ترکیه مانع دعوت ایران به ژنو شد

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران به نقل از دیپلماسی ایرانی عدم دعوت از ایران برای شرکت در نشست ژنو درباره سوریه به رغم این که کوفی عنان و روسیه بر حضور کشورمان در این نشست تاکید داشتند، کمی شگفت‌آور بود. اما شگفتی‌ها زمانی افزایش یافت که از اردن و لبنان و عربستان نیز برای شرکت در این نشست دعوت به عمل نیامد. اردن و لبنان هر دو با سوریه مرز مشترک دارند و هر دو تلاش بسیاری می‌کنند که در امور داخلی سوریه دخالت نکنند تا مبادا بحران جاری در این کشور متوجه آنها بشود. اردن از ارتباط اخوانی‌های خود با اخوانی‌های سوریه که اکنون میدان‌دار مخالفان اسد هستند، می‌ترسد و لبنان نیز از این واهمه دارد که تنش‌های جاری در سوریه که بیش از هر زمانی رنگ و بوی طایفه‌ای به خود گرفته است به آن سرایت کند. به ویژه که تنش‌های قومی طرابلس را به تازگی پشت سر گذاشته و به این درک رسیده که وضعیت حاکم بر آن تا چه اندازه حساس و شکننده است. اما دعوت نشدن از عربستان برای شرکت در این نشست نیز تا اندازه‌ای تعجب‌آور بود. عربستانی که در تهییج و تسلیح مخالفان اسد نقشی مستقیم و موثر دارد. وزارت امور خارجه روسیه در ژنو رسما اعلام کرد که واشنگتن مخالف حضور ایران، عربستان، لبنان و اردن در نشست ژنود بوده است و از این بابت ابراز تاسف کرد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز در ژنو در این رابطه همین موضع را گرفت و گفت امریکا با حضور ایران، عربستان، اردن و لبنان در نشست ژنو مخالف بود و برای همین این کشورها به این نشست دعوت نشدند. اما چرا ایران به این نشست دعوت نشد؟ آیا جدای از اختلاف‌های سنگین ایران و امریکا طرف‌ها یا کشورهای دیگری نیز در این عدم دعوت دخالت داشتند؟ در حالی که در موضوع عراق و افغانستان از ایران در نشست‌های مشابه بارها دعوت شده است چرا در این نشست به رغم اصرار کوفی عنان، نماینده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب و گرداننده اصلی این نشست بر دعوت از ایران از کشورمان دعوتی به عمل نیامد؟ روزنامه السفیر، چاپ لبنان در این باره می‌نویسد: روابط ایران و ترکیه مدتی است که آن روابط حسنه سابق نیست، به ویژه در بحران جاری سوریه فاصله میان دو کشور بیشتر شده و با سرنگونی جنگنده ترکیه‌ای در خاک سوریه این فاصله بیش از پیش افزایش یافته است. در این حادثه ایران مواضعی اتخاذ کرد که باعث ناخرسندی طرف ترکیه‌ای شده است. به گونه‌ای که ممکن بود درگیری‌های پشت پرده ایران و ترکیه در پی این حادثه عیان شوند. به گفته روزنامه السفیر مقام‌های آگاه ایرانی که نامی از آنها به میان نیامده است، می‌گویند که حمایت قاطع تهران از دمشق در حادثه سقوط هواپیمای ترکیه‌ای باعث شده تا آنکارا از کوبیدن بر طبل جنگ خودداری کند و واکنش به حرکت سوریه را به وقتی دیگر و زمانی مناسب‌تر محول کند تا در این میان با ایران درگیر نشود. به همین دلیل به گفته همین مقام‌ها ترکیه که از مواضع ایران در پشتیانی از سوریه در این حادثه به شدت ناخرسند است، تلاش کرد که جمهوری اسلامی ایران در نشست بین‌المللی ژنو به رغم پافشارهای روسیه و سازمان ملل و شخص کوفی عنان دعوت نشود تا بدین ترتیب ناخرسندی‌اش را از نقش ایران در سوریه به اطلاع مقام‌های تهران برساند. از این رو به گفته همین منابع بعید نیست که تنش در روابط دو طرف باعث شود تا مکان مذاکرات هسته‌ای میان ایران با 1+5 که قرار بود در استانبول برگزار شود، تغییر کند و به احتمال بسیار به قزاقستان منتقل شود. به ویژه که در سفر اخیر علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به قزاقستان وی نیز از میزبانی دور آتی مذاکرات توسط این کشور استقبال کرد. به گفته همین منابع سفر اخیر سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به ایران باعث شد تا یک هم‌پیمانی جدید میان ایران و روسیه که در نوع خود نخستین هم‌پیمانی میان دو کشور محسوب می‌شود، به وجود آید که از موجبات این هم‌پیمانی حمایت مسکو از مواضع تهران در مذاکرات اخیر هسته‌ای و حمایت هر دوی آنها از سوریه در جریان سقوط جنگنده ترکیه‌ای بوده که هر دو تاکید داشته‌اند که حق سوریه است که در برابر هر گونه حمله غربی – منطقه‌ای از خود دفاع کند. به گفته آنها کوتاه نیامدن ایران از حقوق هسته‌ای‌اش در مذاکرات اخیر مسکو نشانه بارزی از این هم‌پیمانی است. از این رو انتظار می‌رود ظرف روزهای آینده شاهد گسترش بیشتر این هم‌پیمانی در سیاست‌های جاری منطقه‌ای باشیم.