به گزارش خبرنگار سياست خارجي باشگاه خبرنگاران معاهده منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي موسوم به (NON.Prolifevation. Teaty) موافقت‌نامه‌اي بين‌المللي و ناظر بر منع انتشار سلاح‌هاي هسته‌ِاي در ميان کشورهاي فاقد تکنولوژي هسته‌اي است.
معاهده منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي طي چهار سال مذاکرات فشرده در کميته خلع سلاح 18 ملت (ENT) و کميته سياسي و امنيتي مجمع عمومي سازمان ملل متحد، نهايي شد و پيش‌نويس معاهده در ژوئن 1968 به تصويب مجمع عمومي رسيد.
براساس مقررات معاهده، هر کشور مسلح به سلاح هسته‌اي متعهد مي‌شود که به انتقال تکنولوژی و تشويق يا تحريک هيچ‌يک از کشورهاي فاقد سلاح هسته‌اي برای توليد يا همچنين دستيابي به سلاح‌هاي هسته‌اي، به هر نحو ممکن، مبادرت نکند.
به موجب معاهده NPT کليه کشورهاي غيرهسته‌اي متعهد مي‌شوند که به دريافت، توليد يا دستيابي به سلاح‌هاي هسته‌اي به هر شکل ممکن اقدام نکنند.
جالب است بدانید معاهده يازده ماده‌اي مذکور پس از تصويب از سوي سه کشور هسته‌اي (بريتانيا، اتحاد جماهير شوروي و ايالات متحده آمريکا) و 40 کشور غيرهسته‌اي قابليت اجرا يافت.
امروزه اغلب کشورها اين معاهده را امضا نموده و ضوابط آن را به‌عنوان محدوديتي بر آزادي عمل خود در حوزه سلاح‌هاي هسته‌اي پذيرفته‌اند.
براي مقابله با خطر باج‌خواهي هسته‌اي در آينده، 3 قدرت هسته‌اي پيشنهاد تامين مساعدت بلادرنگ به موجب منشور ملل متحد، به هر کشور فاقد سلاح هسته‌اي که قرباني تجاوز با بهره‌گيري از سلاح‌هاي هسته‌اي شده و يا هدف تهديد به چنين تجاوزي واقع شده باشد را در قالب اقدامي از ناحيه شوراي امنيت ارائه کردند.
معاهده منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي نشانگر پيشرفت عمده‌اي در مسير تلاش براي مهار خطر جنگ هسته‌اي است.
وقفه طولاني در مذاکرات ناظر بر اين معاهده، ناشي از مناقشه بر سر تلاش‌هاي غرب براي استقرار ناوگاني از کشتي‌هاي مجهز به موشک‌هاي پولاريس در چارچوب ناتو، براساس طرح نيروي چند جانبه MLF بود.
شوروي به‌ویژه در هراس از قابليت هسته‌اي آلمان اعلام کرد چنين ساز و کاري متضمن تکثير سلاح‌هاي هسته‌اي است.
زماني که بروز انشقاق در درون ناتو، ايالات متحده را وادار به انصراف از پروژه MLF نمود، مذاکرات بعدي با شوروي منجر به حصول توافق در خصوص معاهده NPT شد و اهداف عمده اين معاهده مشتمل بر کاستن از خطر جنگ هسته‌اي، تشويق پيشرفت در تلاش‌هاي ناظر بر خلع سلاح هسته‌اي و همياري در توسعه صلح‌آميز انرژي هسته‌اي در تمامي کشورهاست.
هدف اساسي معاهده NPT ابقا وضع موجود به معناي انحصار قدرت هسته‌اي نزد تنها پنج کشور است که اين امر در ذات خود تبعيض‌آميز است اما از آنجا که هر افزايشي در اعضا باشگاه هسته‌اي، خطر وقوع جنگ هسته‌اي را از رهگذر خطاي محاسبه و يا گسترش رقابت افزايش مي‌دهد، معاهده مذکور ناظر بر امنيت تمامي کشورهاست.
منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي از سوي بيش از 20 کشور که يحتمل بيشتر به زيربناي علمي، فني و صنعتي لازم براي ايجاد قابليت توليد سلاح‌هاي هسته‌اي دست يافته‌اند و يا عن‌قريب دست خواهند يافت،مورد تهديد قرار گرفته است.
کشورهايي که در حال حاضر، از حيث دسترسي به تکنولوژي لازم و عناصر شکافت‌پذير هسته‌اي از استعداد دستيابي به سلاح‌هاي هسته‌اي برخوردارند عبارتند از هند،پاکستان،آفريقاي جنوبي، برزيل،مصر،ژاپن، آلمان و ايتاليا اما بايد گفت کشورهاي ديگر نيز فاصله چنداني با کشورهاي مذکور ندارند.
بعضي از کشورها تبديل به مانعي بزرگ براي ايجاد يک نظام کنترل کارآمد شده‌اند چرا که از امضا و تصويب NPT خودداري مي‌کند.
علاوه بر معاهده منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي، کوشش‌هايي در قالب مذاکرات براي تحريم فراگير تمامي آزمايش‌هاي هسته‌اي و همچنين ايجاد مناطق و قاره‌هاي عاري از سلاح‌هاي هسته‌اي به منظور تحديد انتشار سلاح‌هاي مذکور صورت پذيرفته است.
انتهای پیام/