به گزارش مجله خبري به نقل از تابناک، جان دالی تحلیلگر مسائل خاورمیانه و قفقاز و استاد دانشگاه جان هاپکینز، در مطلبی در خصوص تنگنای استراتژیک-اقتصادی که اکنون آمریکا در برابر ایران با آن مواجه شده است، اشاره کرده که فشار بیشتر برای اعمال تحریم علیه ایران منجر به از دست رفتن تدریجی اعتماد دوستان آمریکا در منطقه خواهد شد. زیرا به تدریج تشدید تحریمها منافع اقتصادی متحدان آمریکا را نیز به خطر میاندازد.
وی در این مطلب آورده:
از زمانی که آمریکا جنگ خود را با تروریسم در 2001 آغاز کرد، و از زمان اقدامان نظامی گسترده این کشور علیه القاعده، ترکیه و پاکستان جزو مهمترین دوستان و متحدان مسلمان آمریکا بودهاند. ترکیه از طریق در اختیار گذاشتن حریم هوایی خود در جنگهای عراق و افغانستان و همچنین از طریق تخصیص نیروهای خود در ناتو به رهبری آمریکا برای جنگ. پاکستان نیز از طریق در اختیار گذاشتن مرزها و امکانات لجستیک برای نیروهای آیساف.
اما اکنون یک واگرایی در سیاست واشنگتن، آنکارا و اسلام آباد در حال وقوع است که موضوع آن بر سر برنامه هستهای ایران است.
هرچند آمریکا از 1979 اقدام به وضع تحریم علیه ایران کرده، اما موضوع اصلی تحریمهای اخیری است که در بخش نفت و گاز اعمال شده است و منجر به واگرایی هردو کشور پاکستان و ترکیه از سیاستهای آمریکا بر اساس منافعشان شده است. و این واگرایی تنها به مخالفت ختم نشده بلکه عملاً بی اعتنایی به تحریم را در بر داشته که دولت اوباما را در موقعیتی دشوار برای تحت فشار قرار دادن ایران گذاشته است.
اما اقدام ترکیه و پاکستان بدون شک در راستای واقعیات اقتصادی کشورشان است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده در گزارش سال 2011 خود در مورد ترکیه اعلام کرده است که در سال 2009 ترکیه تنها 25 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی تولید کرده که این امر این کشور را به شدت وابسته به واردات گاز برای نیاز داخلی کرده است. رشد مصرف گاز ترکیه طی سالهای اخیر یکی از سریعترین روندها در میان سایر کشورهای جهان بوده است.
ایران در حال حاضر 18 درصد از گاز وارداتی ترکیه را تأمین میکند و الباقی بیشتر از سوی روسیه تأمین میشود. در 29 نوامبر سال 2012 تانر ییلدیز وزیر انرژی ترکیه با صراحت تمام بیان کرد که تحریمهای اعمالی یکجانبه علیه ایران بر خلاف منافع ترکیه است و کشورش از آنها تبعیت نخواهد کرد. وی اشاره کرده بود که ترکیه عضو سازمان ملل متحد است و تنها از احکام این سازمان تبعیت میکند. وی بر اهمیت واردات نفت و گاز از ایران برای کشورش تاکید کرد و به این ترتیب هرگونه شک و شبههای از سوی واشنگتن در مورد رویکرد ترکیه را از بین برد.
حتی ترکیه به این هم بسنده نکرد و چندی بعد وزیر اقتصاد این کشور، ظفر کاگلیان اعلام کرد که ترکیه تنها متعهد به قراردادهای بینالمللی است.
اما در مورد پاکستان چطور؟
در 20 دسامبر وزیر خارجه پاکستان هینا ربانی اعلام کرد که رئیس جمهور آصف علی زرداری به زودی از ایران دیدار خواهد کرد و مشاور نخست وزیر پاکستان نیز گفت که پروژه 75 میلیارد دلاری خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان طبق برنامه تا پایان 2014 تکمیل خواهد شد.
ایران به حدی در خصوص این پروژه مشتاق است که پیشنهاد پرداخت تمام هزینههای آن را کرده است. این خط لوله 56 اینچی به پاکستان این امکان را میدهد که سالیانه 8.7 میلیون متر مکعب (310 میلیارد فوت مکعب) گاز از ایران وارد کند.
این خط لوله و پروژه حتی صدای عربستان سعودی را که اساساً به شکل سنتی روابط خوبی با پاکستان داشته است را درآورده. تا جایی عربستان از این پروژه نگران است که سفیر این کشور در پاکستان از نخست وزیر پاکستان درخواست یک دیدار برای مذاکره پیرامون مسائل فوری را کرده است، که مورد قبول نخست وزیر واقع شده.
نیاز به ذکر این امر نیست که آمریکا تا چه حد پاکستان را برای خروج از این پروژه تحت فشار قرار داد، اما چندی پیش سناتور مشاهد، اعلام کرد که اسلام آباد زیر بار فشار آمریکا نخواهد رفت زیرا این پروژه یکی از فاکتورهای داخلی برای رهایی از بحران انرژی این کشور بوده و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
با در نظر آوردن اهمیت پاکستان و ترکیه برای ماشین جنگی آمریکا در آسیای میانه، به نظر نمیرسد که بیش از این آمریکا بخواهد این دو کشور را برای قطع تجارت عادیشان در حوزه انرژی با ایران تحت فشار قرار دهد. همچنین نیازی به ذکر این مورد نیست که سایر متحدان آمریکا نیز از فشارهای این کشور به مرور به تنگ میآیند که نمونه آن ژاپن است که حتی برای ادامه تجارت خود با ایران لایحه ای به دادگاه این کشور برد.