سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

تقویم روز؛

از زادروز فردوسی تا روز بزرگداشت حافظ

تولدحکیم «ابوالقاسم فردوسی»، روز ملی کاهش آثار بلایای طبیعی، روز بزرگداشت حافظ، حرکت امام رضا (ع) از مدینه به خراسان، مرگ «مظفرالدین شاه قاجار»، امضای قرارداد ننگین گلستان میان ایران و روسیه و ... از مهمترین رخدادهای تاریخ امروز است.

به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 5شنبه 20 مهر 1391 خورشیدی، 24 ذی القعده 1433 هجری و 11 اكتبر 2012 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخ امروز از این قرار است:

تولد شاعر نامدار ایرانی، حکیم «ابوالقاسم فردوسی» در طوس (313 ش)

حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال 313 ش مصادف با 329 ه.ق برابر با 940 م در روستای «باژ» از ناحیه طابران طوس متولد شد. وی در خانواده‌ای مرفه و ممتاز رشد و نمو کرد و در دوران جوانی به تحصیل علوم پرداخت. آنچه که از متون مختلف مشخص می‌شود، او مسلمان و شیعه بوده است و به پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) عشق و علاقه وافر داشت. اثر جاویدان فردوسی، شاهنامه نام دارد و در شمار بهترین آثار حماسی عالم است.
شاهنامه بر اثر نفوذ شدیدی که در میان طبقات مختلف ایرانیان یافت، در همه ادوار تاریخی بعد از قرن پنجم هجری مورد توجه بود و همه شاعران حماسه گوی ایرانی تا قرن اخیر تحت تأثیر آن بوده‌اند. فردوسی در حفظ جانب امانت به هنگام نقل مطالب، به کار بردن نهایت مهارت در وصف مناظر طبیعی و میدان‌های جنگ و قهرمانان منظومه خود و نظایر این‌ها و نیز ذکر مواعظ دلپذیر کمال توانایی را نشان داده است. حکیم ابوالقاسم فردوسی سرانجام در سال 411 ه. ق برابر با سال 1020 میلادی در هشتاد سالگی درگذشت و در طوس به خاک سپرده شد.


انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا پس از پیروزی انقلاب اسلامی (1358 ش)
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با پشتوانه عظیم مردم، در نهم اردیبهشت ماه 1358 ش رهبر کبیر انقلاب اسلامی، طی فرمانی به شورای انقلاب توصیه کردند که آیین نامه تدوینِ شوراهای اسلامی را تنظیم کرده تا اصل حضور و مشارکت مردم در عرصه‌های تصمیم‌گیری تأمین گردد. از این رو مردم مسلمان ایران در 20 مهر 1358 ش، با حضور در حوزه‌های رأی‌گیری، نمایندگان خود را برای عضویت در شورای شهر انتخاب کردند تا اداره شهرها را به مردم بسپارند. این انتخابات در حالی برگزار شد که تنها هشت ماه از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران گذشته بود. اما به علت نقص در قوانین، این شوراها، فعالانه به کار خود ادامه ندادند. ولی سرانجام پس از نوزده سال، در هفتم اسفند 1377، بار دیگر انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا به صورت قانونمند و فراگیر برگزار شد.

روز ملی کاهش آثار بلایای طبیعی (تصویب 1373 ش)
در ایران، 20 تا 25 مهر، هفته کاهش بلایای طبیعی نامگذاری شده است و روز 20 مهر را روز ملی کاهش اثرات بلایای طبیعی نام نهاده‌اند. شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران نظیر قرارگیری آن روی کمربند زلزله، واقع شدن در عرضهای پایین و... از یک طرف و ساخت وسازهای نامطلوب و بدون رعایت نکات ایمنی از طرف دیگر، باعث آسیب پذیری ایران در برابر بلایای طبیعی شده است.

درگذشت «محمود ریاضی» محقق و مترجم معاصر (1373 ش)
محمود ریاضی در سال 1312 ش در شهرستان دره گز به دنیا آمد. وی همزمان با وقایع ملی شدن صنعت نفت برای ادامه تحصیل راهی مشهد گردید و از این زمان وارد مبارزات سیاسی شد. محمود ریاضی پس از کودتای 28 مرداد 1332 ش مدتی به دانشکده افسری رفت و سپس وارد دانشکده فنی شد. در 1341 ش فارغ‌التحصیل گردید و مطالعات خود را در صنعت برق ادامه داد. محمود ریاضی در اواخر عمر، ترجمه داستان تمدن جهان از آغاز تا سال 1990 م را شروع کرده بود که اجل مهلتش نداد. ترجمه آثاری همچون ظهور و سقوط قدرت‌های بزرگ، روسیه، غرب و چین، بحران انرژی و نیز تألیف تحلیلی کوتاه از امپریالیسم از اوست. استاد ریاضی در مهرماه 1372 ش بر اثر سانحه هوایی در شصت سالگی درگذشت.

روز بزرگداشت حافظ

شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی در حدود سال 726 ق در شیراز به دنیا آمد. کمال هنر حافظ در این است که از همان عناصر در دسترس همگان، معجونی شفابخش و مفرّح تهیه کرده و استادانه و سِحرآفرینانه، آن‌ها را به خدمتِ ابلاغ پیام خود در آورده است. او تفسیر قرآن، حکمت و ادبیات عرب را به خوبی می‌دانست و چون قرآن را با چند روایت و قرائت حفظ کرده بود، به حافظ شهرت یافت. اهمیت حافظ در آن است که توانست مضامین عرفانی و عشقی را به نحوی در هم آمیزد که از دو شیوه غزل عارفانه و عاشقانه، سبک واحد و جدیدی به وجود آید.
وی افکار خود را با الفاظ بسیار زیبا و با توجه به صنایع لفظی بیان کرده و بر اثر قدرت فراوان خود در سخنوری، غالباً مضامین عالی و معانی بسیار در ابیات کوتاه گنجانیده است. شعر حافظ در فضای اسلامی غوطه‌ور است و دیوان حافظ مملو از الفاظ و تعابیر قرآنی می‌باشد. علاوه بر این، در اشعار او، اصطلاحات مربوط به تصوف، عرفان، فلسفه، کلام، تفسیر، حدیث و فقه و... به مقدار فراوان به چشم می‌خورَد.


روز اسکان معلولین و سالمندان
بیستم مهر، به نام «روز اسکان معلولان و سالمندان» نامگذاری شده است. سالمندان و معلولان حق دارند از زندگی سالم، در رفاه و بانشاطی برخوردار باشند و صرفا وجود یک سری ضعف‌های جسمانی نباید باعث شود که آن‌ها لذت زندگی را تجربه نکنند.

حرکت امام رضا (ع) از مدینه به خراسان محل حکومت مامون عباسی (200 ق)
مأمون، هفتمین خلیفه‌ی عباسی پس از پیروزی بر برادرش امین و استیلای کامل بر کشور پهناور اسلامی، تصمیم گرفت امام رضا (ع) را از مدینه به مرو مقر حکومت خود منتقل کند و با آن حضرت به ظاهر طرح دوستی و محبت بریزد و ضمن استفاده از موقعیت علمی و اجتماعی امام، کارهای او را تحت نظارت کامل قرار دهد. آوردن امام از مدینه به مرو، هر چند در ظاهر به صورت دعوت بود، اما ماهیت واقعی آن جز ایجاد محدودیت هر چه بیشتر برای امام چیز دیگری نبود.
از این جهت امام برای تفهیم ماهیت این دعوت، هیچ یک از اعضای خاندان خویش را همراه خود نبرد تا از این طریق به مسلمانان بفهماند این سفر، نوعی تبعید است نه سفری مقرون به رضایت. مامون برای خنثی کردن هدف امام دستور داد گروهی از رجال و اشراف از جمله والی مدینه ملازم رکاب امام باشند و حتی مسیر سفر امام نیز معین گشت و قرار شد که امام از طریق مدینه، بصره، خرمشهر، اهواز، قم، ری و نیشابور به مرو وارد شود. آن حضرت در 10 شوال سال 201 ق وارد مرو شد.


قتل «حسین بن منصورحلاّج» عارف و زاهد شهیر مسلمان (309 ق)
حسین بن منصور حلاج از عارفان ایران در سدهٔ سوم و دهه اول قرن چهارم در سال ۲۴۴ هجری قمری در روستای تور از توابع بیضای فارس در خانواده‌ای تازه مسلمان و سنی مذهب متولد شد و در دارالحفاظ شهر واسط به کسب علوم مقدماتی پرداخت. او در ۱۲ سالگی حافظ قرآن شد. سپس برای درک مفاهیم قرآن نزد سهل بن عبدالله تستری رفت و راه و رسم تصوف را از او آموخت و خرقه پوشید. در ۱۸ سالگی به بغداد رفت و از آنجا راهی بصره شد و نزد عمرو بن عثمان مکی ۱۸ ماه همنشین شد.
در این ایام شطحیات حلاج آغاز گشت و از این رو بود که عمرو بن عثمان از او رنجید و او را از خود راند. او نیز راهی بغداد شد و در حلقه درس جنید بغدادی وارد شد اما جنید او را به سکوت و خلوت نشینی فراخواند. از حلاج کتابهای فراوان نقل شده‌است از جمله: «طاسین الازل و الجوهر الاکبر»، «طواسین»، «الهیاکل»، «الکبریت الاحمر»، «نورالاصل»، «جسم الاکبر»، «جسم الاصغر»، و «بستان المعرفة». دیوان اشعاری نیز از او به زبان عربی به جای مانده که در اروپا و ایران به چاپ رسیده‌است.


درگذشت «محمد حسن اصفهانی» معروف به «صفی علیشاه» (1316 ق)
حاج میرزا محمد حسن اصفهانی از بزرگان عرفا معروف به صفی علیشاه، در سوم شعبان 1251 ق در اصفهان به دنیا آمد. در اوایل امر مدتی در شیراز و کرمان و یزد و هندوستان به سر برد و عاقبت در تهران مسکن گزید. در این مسافرت‌ها، اصول و قواعد سیر و سلوک را آموخت و قدم به دایره‌ی عرفان گذارد. او در تهران خانقاهی وسیعی بنا نهاد و جمع کثیری به او ارادت ورزیدند. صفی علیشاه مردی دانا سخن سَنج، نیک محضر و خوش صحبت بود و مریدانش از او کرامات زیادی نقل می‌کردند. طبعی روان و منطقی استوار داشته و دارای آثاری از قبیل بَحرالحقایق، تفسیر قرآن، زُبدةُ الاسرار و عرفان الحَق می‌باشد. وفات او درتهران در 65 سالگی واقع شد و در خانقاه خود مدفون گردید.

مرگ «مظفرالدین شاه قاجار» پنجمین پادشاه سلسله‌ی قاجاریه در تهران (1324 ق)
مظفرالدین شاه قاجار مردی رئوف، مایل به آسایش رعیّت خود، ولی ضعیف النفس، بیمار و بی‌حال بود. از این جهت مُغرِضان بر او مسلط گشته و تا آن جا که توانستند، وی را از همراهی با ملت و اجرای عدالت باز داشتند. با همه‌ی این احوال، مظفرالدین شاه، دستِ خود را به خون ملت، آلوده نساخت و به واسطه‌ی اعطای فرمان مشروطیت، مورد علاقه‌ی مردم بود. مظفرالدین شاه ده روز پس از امضای فرمان مشروطه پس از یازده سال سلطنت، در 55 سالگی در تهران درگذشت.

آغاز جنگ استعماری هلند و انگلیس در افریقای جنوبی (1899 م)
پس از کشف معادن غنی طلا و الماس در افریقای جنوبی، مهاجران اروپایی به ویژه استعمارگران انگلیسی به طور گسترده به این کشور زرخیز وارد شدند. اما هلندی‌های مقیم این کشور که بوئر نامیده می‌شدند و از قرن هفدهم میلادی در این سرزمین حضور داشتند، با ورود مهاجران تازه اروپایی به این سرزمین مخالفت کردند. گرچه انگلیسی‌ها در جریان جنگ‌ها و برخوردهای سیاسی خود، از اواسط قرن نوزدهم موفق به کسب امتیازات ارضی شده بودند اما همچنان برپایه خوی استعماری خود چشم طمع به سراسر منطقه افریقای جنوبی داشتند.
بدین ترتیب در 11 اکتبر 1899 م این مخالفت به جنگی شدید و خونین بین هلندی‌ها و مهاجران تازه، تبدیل شد. در ابتدای امر، بوئرها موفق شدند پادگان‌های انگلیسی را محاصره نمایند. اما سرانجام، مهاجران با پشتیبانی دولت انگلستان توانستند، بوئرها را در این نبرد شکست دهند. اگرچه در این جنگ، رهبر بوئرها فرار کرد اما جنگجویان بوئر به نبردهای چریکی روی آوردند و انگلستان مجبور شد طی قراردادی در سال 1909 م کشوری به نام اتحادیه افریقای جنوبی تشکیل دهد و بدین گونه، استعمارگران انگلیس، ده‌ها سال بر افریقای جنوبی مسلط شدند و سیاه‌پوستان را به بردگی کشاندند.


امضای قرارداد ننگین گلستان میان ایران و روسیه (1192 ش)

با امضای قراردادی بین حاکم گرجستان و امپراتور روسیه، گرجستان تحت نفوذ روسیه قرار گرفت. علاوه بر کوچ بسیاری از ساکنان این مناطق به ایران برادر حاکم گرجستان به دربار فتحعلی شاه آمد و دولت ایران را به جنگ با روس‌ها دعوت کرد. در پی این حوادث قوای روس به شهرهای گنجه، شوش و ایروان، یورش برد. پس از این حملات بسیاری از علما، مردم را به مبارزه با کفار روس دعوت کردند. بدین ترتیب بود که دوره اول جنگ‌های ایران و روس آغاز شد و پس از گذشت ده سال از شعله‌ور شدن آتش جنگ، قوای هر دو دولت چنان ضعیف شد که طرفین آمادگی خود را برای پایان جنگ اعلام کردند.
بر همین اساس و با دخالت دولت انگلستان، عهدنامه گلستان میان دو کشور ایران و روسیه به امضاء رسید. به موجب این قرارداد، تمامی شهرهایی که تا آن تاریخ به تصرف روسیه در آمده بود، جزو خاک روسیه باقی ماند و مالکیت روسیه بر شهرهای قره باغ، باکو، دربند، لنکران و بخشی از تالش نیز پذیرفته شد. ایران نیز پذیرفت از همه دعاوی خود در مورد مناطق داغستان، گرجستان و ارمنستان چشم بپوشد. همچنین حق کشتیرانی در دریای خزر از ایران سلب گردید و در عوض، دولت روسیه تعهد سپرد که تنها نیابت سلطنت عباس میرزا ولیعهد را پذیرفته و به قدرت رسیدن او را تضمین کند.
در این قرارداد، مرزهای دو کشور دقیقاً معین نشد و همین نامعلوم بودن مرزهای دو کشور و مقررات عهدنامه گلستان موجب شد که دولت ایران از این عهدنامه سربتابد و روسیه را به نیرنگ متهم سازد. این عوامل باعث شد که جنگ دوم ایران و روسیه در سال‌های بعد شکل گیرد و عهدنامه سیاه دیگری با نام ترکمان‌چای به ایران تحمیل شود.


برخی از رویدادهای 11 اکتبر
1737: یک زلزله شدید شهر کلکته هند را ویران و 300 هزار تن را کشت.
1923: ارزش برابری پول آلمان به قدری کاهش یافت که هر 4 میلیارد مارک برابر یک دلار ارزش داشت و ادامه همین وضعیت باعث روی کار آمدن هیتلر شد.
1950: اف سی سی (کمیسیون مستقل ارتباطات آمریکا) پروانه تاسیس نخستین فرستنده تلویزیون رنگی را در این کشور به نام کمپانی رسانه ای «سی بی اس» صادر کرد.


برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.