امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 28 اردیبهشت 1392 خورشیدی برابر با 7 رجب 1434 هجری و 18 می 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
روز بزرگداشت «حکیم عمر خیام نیشابوری»28
اردیبهشت در جمهوری اسلامی ایران به عنوان روز بزرگداشت دانشمند شهیر
ایرانی، حکیم عمر خیام نیشابوری نام‌گذاری شده است. ما نیز در این مقال به
شرح مختصری از زندگی این حکیم و شاعر برجسته می‌پردازیم. ابوالفتح عمر بن
ابراهیم خیام نیشابوری، فیلسوف، ریاضی‌دان، منجم، پزشک، شاعر و نویسنده
بزرگ ایران، در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری زندگی می‌کرده است.
ولادتش در حدود سال‌های 417 الی 440 قمری در نیشابور اتفاق افتاد. خیام از
شخصیت‌های تاریخی است که در باب او داستان‌های مجعول بسیاری ساخته‌اند و
همین افسانه سازی سبب شده است که در باب احوال و اقوال او اتفاق نظری بین
پژوهندگان وی نباشد. شهرت خیام
در دوران زندگی او بیشتر در حکمت، طب، نجوم و ریاضیات بود، لیکن امروز او
را در جهان بیشتر به سبب رباعیات فلسفی لطیفش می‌شناسند. این رباعی‌ها
بسیار ساده و دور از تصنع و تکلف‌اند و با این حال مقرون به کمال فصاحت و
بلاغت و شامل معانی عالی در الفاظ موجز و استوار است. خیام در ریاضیات چند
اثر معروف دارد که کتاب جبر و مقابله از همه مشهورتر است. همچنین او مأمور
اصلاح تقویم ایرانی شد و نیز رصدخانه‌ای را تأسیس کرد. وفات خیام را در
حدود سال 515 الی 525 ق گفته‌اند. آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری در
نیشابور در جوار امامزاده محمد محروق نیشابور، میعادگاه ادب دوستان و
علاقمندان زبان و ادبیات پارسی است.
انعقاد «معاهدهٔ پاریس»، بین ایران و انگلیس در عهد «ناصرالدین شاه»(1273 ق)
هرات از دیرباز متعلق به سرزمین ایران بود ولی در زمان محمدشاه قاجار از دست ایران خارج شد. ناصرالدین شاه برای الحاق دوبارهٔ آن به هرات لشکرکشی کرد و در صفر 1273 قاین شهر را تسخیر نمود. این عمل که به مذاق انگلستان خوش نیامد باعث عکس‌العمل آنان گردید و جزیرهٔ خارک، بوشهر و برخی نواحی خوزستان را اشغال کردند. پس از این تیرگی روابط، ایران نماینده‌ای جهت برطرف نمودن کدورت‌ها به پاریس فرستاد و در آن جا پیمان پاریس امضا شد که به موجب آن، ایران حق مداخله در افغانستان را ندارد و باید از ادعاهای خود دربارهٔ هرات چشم پوشی کند. این معاهده باعث نفوذ هرچه بیشتر انگلیس در ایران گردید و به وجههٔ دولت لطمه زد.
تولد «ابن طَرّار» محدث و ادیب مسلمان (305 ق)
ابوالفتح معافی بن زکریا بن یحیی معروف به ابن طَرّار از بزرگان و اساتید علمای شافعی بود و در فقه، ادب، حدیث، نحو و لغت تبحّر داشت. این دانشمند مسلمان، تألیفات متعددی در فقه داشت اما هیچ یک از آنها به جای نمانده است. از آثار ابن طَرّار که در زمینهٔ ادب از محتوای در خور توجهی برخوردار است می‌توان به کتاب الجَلیسُ الصالحِ الکافی و الانیسُ النّاصح الشَّافی اشاره کرد. این کتاب که معروف به الجلیس و الانیس است شامل یک صد جلد می‌باشد که برخی از آنها با ذکر یک حدیث نبوی آغاز شده است و سپس مؤلف به شرح حدیث پرداخته و حکایت‌ها و قطعه‌های منظوم مناسب، نقل کرده است. ابن طرار در سال 390 قدر هشتاد و پنج سالگی در بغداد بدرود حیات گفت.
روز جهانی گنجینه و میراث فرهنگی (روز جهانی موزه)
گسترش
موزه‌های دنیا و همکاری همه‌جانبه علمی، فرهنگی و صنعتی بین آنها در جهت
دستیابی به اهداف فرهنگی، از طریق هماهنگ ساختن اقدامات بین‌المللی و تدوین
برنامه‌هایی مؤثر است که دارای خطوط اساسی همکاری مشترک و دوجانبه بین
مردم و موزه‌ها در سطح جهانی باشد. بر اساس همین اعتقاد در جلسه مجمع عمومی
کمیته بین‌المللی موزه‌ها در سال 1977 مدر مسکو، روز 18 مه (برابر با 28
اردیبهشت) به عنوان روز جهانی موزه اعلام شد و از آن سال به بعد در این روز
در همه کشورهای عضو، مراسمی به اجرا درمی‌آید. از اهداف مهم این مجمع،
گسترش موزه‌ها در سراسر جهان، همکاری همه‌جانبه موزه‌ها در جهت رسیدن به
اهداف فرهنگی، جلوگیری از نابودی فرهنگ بومی هر کشور و ایجاد مانع در برابر
فرهنگ‌های بیگانه است. همچنین هدف از تشکیل مکانی به نام موزه، نگهداری
آثار گذشتگان و انتقال آنها به نسل‌های آینده، ایجاد و تقویت تفاهم میان
ملل و اقوام، شناخت و نمایش سهم اقوام و ملل در فرهنگ و تمدن جهانی و
پیشگیری از انهدام فرهنگ بومی و جلوگیری از هجوم فرهنگ‌های نامأنوس
می‌باشد.
اولین آزمایش هسته‌ای هندوستان (1974 م)
با
انجام اولین آزمایش هسته‌ای هند در 18 مه 1974 مدر صحرای راجستان در غرب
این کشور و نزدیک مرز پاکستان، کشور هند پس از امریکا، شوروی، فرانسه،
انگلستان و چین، ششمین کشوری بود که از قدرت هسته‌ای برخوردار شد. بیست و
چهار سال بعد در ماه مه 1998 م، هند 5 آزمایش هسته‌ای دیگر انجام داد و
عملاً موفق به ساخت بمب هسته‌ای شد.
به این ترتیب، هند، با توجه به
منازعه طولانی خود با پاکستان و نیز مطرح بودن به عنوان قدرت منطقه‌ای در
جنوب آسیا، قدرت نظامی و سیاسی خود را افزایش داد. این امر تلاش پاکستان را
نیز برانگیخت و پس از چندی این کشور هم به جمع دارندگان بمب هسته‌ای
پیوست. دستیابی هند به سلاح هسته‌ای نشان داد تا وقتی که قدرت‌های بزرگ
دارنده این سلاح، از انهدام زرّادخانه سلاح‌های کشتار جمعی خود اجتناب
می‌ورزند، مسابقه تسلیحاتی در جهان تداوم خواهد یافت و کشورهای مختلف نیز
در پی دستیابی به چنین تسلیحاتی خواهند بود.
مرگ «پیر بومارْشِه» نویسنده برجسته فرانسوی (1799 م)
پیِر آگوست ین کارون دو بومارْشِه، نویسنده و نمایش نامه‌نویس فرانسوی در دوم فوریه 1732 مدر پاریس به دنیا آمد. پدرش ساعت‌ساز معروفی بود که از ذوق هنری بهره داشت و خانواده خود را به موسیقی و تئاتر و شعر علاقه‌مند ساخت. از این‌رو، بومارشه از نوجوانی به حرفه پدر روی آورد و پس از ساختن ساعت‌های خوب برای درباریان و شاه، به دربار راه یافت. او در مدت کوتاهی، ترقی زیادی کرد به طوری که به زودی در شمار اشراف درباری واقع شد. در طی سال‌های بعد، با وجودی که بومارشه بیشتر وقت خود را به کارهای دولتی مشغول بود، با این وصف آثار متعددی نوشت که برخی از آنها هم چون ریش‌تراش اُسویل و عروسی فیگارو و مادر مقصرْ، شهرتی فراوانی یافت. شهرت بومارشه، بیشتر به دو کمدی او به نام‌های ریش‌تراش اسویل و مادر مقصّر که در نوع خود آثاری بی‌نظیر بودند که نه از چیزی تقلید شده و نه کسی توانست از آنها تقلید کند. پیر آگوست ین بومارشه سرانجام در هجدهم مه 1799 مبر اثر سکته قلبی در 67 سالگی درگذشت.
آغاز عملیات استعماری ارتش فرانسه برای اشغال الجزایر (1830 م)
کشورهای استعماری طی سده‌های گذشته سعی داشتند تا به هر طریقی با تصرف نواحی گوناگون جهان، حضور خود را بر این نقاط تحمیل کنند و به مستعمرات خود بیفزایند. در این میان، فرانسه از پیش‌گامان استعمار در قاره اروپا بود که به دنبال بهانه‌ای بود تا به کشور الجزایر در شمال قاره افریقا یورش برد. در نهایت در 18 مه 1830 م پادشاه مستبد فرانسه به بهانه آن که فرمان روای الجزایر، سه سال پیش از آن، برای وصول هفت میلیون فرانک طلب این کشور از فرانسه، پاریس را تهدید کرده بود، دستور حمله به الجزایر را صادر کرد؛ اما بر خلاف تصور دولت‌مردان فرانسه، مردم الجزایر در مقابل حمله به کشورشان به شدت مقاومت کردند و حتی پس از اشغال این کشور توسط سربازان فرانسوی، امیر عبدالقادر الجزایری، سال‌ها با آنها مبارزه کرد. با این وصف، به دلیل برتری تجهیزات فرانسویان، آنان پس از کشتار مردم و سرکوب مقاومت آزادی‌خواهان الجزایر، بر این کشور مسلط شدند. اگر چه استعمارگران فرانسوی پس از تسلط بر الجزایر، به غارت منابع این کشور پرداختند، اما سرانجام مبارزات مردم منجر به استقلال الجزایر در سال 1962 مگردید.
رحلت «میرزا مهدی آیت اللَّه زاده خراسانی» (1324 ش)
میرزا مهدی آیت‌اللَّه زاده خراسانی فرزند عالم بزرگ، آخوند ملامحمدکاظم خراسانی، در حدود سال 1254 ش (1292 ق) در نجف اشرف به دنیا آمد. وی پس از آموختن مقدمات و سطوح حوزوی، قصد ادامه تحصیل داشت اما بر اثر بیماری شدید چشم، از این کار بازماند و وارد خدمات اجتماعی و سیاسی شد. میرزا مهدی در حدود سال 1280 ش سفری به ایران داشت و در جریان مشروطه، عصای دست پدر و همکار سیاسی آن مرجع بزرگ شمرده می‌شد. وی برای استقرار مشروطیت، چه در زمان حیات پدرش و چه پس از آن، بسیار فعالیت کرد. خدمات سیاسی میرزا مهدی، نه تنها در مشروطیت ایران، بلکه در استقلال عراق نیز مشهود است.
وی در جریان جنگ جهانی اول که خاک ایران مورد تجاوز قوای روسیه قرار گرفت، از طرف علمای مذهبی، برای مبارزه با اشغالگران روس به ریاست هیئتی انتخاب شد که ماموریت آن، رسیدگی به مسائل جهاد و تماس با دولت ایران به منظور اخراج روس‌ها از کشور بود. همچنین وی در جریان تبعید علمای ایرانی ساکن عراق به ایران، به همراه آنان تا قم آمد ولی سپس به بغداد بازگشت تا با استفاده از نفوذ خود، زمینه مراجعه محترمانه علما به عتبات را فراهم سازد که در این کار نیز موفق شد. سرانجام میرزا مهدی خراسانی در 28 اردیبهشت 1324 ش برابر با سال 1364 قدر هفتاد سالگی درگذشت و در جوار امام رضا (ع) مدفون گردید.
سقوط منطقه مهران به دست رژیم بعث عراق در جریان جنگ تحمیلی (1365 ش)
پس از عملیات والفجر 8 و 9 و انهدام وسیع ارتش عراق، نیروهای حزب بعث عراق آتش سنگینی را برای تصرف شهر فکه تدارک دیدند که با عکس‌العمل شایسته نیروهای هوایی و یگان‌های زمینی ارتش اسلام دفع شد.
در حالی که نبرد فکه به شدت ادامه داشت، در تاریخ 28 اردیبهشت 1365، ارتش عراق تهاجمی بسیار سنگین را به شهر مهران آغاز کرد و با شکستن خطوط دفاعی ایران، در نهایت این شهر را با 200 کیلومتر مربع از اراضی اطراف آن، به تصرف خود درآورد. در بحبوحه نبرد مهران و فکه، جبهه جدیدی در منطقه حاج عمران توسط دشمن گشوده شد و دشمن تلاش کرد تا پیروزی مهران را تکرار کند که این حمله با مقاومت بی‌نظیر رزمندگان اسلام مواجه شده و دشمن، شکست خورد.
برخی دیگر از رویدادهای امروز
1783: مهاجرت هواداران انگلستان از ایالات متحده به کانادا آغاز شد.
1804: سنای فرانسه ناپلئون را امپراتور فرانسه اعلام کرد.
1897: داستان معروف «دراکولا» نوشته بر ام ستوکر نویسنده ایرلندی انتشار یافت.
1912: والتر سیس ولو مبارز برابری انسان‌ها و مخالف هر گونه تبعیض در آفریقای جنوبی به دنیا آمد.
1927: یک عضو خشمگین شورای مدارس در یک مدرسه ایالت میشیگان آمریکا بمبی منفجر کرد که منجر به مرگ 45 نفر شد.
1980: آتش فشان کوه هلن مقدس در ایالت واشنگتن آمریکا، 57 نفر را کشت و سه میلیارد دلار زیان وارد ساخت. برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید