود یا پس از استیضاح می‌دهند.
در واقع، رای اعتماد اصطلاحی است پارلمانی، به معنای رأیی که اعتماد بر کسی داشتن را تأکید و استوار سازد. رأیی که نمایندگان مجلس به دولتی که برنامه و اعمال او را تأیید کنند، می‌دهند.
بر اين اساس به نحوه بررسي راي اعتماد وزرا از سوي مجلس از منظر قانون اساسي و آئين‌نامه داخلي مجلس پرداخته‌ايم:
اصل 87 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به نحوه راي اعتماد وزرا از مجلس اشاره مي‌كند: "رئيس جمهور براي هيات وزيران پس از تشكيل و پيش از هر اقدام ديگر بايد از مجلس راي اعتماد بگيرد. در دوران تصدي نيز در مورد مسائل مهم و مورد اختلاف مي‌تواند از مجلس براي هيات وزيران تقاضاي راي اعتماد كند.
اصل 133قانون اساسي نيز نحوه راي اعتماد به وزرا را اينگونه تصريح مي‌كند" وزرا توسط رئيس جمهور تعيين و براي گرفتن راي اعتماد به مجلس معرفي ميشوند، با تغيير مجلس، گرفتن راي اعتماد جديد براي وزرا لازم نيست. تعداد وزيران و حدود اختيارات هر يك از آنان را قانون معين مي‌كند."
همچنين در آئين‌نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي با اعمال اصلاحات مصوب 26 آذر 1387 فصلي تحت عنوان نظارت وجود دارد كه مبحث اول آن به نحوه بررسي و راي اعتماد به هيات وزيران مي‌پردازد.
طبق ماده 188 آئین‌نامه داخلی مجلس، رئيس جمهور ظرف دو هفته پس از انجام مراسم تحليف و يا بعد از استعفا يا سقوط دولت، كتبا اسامي هيات وزيران را به همراه شرح حال هر يك از وزيران و برنامه دولت تسليم مجلس مي‌کند. رئيس مجلس مكلف است در اولين فرصت در جلسه علني وصول معرفي نامه وزيران را اعلام و پس از قرائت دستور تكثير آن را صادر کند.
براساس ماده 189 آئین‌نامه داخلی مجلس، جلسات مجلس يك هفته پس از معرفي دولت براي بحث و بررسي خط مشي و اصول كلي برنامه دولت و اخذ راي اعتماد براي هيات وزيران به طور متوالي تشكيل مي‌شود، با پيشنهاد رئيس و تصويب مجلس، جلسات بصورت صبح و بعد از ظهر برگزار خواهد شد. مجلس در اين جلسات نطق نخواهد داشت.
طبق ماده 190 آئین‌نامه داخلی مجلس، قبل از تشكيل اولين جلسه بررسي برنامه‌هاي دولت و اخذ راي اعتماد هيات وزيران نمايندگان مخالف و موافق، برنامه خط مشي و اصول كلي و تركيب هيات وزيران و نيز نمايندگان مخالف و موافق هر يك از وزيران به تفكيك برنامه و هر وزير در برگه‌هاي جداگانه يا دستگاه الكترونيك ثبت نام مي‌کنند.
همچنین هر يك از نمايندگان حق دارند تمام يا قسمتي از وقت خود را در اختيار نماينده ديگر قرار دهند. در شروع بحث در مورد هيات وزيران، رئيس جمهور برنامه دولت را تشريح و ضمن معرفي وزيران از تركيب هيات وزيران دفاع خواهد كرد. پس از آن مجلس بررسي برنامه دولت و تركيب هيات وزيران را با اظهارات پنج نفر از نمايندگان مخالف و پنج نفر از نمايندگان موافق با حفظ ترتيب يكنفر مخالف و يكنفر موافق و هر كدام براي مدت پانزده دقيقه انجام خواهد داد.
رئيس‌جمهور با كساني كه وی تعيين خواهد کرد به سوالات و اظهارات مخالفان پاسخ مي‌دهند. مجموع مدت نطق اوليه رئيس‌جمهور و دفاعيات اخير دو و نيم ساعت خواهد بود. در پي اظهارات و دفاعيات رئيس‌جمهور، مجلس شور در مورد برنامه‌ها و صلاحيت هر يك از وزيران را به صورت جداگانه آغاز خواهد كرد. در مورد هر وزير دو نفر از نمايندگان مخالف و دو نفر از نمايندگان موافق با حفظ ترتيب يكنفر و موافق هر كدام براي مدت پانزده دقيقه فرصت خواهند داشت.
پس از آن وزير و در صورت صلاحديد رئيس‌جمهور به مدت سي دقيقه، براي دفاع از برنامه و صلاحيت وزير مطروحه وقت خواهند داشت. بحث و بررسي براي تك تك وزيران به ترتيب حروف الفباي وزارتخانه به همين شيوه انجام مي‌شود. رئيس‌جمهور مي‌تواند با استفاده از وقت وزيران در پايان و به طور يكجا از آنان دفاع کند. پس از آن راي‌گيري به عمل آيد و شمارش و اعلام نتيجه آرا پس از راي‌گيري براي همه وزرا صورت خواهد گرفت.
لازم به ذکر است؛ که بر اساس ترتیب حروف الفبا، کار بررسی وزاری 18 وزارتخانه به ترتیب وزارت آموزش و پرورش، ارتباطات و فناوری اطلاعات، اطلاعات، امور اقتصادی و دارایی، امور خارجه، درمان و آموزش پزشکی، جهاد کشاورزی، دادگستری، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت، علوم، تحقیقات و فناوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی، کار، تعاون و رفاه اجتماعی، کشور، نفت، نیرو و ورزش و جوانان خواهد بود.
سوالات كتبي نمايندگان در طول مدتي كه برنامه دولت مطرح است از طريق رئيس مجلس به رئيس‌جمهور با وزير مربوط ارائه خواهد شد.
در روند بررسی وزرا و اخذ رای اعتماد از سوی مجلس شورای اسلامی، طبق چندین تبصره نیز به شرح زیر مطرح است:
تبصره 1- در موارد معرفي يك يا چند وزير (كمتر از نصف مجموعه وزرا) از نطق اوليه رئيس‌جمهور به مدت يك ساعت بدون بحث در كليات برنامه‌ها و تركيب هيات وزيران تنها در مورد برنامه‌ها و صلاحيت وزيران پيشنهادي به ترتيب فوق‌الذكر اقدام خواهد شد.
تبصره2- چنانچه مجلس به يك يا چند وزير راي اعتماد نداد و يا وزارتخانه‌اي به هر دليل وزير نداشته باشد رئيس‌جمهور موظف است با رعايت اصل يكصد و سي و پنجم 135 قانون اساسي حداكثر قبل از سه ماه فرد يا افراد ديگري را براي اخذ راي به مجلس معرفي کند.
براساس ماده 191 آئین‌نامه داخلی مجلس، در مورد اصول 87 و 136 قانون اساسي، كيفيت راي اعتماد به وزير با هيات وزيران و همه مسائل مربوط به آن طبق اين آئين‌نامه خواهد بود. تشخيص مسائل مهم در مورد اختلاف مذكور در اصل 87 كه دولت مي‌تواند در زمينه آن‌ها از مجلس راي اعتماد بگيرد با هيات وزيران است.
انتهای پیام/