تقویم روز؛
به گزارش مجله شبانه باشگاه
خبرنگاران، امروز جمعه ۱۷ آذر ۱۳۹۱ خورشیدی برابر با ۲۲ محرم ۱۴۳۴ هجری و ۷ دسامبر ۲۰۱۲ میلادی است.
مهم‌ترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:
آغاز تأسیس «تهران جدید» در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار (۱۲۴۶ ش)
با آغاز سلسله قاجاریه، تهران به عنوان پایتخت کشور، معرفی شد و پادشاهان در آن، اقامت داشتند. این روال بیش از هفتاد سال ادامه یافت تا اینکه در بیست و یکمین سال سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، بر اثر فزونی جمعیت، وی تصمیم گرفت که شهر را وسعت داده و شهری با نام خود در کنار تهران قدیم یا عتیق بنا کند. از این رو، در این روز برابر با یازدهم شعبان ۱۲۸۴ ق کلنگ توسعه تهران و احداث شهر جدید با نام دارالخلافه ناصری را به زمین زد و از این پس، تهران به این نام خوانده می‌شد. بدین ترتیب، شهر تهران از اطراف توسعه یافت و خندق‌هایی در جهات مختلف ایجاد گردید. همچنین در هر طرف شهر، سه دروازه با شکل‌های زیبای مشرق زمینی و کاشی کاری و مناره کوچک ساخته شد و شهر، وسعت یافت.
بلوای نان در تهران و توقیف روزنامه‌ها (۱۳۲۱ ش)
پس از روی کار آمدن قوام به نخست‌وزیری، با وجود تشکیل وزارت خواروبار و تخصیص اعتبار برای خرید گندم و آرد، وضع نان نه تنها بهبود نیافت بلکه روز به روز بدتر و نانِ نامرغوب‌تری تحویل مردم می‌شد. از بامداد روز هفدهم آذر ۱۳۲۱ ش، به علت فشار زندگی، نبودن مایحتاج اولیه و پایین بودن دستمزدها، عده زیادی از دانش‌آموزان و دانشجویان به طرف میدان بهارستان حرکت کردند. در همان حال که فریاد «نان می‌خواهیم» آن‌ها در طول مسیر طنین‌انداز بود، عده زیادتری از مردم و دانش‌آموزان در میدان بهارستان اجتماع نموده و ناگهان به مجلس هجوم بردند. پس از ضرب و شتم نمایندگان، میز و صندلی و تابلوهای مجلس را شکسته و عده‌ای از مهاجمان، اموال مجلس را غارت کردند.
به دنبال آن بازار تهران تعطیل شد و برخی از مردم به چپاول مغازه‌های خیابان‌ها پرداختند. فرماندار نظامی تهران برکنار گردید و سپهبد امیراحمدی با اختیارات کامل منصوب گردید و به دستور او به روی مردم آتش گشوده شد و عده زیادی کشته و زخمی شدند. در همین روز، خانه نخست وزیر به آتش کشیده شد و احمد قوام دستور توقیف کلیه روزنامه‌ها و مجلات را صادر کرد. این آشوب، تهران را از حالت عادی خارج نمود. حوادثی که در بلوای نان در تهران اتفاق افتاد نشان می‌دهد که بسیاری از حرکات، سازمان یافته و از قبل طراحی شده بوده است و نمی‌توان تمام آن را خودانگیخته دانست. در این حوادث، دست پنهانِ عده‌ای خاص و حتی شاه و دربار برای تحت فشار قرار دادن قوام دیده می‌شود.
تولید انبوه موشک هدایت شونده ضد زرهِ «توسن ۱» در وزارت دفاع (۱۳۷۸ ش)
این موشک برای انهدام هدف‌های زرهی، تانک‌هایی با زره واکنشی، انهدام مواضع بتونی و هدف‌های دریایی طراحی شده و دارای عمق نفوذی در حدود هشتصد میلی متر و سرعت متوسط ششصد متر در ثانیه است.
اعتراف عراق به استفاده از سلاح‌های شیمیایی در جنگ علیه ایران (۱۳۸۱ ش)
پس از آنکه سال‌ها از پایان هشت سال دفاع مقدس گذشته و سازمان ملل، عراق را به عنوان آغازگر جنگ معرفی کرده بود، مقامات بلند پایه عراقی با اعتراف به استفاده بغداد از سلاح‌های شیمایی در جریان جنگ هشت ساله با ایران ادعا کردند که عراق مجبور به استفاده و به کارگیری این نوع تسلیحات شده است. این در حالی است که ایران در طی جنگ بارها از حملات شیمیایی عراق به مردم ایران و رزمندگان اسلام خبر داده و خواستار رسیدگی به آن بود ولی با سکوت مجامع بین‌المللی مواجه می‌گردید. رژیم بعث عراق در حالی دست به بمباران‌های شیمیایی وسیع در جنگ می‌زد که مجامع جهانی و معاهدات ژنو، استفاده از تسلیحات کشتار جمعی از جمله شیمیایی در جریان جنگ‌ها را منع کرده‌اند.
تولد «حسن بن حسن» معروف به «ابن هیثم» ریاضی‌دان شهیر اسلام و جهان (۳۵۴ ق)
ابوعلی حسن بن حسن بن هیثم ابن هیثَم در سال ۳۵۴ قمری به دنیا آمد. وی فیزیکدان بود و توصیفات او دربارهٔ چشم انسان، مخاط خارجی، قرنیه، شبکیّه و عنبیّه قابل توجه است. ابن هثیم تألیفاتی دربارهٔ هیأت، هندسهٔ کائنات جَو، منطق، حساب، طبّ و تشریح دارد. اختراع ذره‌بین نیز از اوست. وی در دورهٔ خلیفهٔ فاطمی مصر به نام الحاکم باللَّه زندگی می‌کرد که از ترس این خلیفه، خود را به دیوانگی زد و پس از مرگ الحاکم، اظهار عقل نمود. ابن هیثم در دوران شکوفایی علوم در تمدن اسلامی می‌زیست و از میراث علمی عظیمی که به دست دانشمندان برجستهٔ مسلمان شرح و بسط داده شده بود، بهره‌های بسیاری برد. مهم‌ترین کتاب ابن هیثم «المَناظر» نام دارد که این اثر مورد استفاده کُپلر ستاره‌شناس آلمانی نیز قرار گرفته است. ابن هیثم در سال ۴۳۰ ق در ۷۶ سالگی در قاهره درگذشت.
آزمایش موفقیت آمیز اولین لکوموتیو جهان در انگلستان (۱۸۰۴ م)
اولین
راه‌آهن جهان در انگلستان ساخته شد که در آن وسائط نقلیه را به کمک اسب
می‌کشیدند. مبتکر این عمل ریچارد تروی تیک، یک مهندس معدن انگلیسی بود که
تجاربی را در زمینه ساخت وسایل نقلیه جاده‌ای بخاری داشت و او برای نخستین
بار، موتوری بخاری را برای کشاندن وسائط نقلیه به کار گرفت. در روز هفتم
دسامبر ۱۸۰۴ م، این موتور توانست باری به وزن ۲۰ تن را به فاصله ۱۶ کیلومتر
حمل کند.
با وجود پیش‌بینی بدبینان که می‌گفتند چرخ‌ها روی ریل
آهنی بند نخواهد شد، این آزمایش موفقیت‌آمیز بود. تروی تیک پس از چندی به
این نتیجه رسید که راه‌آهن مزبور را برای حمل مسافر هم می‌توان به کار برد.
از این رو در سال ۱۸۰۸ م راه آهن کوچکی در شهر لندن درست کرد. وی هر مسافر
را با گرفتن مبلغی در مسیری دایره‌ای شکل سوار قطار می‌کرد ولی با شکستن
یکی از چرخ‌ها، تروی تیک برنامه را کنار گذاشت و دیگران کار او را به نحو
پیشرفته‌تری ادامه دادند.
رحلت «شیخ طوسی» عالم شهیر شیعه و مؤسّس حوزهٔ علمیهٔ نجف اشرف (۴۶۰ ق)
شیخ ابوجعفر محمد بن الحسن طوسی معروف به شیخُ الطّائفه از ستارگان درخشان جهان اسلام در سال ۳۸۵ قمری در خراسان به دنیا آمد. در سال ۴۰۸ قمری یعنی ۲۳ سالگی به بغداد که مرکز بزرگ علوم و فرهنگ اسلامیِ آن زمان بود مهاجرت نمود و تا پایان عمر در عراق ماند. وی مدت پنج سال ازمحضر درس شیخ مفید مستفیض شد و ۲۳ سال هم از خدمت سیدمرتضی شاگرد ارزشمند شیخ مفید بهره‌مند گشت. شیخ طوسی پس از استادش سید مرتضی، ریاست علمی و فتوایی شیعه را بر عهده گرفت و به علت یک سلسله آشوب‌های به وجود آمده از سوی مخالفان، خانه و کتابخانه‌اش به تاراج رفت. شیخ که خانه، کتاب‌ها و دست‌نوشته‌های خود را در بغداد از دست داده بود، به نجف اشرف مهاجرت کرد.
او حوزهٔ علمی جدیدی را در آنجا به وجود آورد و پایه‌های استوار این مرکز بزرگ را بنا گذاشت به طوری که پس از گذشت هزار سال از آن تاریخ، هنوز اصالت علمی خود را حفظ کرده و دیگر مراکز اسلامی را تغذیهٔ فرهنگی می‌کند. شیخ طوسی فقه را با نگارش کتاب «المَبسوُط» وارد مرحله‌ای جدید نمود، ولی دو اثر بسیار مهم ایشان با نام «تَهذیب» و «اِستِبصار» در کنار کتاب «کافی از کلینی» و «من لایَحضُرُه الفَقیه از شیخ صدوق» کتب چهارگانهٔ حدیث شیعه را تشکیل می‌دهند. شمار آثار شیخ طوسی به بیش از ۵۰ جلد می‌رسد که التِبْیان فی تفسیر القرآن در ۱۰ جلد، تَلْخیصُ الشّافی، کتابُ الابْواب و... از آن جمله‌اند. گذشته از آثار گرانب‌ها و ارزشمند علمی، دانشوران بزرگی در حوزهٔ درسی شیخ طوسی پرورش یافتند که شمار آنان را افزون از سیصد دانشمند مجتهد نوشته‌اند. شیخ طوسی سرانجام در محرم سال ۴۶۰ قمری در ۷۶ سالگی رخ در نقاب خاک کشید و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
وفات «ملاسعد تفتازانی» فقیه و دانشمند نامی مسلمان (۷۹۲ ق)
مسعود بن عمر بن عبداللَّه خراسانی هروی ملقب به سعدالدین، و معروف به ملاسعد تفتازانی در دههٔ دوم قرن هشتم هجری در خراسان به دنیا آمد. وی در فقه، اصول، تفسیر، کلام، منطق و تمامی فنون ادبی و اکثر علوم متداول استاد کل بود و بر علوم زمان احاطه داشت. اِرشاد الحادی، اربعین، تَهذیب، المنطق و الکلام و شرح نهج‌البلاغه و نیز مختصر و مُطَوَّل از آثار اوست. برخی از کتب تفتازانی، هنوز هم در حوزه‌های علمی، تدریس می‌شوند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
آغاز جنگ چالدران بین پادشاهی ایران و امپراتوری عثمانی (۹۲۰ ق)
پس از روی کار آمدن سلطان سلیم اول به پادشاهی عثمانی در ۹۱۸ ق، وی اقدام به قتل عام بیش از چهل هزار تن از شیعیان نمود. در سال ۹۲۰ ق جنگ سختی در چالدران روی داد که به شکست شاه اسماعیل صفوی انجامید و تبریز به دست عثمانی افتاد. هرچند بر اثر مقاومت مردمی شاه عثمانی مجبور به تخلیهٔ آذربایجان شد ولی اثر این شکست تا آخر عمرِ شاهِ صفوی، او را می‌آزُرد.
آغاز به کار نخستین اتومبیل به شکل امروزی توسط «بنز» (۱۸۸۹ م)
در هفتم دسامبر ۱۸۸۹ م اولین اتومبیل جهان به شکل امروزی که به آن گردونه خودکار می‌گفتند توسط یک دانشمند و صنعت‌گر آلمانی به نام کارْلْ فردرْیک بِنْزْ ساخته شد. سوخت این اتومبیل از بنزین یا الکل تأمین می‌شد؛ و با سرعتی در حدود ۱۲ کیلومتر در ساعت حرکت می‌کرد. اتوبوس‌های امروزه، شکل تکامل یافته این نوع اتومبیل است. کارل بنز سرانجام در سال ۱۹۲۹ درگذشت.
بمباران پایگاه نظامی امریکا توسط هواپیماهای ژاپن (۱۹۴۱ م)
در حالی که جنگ جهانی دوم در اروپا به شدت ادامه داشت، در روز هفتم دسامبر ۱۹۴۱ م، ۳۶۰ فروند هواپیمای ژاپنی، پایگاه نظامی امریکا را در بندر پِرْلْ هارْبور واقع در اقیانوس آرام بمباران کردند. این عملیات زمانی انجام شد که ژاپنی‌ها مشغول مذاکره با امریکایی‌ها در مورد مسایل شرق آسیا بودند. هم زمان با این عملیات که در آن، بسیاری از ۸۶ کشتی امریکایی مستقر در این بندر منهدم شد، حمله وسیع قوای ژاپن به کشورهای جنوب شرقی آسیا و جزایر اقیانوس آرام از جمله اندونزی و جزایر جاوه و سوماترا آغاز شد و این سرزمین‌ها به اشغال نیروهای ژاپن درآمد. به دنبال حمله نیروی هوایی ژاپن به این پایگاه، فردای آن روز امریکا به ژاپن اعلان جنگ داد و جنگ جهانی دوم به شرق آسیا نیز گسترش یافت. به دنبال اعلان جنگ امریکا به ژاپن، سران آلمان و ایتالیا هم که به موجب پیمان سه جانبه، متحد ژاپن بودند، در روز یازدهم دسامبر به امریکا اعلان جنگ دادند. به این ترتیب، جنگ محدودی که در سپتامبر ۱۹۳۹ م با حمله آلمان به لهستان آغاز شده بود، پس از دو سال به یک جنگ بزرگ جهانی تبدیل گردید.
روز بین‌المللی هواپیمایی کشوری
۱۶ آذر ماه مصادف با ۷ دسامبر سالروز امضای کنوانسیون بین‌المللی هواپیمایی کشوری در سال ۱۹۴۴ است که متعاقب امضای این کنوانسیون، سازمان جهانی هواپیمایی کشوری تأسیس شد. به این دلیل مجمع عمومی این سازمان در سال ۱۹۹۲، طی قطعنامه‌ای این روز را به عنوان روز جهانی هواپیمایی کشوری تصویب و اعلام کرد که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به صورت رسمی این روز مورد تأیید قرار گرفته است.
همه ساله کشورها برای گرامیداشت این روز و یادآوری و تأکید بر اهمیت صنعت هواپیمایی کشوری در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع و نقش اساسی سازمان هواپیمایی کشوری در حفظ، ارتقا، ایمنی و کارآیی و قانونمندی در حمل و نقل هوایی نسبت به برگزاری مراسم این روز و اجرای برنامه‌های مختلف اقدام می‌کنند. در ایران نیز سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان متولی حاکمیتی، نظارتی و سیاستگذاری در صنعت حمل و نقل هوایی، برنامه این روز را با حضور مسئولین و دست اندرکاران شرکت‌های هواپیمایی و کارشناسان این صنعت در روز ۱۶ آذر ماه برگزار می‌کند.
۱۷ آذر در هشت سال دفاع مقدس
عملیات نفوذی خودی در شمال بهمنشیر ۵۹
آتش توپخانه دشمن در سوسنگرد.
درگیریهای محدود و ایذایی در قصر شیرین، گیلان غرب، سومار، زله زرد، سر پل ذهاب، کانی سخت و شورشیرین.
درگیری محدود در جاده سقز بوکان.
برخی از رویدادهای ۷ دسامبر
۱۸۷۷: توماس ادیسون گرامافونی را که ساخته بود و نخستین «جعبه ساز» جهان بود به معرض تماشا گذارد.
۱۸۹۴: «فردیناند دو لسپس Ferdinand M. de Lesseps» سازنده آبراه سوئز در ۸۹ سالگی درگذشت.
۱۹۲۵: مجلس موسسان ایران برای اصلاح قانون اساسی (برکناری قاجاریه و برقراری پهلوی) در تهران کار خود را آغاز کرد. ۵۴ سال بعد در همین ایام، قانون اساسی جمهوری اسلامی به رفراندم گذارده شد و جای قانون اساسی سابق را گرفت.
۱۹۲۶: نخستین یخچال گازی ساخته شد.
۱۹۴۵: اولین اجاق مایکرو ویو ساخته شد.
۱۹۴۸: مهندس مهدی بازرگان رئیس دانشکده فنی دانشگاه تهران شد. رئیس دانشگاه دکتر علی اکبر سیاسی و نخست وزیر وقت ساعد مراغه بود.
۱۹۸۲: برای نخستین بار در تکزاس آمریکا برای اعدام مجرم از تزریق مواد سمی = Lethal Injection استفاده شد. نخستین فردی که به این طریق اعدام شد چارلز بروک Charles Brook نام داشت.
۱۹۸۸: یاسر عرفات حق موجودیت اسرائیل را برسمیت شناخت.
۱۹۸۸: یک زمین لرزه هفت ریش‌تری ده‌ها هزار تن را در جمهوری ارمنستان کشت.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید