آیه ۸۵ سوره اسراء
وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي وَمَا أُوتِيتُم مِّن الْعِلْمِ إِلاَّ قَلِيلًا
و در باره روح از تو مىپرسند بگو روح از [سنخ] فرمان پروردگار من است و به شما از دانش جز اندكى داده نشده است
*این ماییِ ما صرفاً همین است که خداوند ما را به خود منسوب فرموده و از گوهر ذات خود ما را افاضه ای جاودانه کرده است و آن مقام خلافت که ما را عطا کرده اند نیز خلعتی از همین اضافۀ تشریفیه است.
*روح که غربیان در اساطیر خود او را پسوخه (Psyche) یا پسی شه خوانده اند نام دختری است در منتهای زیبایی که مایه رشک ونوس، الهۀ زیبایی، است. این داستانِ الهام بخش و بینش آور در کتب اساطیر یونان و رم به تفصیل آمده است.
*مولانا نیز روح را دختر زیبایی معرفی می کند که عقل را به مراقبت او گماشته اند و عقل از غیرت می کوشد که او را از دیدۀ همگان پنهان دارد زیرا می داند که این زیبایی تاب مستوری ندارد و بالاخره خود را از پنجره ای نشان خواهد داد. از این رو به جای خاموش ماندن مرتب درباره روح سخن می گوید تا گوش ها را از قیل و قال پر کند و دلها به جمال روح متوجه نشوند.
*درابیات زیر از مثنوی، روح در عین حال رمز جمال است:
غیرت عقل است بر خوبیّ ِ روح پُر ز تمثیلات و تشبیه ای نصوح
با چنین پنهانی ای که روح راست عقل بر وی اینچنین رشگین چراست
از که پنهان می کنی ای رشک خو آنکه پوشیده ست نورش روی او
رشگ از آن افزون تر است اندر تنم کز خودش خواهم که پنهانش کنم
چون چنین رشگیستت ای جان و دل پس دهان بربند و گفتن را بهل
ترسم ار خامش کنم آن آفتاب از سوی دیگر بدرّاند حجاب
بلبلانه نعره زن بر روی گل تا کنی مشغولشان از بویِ گل
تا به قُل مشغول گردد گوششان سویِ رویِ گل نپرّد هوششان
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید