امروز در تاریخ؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 25 اردیبهشت 1392 خورشیدی برابر با 4 رجب 1434 هجری و 15 می 2013 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
روز بزرگداشت استاد سخن و ادب فارسی «حکیم ابوالقاسم فردوسی»
25
اردیبهشت ماه روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی، بزرگ‌ترین حماسه سُرای
ایران و یکی از حماسه سرایان بزرگ جهان است. وی در سال 319 یا 320 ش برابر
با سال 329 ق در طوس متولد شد. شهرت جهانی فردوسی، به خاطر کتاب شاهنامه
است که وی سرودن آن را از دوران جوانی آغاز کرد تا پایان عمر، بارها آن را
بررسی و ویرایش کرد و بر غنای آن افزود. شاهنامه، گنجینه میراث هزار ساله
ملت و کشور ایران و دایرة‌المعارف فرهنگ و تاریخ ایرانیان است. آن گونه که
فردوسی می‌گوید، سرودن شاهنامه، سی سال طول کشید. این اثر جاویدان فردوسی
که در شمار بهترین آثار حماسی عالم است، در حدود پنجاه هزار بیت دارد و
تاکنون به زبان‌های مختلف دنیا ترجمه شده است.
فردوسی در حفظ جانب
امانت هنگام نقل مطالب، به کار بردن نهایت مهارت در وصف مناظر طبیعی و
میدان‌های جنگ و قهرمانان منظومه خود و نیز ذکر حِکَم و مواعظ دلپذیر، کمال
توانایی را نشان داده است. فردوسی در بیان افکار و نقل معانی و رعایت
سادگی زبان، صراحت و روشنی سخن، انسجام، استحکام و متانت کلام در درجه‌ای
از قدرت است که کلامش همواره در میان استادان، نمونه اعلای فصاحت و بلاغت
شمرده شده و به منزله سخن سهل و ممتنع تلقی گردیده است. برای بزرگداشت مقام
این شاعر و سخن‌سرای نامی، روز 25 اردیبهشت هر سال به نام حکیم ابوالقاسم
فردوسی نا مگذاری شده است تا فرصتی فراهم آید که علاوه بر شناساندن این
شخصیت بزرگ ادبی به اقشار مختلف مردم، زمینه حفظ این گنجینه و میراث غنی در
همگان افزون گردد.
درگذشت «محمد بن علی واسطی» معروف به «ابن معلم» شاعر مسلمان (592 ق)
ابوالغنائم
محمد بن علی بن فارس واسطی مشهور به ابن المُعَلِّم در سال 501 قدر عراق
به دنیا آمد و تا آخر عمر در همان جا باقی ماند. او در اشعارش مضامین
اخلاقی و اجتماعی را با الفاظی ساده و روان مطرح کرده است. هم‌چنین اشعاری
در مدح و نیز موضوعات عرفانی دارد. ابنم علم هرگز از قالب‌های کهن عرب دست
برنداشت امّا گه‌گاه کوشید مضامین آنها را با الفاظ جدید، عرضه کند. تنها
اثر به جای مانده از ابن معلم دیوان اشعار اوست.
شهادت حکیم «شیخ شهاب الدین سهروردی» معروف به «شیخ اشراق» (587 ق)
ابوالفتح
یحیی بن حَبَش سُهرِوَردی ملقب به شهاب الدین، از بزرگان فلاسفه و حکمای
اسلامی است که در فقه، حدیث و دیگر علوم متداول زمان، مهارت داشت. وی حکمت و
اصول فقه را از مجدالدین جبلی آموخت و از اساتید دیگر نیز بهره برد. شیخ
شهاب الدین سالک مسلک اشراق بود که مبتنی بر ذوق و کشف و شهود و اشراقات
انوار قلبی است. او این مبانی را مطرح و منتشر ساخت و به سیر و سلوک
پرداخت. در طریقهٔ اشراق، عقل و استدلال برای رسیدن به حقایق کافی نیست،
بلکه سیر و سلوک عرفانی نیز برای رسیدن به معرفت ضروری به شمار می‌رود.
این
عارف مسلمان سرانجام به حَلَب رفت و از لحاظ علمی بر علمای آن سامان برتری
جست و مورد لطف حاکم منطقه قرار گرفت؛ اما دیدگاه‌های فلسفی و عرفانی
سهروردی باعث خشم مخالفان وی شد. پس از مدتی، بدگوییِ علمای حَلب از شیخ،
حاکم را به قتل سهروردی مصمم ساخت و سرانجام وی را در سی و شش یا چهل سالگی
به قتل رساندند. البته شکل قتل وی به صُوَر مختلف نقل شده است. حاکم پس از
مرگ شیخ پشیمان شد و مسبّبان این عمل را مجازات نمود. سهروردی با وجود عمر
کوتاه خویش کتاب‌های متعددی به فارسی و عربی نوشته است که از آن میان
می‌توان به حکمةُ الاشراق، المبدأ و الم عاد به عربی و آواز پر جبرییل و
عقل سرخ به زبان فارسی اشاره کرد.
روز بين المللي خانواده
خانواده از ابتدای تاریخ تاکنون، به عنون اصلی ترین نهاد اجتماعی،
زیربنای جوامع و خاستگاه فرهنگ ها، تمدن ها و تاریخ بشر بوده است. پرداختن
به این بنای مقدس و بنیادین و هدایت آن به جایگاه واقعی اش، همواره سبب
اصلاح خانواده بزرگ انسانی و غفلت از آن، موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و
سقوط به ورطه نابودی بوده است. اسلام به عنوان مکتبی انسان ساز، بیشترین
توجه را به والایی خانواده دارد. از این رو، این نهاد مقدس را کانون تربیت
می شمرد.
نیک بختی و بدبختی جامعه انسانی را نیز به صلاح و فساد این بنا
وابسته می داند و هدف از تشکیل خانواده را تأمین نیازهای عاطفی و معنوی
انسان از جمله دست یابی به آرامش برمی شمارد. خانواده، کوچک ترین واحد
اجتماعی و در عین حال، بزرگ ترین و اثرگذارترین واحد تربیتی در جوامع به
شمار می آید، به گونه ای که می تواند منشأ تحول فردی و اجتماعی و رشد ارزش
های انسانی در میان اعضای آن باشد.
رحلت فقیه، محدث و حکیم جلیل آیت‌اللَّه «ملاعلی علیاری» (1327 ق)
علی
بن عبداللَّه بن محمد علیاری قراجه داغی تبریزی، در سال 1236 قدر روستای
سرد رود در نزدیکی تبریز، به دنیا آمد. وی ابتدا در قریهٔ عَلیار و سپس در
نجف اشرف ساکن شد. ملاعلی علیاری عالم، فقیه، محدث، حکیم، ادیب و شاعری
بود که در نجف اشرف به کسب علوم پرداخته و از شیخ مرتضی انصاری، میرزای
بزرگ شیرازی و سید حسین کوه کمره ای اجازه روایت و اجتهاد کسب کرده بود. از
آثار وی: الم قاصد، حاشیهٔ قوانین، مِشکوةُالوُصولِ الی عِلمِ الاصول
می‌باشند. آیت‌اللَّه علیا ری طبع شعر خوبی داشت و در علم نجوم و ریاضی نیز
دارای مهارت بود. سرانجام این عالم ربانی در 91 سالگی بدرود حیات گفت و به
دیدار معبود شتافت.
رحلت عالم بزرگوار و رجالی کبیر شیعه، آیت‌اللَّه «سید محسن امین عاملی» (1371 ق)
سیدم
حسن جَبَل عاملی، ملقب به «امین»، از علمای شیعه، در 1284 قدر جبل عامل
زاده شد و پس از تحصیل مقدمات در زادگاه خود، راهی نجف گردید. وی در آن جا
در حوزهٔ درس آیات عظام آخوند خراسانی، شریعت اصفهانی، شیخ محمد طه نجف و
دیگر بزرگان جای گرفت و دانش فراوان اندوخت. سیدم حسن در 1319 قبه دمشق رفت
و حامل لوای شریعت و عهده‌دار حل و عقد امور مذهبی و تدریس و تا لیف
گردید. کتاب نفیس اعیانُ الشیعه اثر نفیس ایشان و از مهمترین مصادر اسلامی
در رجال شیعه می‌باشد.
او بیش از پنجاه سال در تالیف این کتاب رنج برد
و با این کار می‌خواست جامع‌ترین دایرة‌المعارف را در شرح احوال رجال شیعه
به رشتهٔ تحریر درآوَرد. البَحرُ الزّاخر و ضیاءُالعُقول نیز از آثار این
عالم ربانی است. امین عاملی سعی فراوانی در زدودن ریشه‌های خرافی کرد و
علاوه بر مقام علمی و دینی، پیشاهنگ استقلال طلبان سوریه بود. سرانجام این
عالم ربانی و رجالی بزرگوار شیعه، در 87 سالگی دار فانی را وداع گفت و پیکر
پاک ایشان پس از تشییع با شکوه در جبل عامل و دمشق، در جوار حرم حضرت زینب
(س) به خاک سپرده شد.
لغو امتیاز تنباکو در پی فشار ناشی از فتوای «میرزای بزرگ شیرازی» (1270 ش)
پس
از این که ناصرالدین شاه قاجار در سفر به فرنگ، دچار کم پولی می‌شود،
امتیاز کشت، تولید و فروش تنباکو به مدت بیش از نیم قرن را به یکی از
سرمایه‌داران انگلیسی به نام تالبوت واگذار می‌کند تا خرج عیاشی‌های خود در
غرب نماید. وقتی خبر در کشور می‌پیچد با مخالفت علما و مردم مواجه می‌گردد
و پس از مبارزات گسترده و گذشت هفده ماه از امضای قرارداد تنباکو، میرزای
بزرگ شیرازی در فتوای مشهور خود، استعمال تنباکو را در حکم محاربه با امام
زمان (عج) اعلام می‌کند و به شاه هشدار می‌دهد که در صورت عدم لغو قرارداد،
فرمان جهاد صادر خواهد کرد.
سرانجام پایداری علما و حمایت مردم، ناصرالدین
شاه را به پرداخت غرامت به تالبوت انگلیسی و لغو قرارداد مجبور ساخت.
فتوای تاریخی تحریم تنباکو، توطئه‌ای را که به دست ناصرالدین شاه قاجار با
واگذاری امتیاز دخانیات ایران به انگلیسی‌ها در حال شکل گرفتن بود در نطفه
نابود کرد.
اشغال هلند توسط نیروهای آلمان نازی در جریان جنگ جهانی دوم (1940 م)
نیروهای
آلمان نازی از روز دهم مه 1940 م حمله به کشورهای بلژیک، هلند و
لوکزامبورگ در غرب آلمان را آغاز کردند و پس از یک حمله شدید پنج روزه این
کشورها را اشغال نمودند. پس از تصرف هلند توسط آلمان، ملکه هلند و دولت این
کشور به انگلیس رفتند و تا آزادی هلند در سال 1945، دولت هلند آزاد را
تشکیل دادند.
تشکیل دادگاه «اُپِری» به دستور امپراتور اتریش (1687 م)
یک
سال پس از تصرف بخش‌هایی از مجارستان توسط اتریش، لئوپولد اول، امپراتور
این کشور، در 15 مه 1687 م دستور تشکیل دادگاه معروف اپری را برای مجازات
آزادی‌خواهان مجاری صادر کرد. این آزادی خواهان در پی پایان دادن به اشغال
مجارستان توسط ارتش اتریش بودند. دادگاه اپری که به قصابی اپری مشهور شد،
در مدت شش ماه کار شبانه‌روزی و با کار گیری سی جلاد، حکم قتل هشت هزار نفر
را صادر کرد و این حکم‌ها نیز به طور دسته جمعی یا انفرادی اجرا شد.
ساخت اولین کشتی بخار در فرانسه (1776 م)
هفتاد
سال بعد از این که نیروی بخار توسط دنیس پاپن، مهندس فرانسوی کشف شد، کشتی
بخار به وسیله یک فرانسوی دیگر به نام مارکی دوژوفرا ساخته شد. مارکی
دوژوفرا با استفاده از اختراع پاپن و نیز ماشین بخاری ژوزف کونی و، موفق شد
در نیمه ماه مه 1776 م اولین کشتی بخار را طراحی نموده و آن را در رودخانه
دانوب آزمایش کند. استفاده از نیروی بخار در کشتی، تحول بزرگی در صنعت
دریانوردی به وجود آورد و در سال‌های بعد، استفاده‌های فراوانی از آن شد.
صدور بیانیه شورای امنیت در محکومیت کاربرد سلاح‌های شیمیایی عراق (1366 ش)
به
دنبال عملیات پی در پی قوای جمهوری اسلامی ایران در جبهه‌های غرب و جنوب
در فروردین 1366 ش، عراق، بار دیگر سلاح‌های شیمیایی را در مقیاس وسیع به
خدمت گرفت. در این حال ایران از دبیر کل سازمان ملل درخواست اعزام هیئت
کارشناسی بررسی کاربرد سلاح‌های شیمیایی را نمود؛ و عراق نیز برای آن که از
ایران عقب نماند با ادعای کاربرد سلاح‌های شیمیایی از طرف ایران، درخواست
مشابهی را عنوان کرد. هیئت کارشناسان از سوم تا چهاردهم اردیبهشت آن سال از
دو کشور بازدید به عمل آورد و کار گیری سلاح‌های شیمیایی از جانب عراق را
در سطحی گسترده، اعلام نمود.
در نتیجه، دبیر کل سازمان ملل، گزارش هیئت را
تقدیم شورای امنیت کرد و آن شورا در رسیدگی به گزارش هیئت و نامه دبیر کل،
در 25 اردیبهشت 1366 برابر با 14 می 1987 بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد که
غیرنظامیان در ایران، بر اثر سلاح‌های شیمیایی مجروح شده‌اند. شورا در آخر
بیانیه، بدون ذکر نام از کشور عراق، کاربرد تسلیحات شیمیایی را به شدت
محکوم نمود. این بیانیه با آن که متناسب با اهمیت فاجعه نبود، لیکن
عکس‌العمل جهانی قوی و مناسبی را به نفع جمهوری اسلامی ایران برانگیخت و
کشورها و سازمان‌های بسیاری، عراق را به خاطر کاربرد مجدد سلاح‌های شیمیایی
محکوم کردند.
حمله هماهنگ آمریکا و عراق به ترمینال نفتی خارک (1367 ش)
در
ادامه حمایت‌های آمریکا از رژیم متجاوز بعث عراق در حمله به ایران، سازمان
جاسوسی آمریکا، سیا، اطلاعات محرمانه ایران را که از طریق ماهواره‌های
جاسوسی به دست آورده بود، در اختیار عراق قرار می‌داد. مقامات جاسوسی
آمریکا در دیدارهای خود با مسؤولان عراقی، آنان را تحریک می‌کردند که از
برتری نیروی هوایی خود بیشتر استفاده نمایند و هدف‌های اقتصادی ایران را که
عموماً شامل تاسیسات نفتی و برق می‌شد، زیادتر و دقیق‌تر بمباران کرده و
آنها را از بین ببرند، چرا که برآورد سیا نشان می‌داد که تعداد هواپیماها،
تانک‌ها و موشک‌های عراق، چهار برابر ایران است.
در نهایت بر اثر تحریک
آمریکا، حمله هواپیماهای پیشرفته سوپراتاندارد فرانسوی عراق به جزیره مهم و
نفتی خارک در 25 اردیبهشت 1367 موجب وارد آمدن خسارات سنگین گردید و قدرت
صدور نفت آن جزیره را از 90 درصد کل صادرات نفتی ایران به کمتر از 50 درصد
تقلیل داد.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید