به گزارش
گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران، شعار صفر كردن نرخ بيكاري حدوداً از دو سال پيش بر سر زبان دولتمردان
افتاد، البته در ميان دولتمردان تنها رئيس‌جمهور و معاون اول او هستند
كه‌اين شعار را سر داده‌اند.
دولت در اواخر سال 1389 بدون آن كه
طرح و برنامه خاصي در طول سال اجرا كند، به ناگاه مدعي شد كه بيش از يك
ميليون و 800 هزار شغل ايجاد كرده است. اعلام اين خبر از سوي محمود
احمدي‌نژاد و محمدرضا رحيمي- هرچند ارقام مختلفي را از يك ميليون و 100
هزار تا يك ميليون 800 هزار شغل ذكر كردند - موجب حيرت كارشناسان اقتصادي،
نمايندگان مجلس و از همه مهمتر جامعه «بيكاران» شد.
* طفره از اقناع منتقدان
در
پاسخ به موج شديد ابهاماتي كه نسبت به ادعاي دولت مطرح شد، هيچ‌گاه پاسخ
قانع‌كننده‌اي از سوي مسئولان امر در تاييد آمار اشتغالزايي 1/8 ميليوني
داده نشد.
البته در حالي كه احمدي‌نژاد و رحيمي‌مدعيان اصلي
اشتغالزايي ميليوني در سال 1389 بودند، سيبل پاسخگويي دولت در پيشگاه
نمايندگان و مردم، «وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي» و «رئيس مركز آمار» به
عنوان متوليان مسائل كار و آمار بيكاري بودند.
وزير تعاون بايد
پاسخ مي‌داد كه يك ميليون و 800 هزار شغل مورد ادعا كجا و چگونه‌ايجاد
شده‌اند و رئيس مركز آمار هم بايد پاسخگوي اين مي‌شد كه در صورت صحت ايجاد
اين ميزان شغل، نرخ بيكاري چند درصد كاهش پيدا كرده است؟
در آن سوي
ميدان اما دولتمردان تا مدت‌ها از پاسخگويي به‌اين ابهامات، طفره رفتند.
وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي هيچ‌گاه نتوانست مستندات ايجاد يك ميليون و
800 هزار شغل را ارائه كند، مركز آمار هم تا ماه‌ها از انتشار نرخ بيكاري
خودداري كرد و زماني هم كه نرخ بيكاري منتشر شد، خبري از كاهش آن نبود.
بدين
ترتيب، ادعاي ايجاد يك ميليون و 800 هزار شغل در سال 89 هيچ‌گاه به اثبات
نرسيد و اساساً هم واقعيت خارجي نداشت. اما متاسفانه رئيس‌جمهور و معاون
اولش در تمام مدت، به نوازش منتقدان پرداختند و آنها را مخالفان دولت
مي‌خواندند، مخالفاني كه چشم ديدن اين موفقيت دولت را نداشتند!
* دولت عقب نمي‌نشيند
هفته
نامه نه دی در همین ارتباط نوشت :اثبات نشدن ادعاي اشتغالزايي ميليوني در
سال 89 موجب نشد كه دولتمردان وعده‌ها و ادعاهاي جديد درباره‌ايجاد مشاغل
جديد در سال 90 ندهند. از اوايل سال 90، احمدي‌نژاد و رحيمي‌مرتباً از
برنامه دولت براي ايجاد 2/5 ميليون شغل در اين سال خبر مي‌دادند و افرادي
را كه در تحقق چنين هدفي، تشكيك وارد مي‌كردند، مورد نوازش خود قرار
مي‌دادند.
سرانجام سال 90 هم به پايان رسيد، اما نتيجه‌اي از ميزان
اشتغالزايي در اين سال به جز چند اظهارنظر جسته و گريخته منتشر نشد.
برگزاري انتخابات مجلس نهم و تغيير مجلس نيز مزيد بر علت شد تا نمايندگان،
كمتر به پاي آمارهاي تعجب‌برانگيز دولتي‌ها درباره اشتغالزايي ميليوني
بپيچند.
از ابتداي سال 91 هم وعده تازه دولتمردان، ايجاد 2/5
ميليون شغل ديگر در سال جاري بوده است. با يك حساب سرانگشتي مشخص ميشود كه
اگر تا پايان امسال وعده‌هاي دولت را محقق‌شده بدانيم، جمعاً بيش از 5/8
ميليون شغل در كشور ايجاد شده است.
اين در حالي است كه طبق آخرين
آمار رسمي، تعداد بيكاران كشور در اواسط سال 90 كمتر از 2 ميليون و 900
هزار نفر بوده است. بنابراين در صورت تحقق وعده دولت براي ايجاد 2/5 ميليون
شغل در سال گذشته و 2/5 ميليون شغل ديگر در سال جاري، حتي به فرض ورود يك
ميليون جوياي كار جديد به بازار كار كشور، بايد شاهد صفر شدن نرخ بيكاري در
اسفندماه امسال باشيم. بنابراين در صورت پذيرش ادعاهاي دولت، در اسفندماه
امسال مي‌توان جشن ريشه‌كن شدن بيكاري در كشور را برگزار كرد!
* كجاست آن وعده‌هاي پرحرارت؟
ليكن هر چه به زمان موعود نزديك‌تر مي‌شويم، حرارت و دفعات سخنان رئيس‌جمهور و معاون اولش درباره ريشه‌كن شدن بيكاري، كمتر ميشود.
پارسال
همين موقع، احمدي‌نژاد منتقدان ادعاي اشتغالزايي ميليوني دولت را به باد
انتقاد مي‌گرفت، اما امسال كه به زمان رونمايي از وعده‌هاي دولت و افتادن
پرده از حقايق، نزديك‌تر مي‌شويم كمتر سخني از اشتغالزايي 2/5ميليوني
ميشود.
شايد دادن وعده‌هاي دهان پركن درباره اشتغالزايي و سپس
ادعاي تحقق اين وعده‌ها براي كوتاه‌مدت امتيازي محسوب مي‌شد، اما در
ميان‌مدت آن اشتغالات ميليوني بايد جايي خود را نشان دهد.
هرقدر هم
دولتمردان منتقدان آمارهاي اشتغالزايي را به كارشكني و ارتباط با بيگانگان
نسبت دهند، اما نمي‌توانند واقعيت بيكاري را از بطن جامعه پر كنند.
بر
فرض كه مردم، اظهارات دولتمردان درباره منتقدان آمارهاي اشتغالزايي را
پذيرفتند و اين عده را كارشكن و حسود و مخالف پيشرفت كشور قلمداد كردند،
اما چگونه مي‌توانند واقعيت بيكاري در اطرافيان و قوم و خويش خود ناديده
بگيرند.
اصلاً اگر دولت در آخر امسال هم ادعاي صفر شدن بيكاري را
مطرح كرد، افراد بيكار و جوياي كار كشور چه تعريفي از وضعيت خود خواهند
داشت؟
متاسفانه دولت احمدي‌نژاد به رغم خدمات بي‌سابقه و گسترده‌اي
كه در شش هفت سال فعاليت خود انجام داده، از بعضي جهات اقدامات خسارت‌باري
را نيز موجب شده است كه يكي از آنها همين ارائه آمارهاي نادرست درباره
اشتغالزايي در دو سال اخير است. مردم به خوبي شاهد زحمات دولت احمدي‌نژاد
بوده‌اند و احتياجي به بازي‌هاي آماري همچون بالا بردن ميزان شغل ايجادشده،
نبوده و نيست.
***
برخي وعده‌هاي دولت درباره اشتغالزايي
احمدي‌نژاد: ظرف دو سه سال مشكل بيكاري را از اين كشور ريشه كن می‌کنیم. (پنج‌شنبه 22 تير 1385)
احمدي‌نژاد: قطعاً نرخ بيکاري ما به شدت کاهش پيدا خواهد کرد و زير 5 درصد خواهد آمد که يک نُرم طبيعي است. (چهارشنبه 20 آبان 1388)
رحیمی: به زودي با اشتغالزايي مناسب در تمام استان‌ها معضل بيكاري نيز ريشه‌كن شود. (شنبه 1 آبان 1389)
احمدي‌نژاد:
پيش‌بيني شده كه سرمايه‌گذاري دولت براي ايجاد اشتغال از رشد حدود 70
درصدي برخوردار باشد و به فضل الهي با کليد خوردن اين طرح در کمتر از سه
سال نرخ بيکاري به زير 3 درصد خواهد رسيد. (چهارشنبه 15 دي 1389)
احمدي‌نژاد:
امسال برنامه دولت، توسعه توليد و ايجاد دو و نيم ميليون شغل است؛ سال
گذشته حدود يک ميليون و 700 هزار شغل جديد ايجاد شد که کار بزرگي بود و
رکورد زده شد و اميدواريم با دو و نيم ميليون شغل جديد در سال جاري و تکرار
آن در سال آينده نرخ بيکاري در كشور به حداقل برسد. (سه‌شنبه 17 خرداد
1390)
احمدي‌نژاد: سال
گذشته در زمينه ايجاد اشتغال از مرز يك ميليون و ششصد هزار شغل عبور
كرديم و دولت برنامه‌ريزي كرده است براي كنترل نرخ بيكاري طي امسال و سال
آينده 2 ميليون و پانصد هزار شغل ايجاد كند. (چهارشنبه 8 تير 1390)
احمدي‌نژاد:
بايد نرخ بيكاري به صفر نزديك شود و در كشور اين ظرفيت وجود دارد كه ظرف
يك سال، 2.5 ميليون شغل ايجاد كنيم. (يکشنبه 23 مرداد 1390)
احمدي‌نژاد: در پايان سال 1391 مشكل بيكاري از سرزمين ايران ريشه كن می‌شود. (پنج‌شنبه 24 شهريور 1390)
رحیمی:
آمارها حاكي از آن است كه برنامه‌هاي اشتغالزايي دولت به شكل مطلوبي در
حال اجرا است و اين امر نويدبخش ايجاد 2.5 ميليون فرصت شغلي تا پايان سال
جاري است. برغم همه تبليغات منفي و جوسازي‌ها عليه دولت، گزارش‌ها مؤيد آن
است كه همه بخش‌هاي دولت از جمله وزرا، استانداران، بانك‌ها و ديگر مديران
ذيربط در حال تلاش براي كاهش هرچه بيشتر نرخ بيكاري در كشور هستند. (يکشنبه
10 مهر 1390)
احمدي‌نژاد:
با توجه به تصميم دولت براي کاهش نرخ بيکاري در 2 سال آينده به 2 الي 3
درصد کارگروهي را براي اشتغال تشکيل داده و تصميمات مهمي را در آن اتخاذ
مي‌کنيم. (جمعه 15 مهر 1390)
احمدي‌نژاد:
دولت مصمم است در سال جاري 2.5 ميليون شغل ايجاد كند و با ايجاد همين
ميزان شغل در سال آينده نيز مشكل بيكاري در كشور را ريشه‌كن نمايد.
(پنج‌شنبه 3 آذر 1390)
احمدي‌نژاد: دولت به سمت ریشه‌کن کردن بیکاری حرکت می‌کند (چهارشنبه 23 آذر 1390)
احمدي‌نژاد: ريشه بيكاري از ايران عزيز كنده خواهد شد. (پنج‌شنبه 24 آذر 1390)
احمدي‌نژاد:
با حجم موجود سپرده‌هاي بانكي در كشور، براي ايجاد 2.5 ميليون شغل به
هيچ‌وجه كمبود منابع نخواهيم داشت. زماني كه دولت اعلام كرد كه براي رفع
مشكل بيكاري بايد سالي 2.5 ميليون شغل ايجاد شود، عده‌اي طبق معمول شروع به
مانع‌تراشي و مخالفت كردند، اين كه يا توان اين كار را در خود نمي‌بينند
يا به خدا اميد ندارند و يا علاقه‌اي ندارند به اينكه مشكل بيكاري به دست
جوانان اين كشور و خادمان مردم حل شود، شروع كردند به يأس‌پراكني.
(پنج‌شنبه 8 دي 1390)
احمدي‌نژاد: بايد با يک برنامه ضربتي بيکاري را از اين سرزمين الهي ريشه کن کنيم. (يکشنبه 21 اسفند 1390)
احمدي‌نژاد:
با همين طرحي كه دولت در دست اجرا دارد ميشود سالي 2.5 ميليون شغل ايجاد
كرد و تا قبل از پايان عمر دولت دهم بيكاري را از كشور ريشه‌كن كرد.
(يکشنبه 21 اسفند 1390)
احمدي‌نژاد: جشن ريشه‌كن كردن بيكاري را بر پا خواهيم كرد. (چهارشنبه 23 فروردين 1391)
* انحصار وعده‌ها
نکته
مهم آن است که به غیر از احمدی‌نژاد و رحیمی، هیچ فرد دولتی دیگری به‌ویژه
مسئولان حوزه کار و صنعت از عبارت «ریشه‌کن کردن بیکاری» استفاده
نكرده‌اند. تاکید رحیمی بر ریشه‌کنی بیکاری یا ناشی از اصرار وی در تکرار
سخنان احمدی‌نژاد است یا علت آن است که جلسات شورای اشتغال به ریاست او
برگزار می‌شود.
زماني كه وزیر تعاون، کار و رفاه یا وزیر صنعت،
معدن و تجارت و یا رئیس مرکز آمار، كه ارتباط عملیاتی و مستقیم با حوزه
کار و اشتغال دارند، کاملا ًخود را از وعده‌های رئیس دولت و معاون او، دور
نگاه می‌دارند و تلاش مي‌كنند در مواجهه با خبرنگاران به پرسش‌ها درباره
صحت آمارهاي اعلامي مقامات ارشد خويش اظهارنظر نكنند، بیشتر می‌توان به
واقعیت پی برد.
* توصيه رهبري درباره وعده‌هاي دولت چه بود؟
در
پايان از دولتمردان انتظار داريم درباره مسئله بيكاري و اشتغالزايي،
واقعيات را به مردم بگويند و به توصيه‌هاي رهبر معظم انقلاب به دولت عمل
كنند كه فرمودند: «بنده در زمينه آمارگيرى و آماردهى زيرمجموعه‌ها به
مسئولان بالا، تجربه طولانى‌اى دارم - هم در دوره رياست جمهورى، هم بعد از
آن - زياد اتفاق افتاده كه مى‌آيند و گزارش مي‌دهند كه آقا! اين كار شد،
اين كار شد، اين كار شد! وقتى انسان نزديك مي‌رود، مى‌بيند كه گزارش دروغ
نيست، اما درست هم نيست.
يك
نكته‌اى در اين هست؛ به شما دروغ نگفته‌اند، اما آنى كه شما مي‌خواهيد،
اتفاق نيفتاده و انجام نگرفته است! پس مواظبت كنيد كه آن چيزى كه شما
مي‌خواهيد، انجام بگيرد. گزارش‌هاى مكتوبى كه همراه با آمار و ارقام به ما
مي‌دهند، ممكن است در آنها چنين اختلالى وجود داشته باشد.
لذا
بايد خيلى بادقت و احتياط و وسواس، اين مصوبات - بخصوص وعده‌هايى كه به
مردم داده ميشود - تعقيب بشود و پيگيرى بشود.... آنچه كه وعده مي‌دهيد
انجام بگيرد. اگر نمي‌شود، همان وعده‌اى كه داده‌ايد، صاف بيائيد به مردم
بگوئيد نمي‌شود... در همان اوائل رياست جمهورى آقاى دكتر احمدى‌نژاد، به
ايشان گفتم كه اين مورد - يك مورد خاصى است كه نمي‌خواهم اسم بياورم و قبل
از دولت ايشان تصميم‌گيرى شده بود - ممكن است برايتان مشكلات درست كند،
بيائيد صاف و روشن به مردم و به همان مسئولين بگوئيد آقا، اين كار را ما
نمي‌توانيم انجام بدهيم! از شما قبول مي‌كنند. البته ايشان مصلحت ندانستند و
آن كار را نكردند؛ بنده هم الزامى و اجبارى نگفته بودم، پيشنهاد كردم.
من
عقيده‌ام اين است اگر چنانچه يك كارى را نمي‌توانيد انجام بدهيد - مثلاً
به فلان استان رفتيد و فلان وعده را داديد؛ حالا مى‌بينيد مشكلات و تورم
ايجاد مي‌كند يا ممكن است كارهاى ديگرى را لنگ كند - خيلى خب، صاف برويد
بگوئيد: آقا! ما اين را تصميم گرفتيم، حالا متأسفانه نمي‌شود انجام بدهيم.
اين بهتر است از اينكه كار انجام نگيرد.» (بیانات رهبر معظم انقلاب در
ديدار رئيس‌جمهوری و اعضاى هيئت دولت در سال 1387)
«چقدر
خوب است كه همه وعده‌هائى كه دولت به مردم داده، عمل بشود. اگر چنانچه
وعده‌اى به مردم داده بشود و عمل نشود، اين مشكلات درست خواهد كرد؛ نه فقط
نسبت به دولت، بلكه به نظام. آقاى رئيس جمهور اشاره كردند كه به ما
مي‌گويند شما سطح توقعات مردم را بالا برديد. اين بالا بردن سطح توقعات،
ناشى از اين نيست كه شما نواقص خودتان را گفته‌ايد، مردم توقعاتشان بالا
رفته؛ نه، توقعات با دادن وعده‌ها بالا مي‌رود. اگر ما بتوانيم به اين
وعده‌ها عمل كنيم، توقعات مردم تبديل ميشود به ايمان و اعتقاد مردم؛ اين
خوب است. كارى كنيم كه آنچه را كه گفته‌ايم انجام مي‌دهيم، انجام بدهيم و
مردم ببينند كه انجام گرفته.» (بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار
رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت درسال 1390)
***
رشد بيكاري جوانان
بررسی
وضعیت نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله كشور در فاصله سال‌های 84 تا 90
نشان می دهد که این نرخ از 23.8 درصد در بهار سال 84 به 25.7 درصد در بهار
سال 90 افزایش یافته است.
همچنین نرخ بیکاری برای جوانان 15 تا 29
ساله نیز نشان می دهد با وجود برخی نوسانات و کاهش‌های اتفاق افتاده در
برخی فصول سال‌های 84 تا 90 این نرخ همچنان بین 18 تا 23 درصد باقی مانده
است.
به صورت کلی آمارها نشان می دهد که هیچگاه در فاصله سال‌های 84
تا 90 نرخ بیکاری کل برای مردان و زنان در فصول مختلف سال کمتر از 20.3
درصد نبوده است و فقط در یک مورد مرکز آمار ایران نرخ بیکاری مردان و زنان
15 تا 24 ساله را در بهار سال 89 به میزان 14.6 درصد اعلام کرد.