در دوره ی ساسانیان نیز از زعفران علاوه بر مصرف خوراکی , درمانی وآرایشی در رنگ کردن ابریشم و پارچه و الیاف فرش و همچنین در تهیه ی کاغذهای رنگی و نوشتن نامه های دربار به کار می رفته است.
پس از انقراض ساسانیان و ظهور اسلام معرفی گل و گیاهان زینتی از جمله زعفران آغاز شد و در دوران عباسیان از زعفران در خوراکی ها و مصارف دارویی بهره می برده اند .
اما در حمله ی مغول به ایران , زعفران به چین برده شد و همچنین توسط اعراب زعفران ایران به اسپانیا و از طریق اسپانیا و آسیای صغیر به اروپا راه یافت .
در حال حاضر ایران ، بزرگترین تولید کننده زعفران در دنیا است. همچنین به دلیل شرایط خاص آب و هوایی موجود در کشور زعفران تولید شده در ایران از بالاترین کیفیت برخوردار است .
در تمام نواحی که قابلیت کشت زعفران را دارند این محصول در مقابل سایر محصولات از ارزش اقتصادی بالاتری برخوردار است و به دلایل نیاز کم آبی و همچنین مقاومت بالا به تنش های محیطی و وجود نیاز آبی در فصل پاییز و زمستان به عنوان یک محصول استراتژیک در الگوی کشت استان است.
در تمام نواحی که قابلیت کشت زعفران را دارند این محصول در مقابل سایر محصولات از ارزش اقتصادی بالاتری برخوردار است و به دلایل نیاز کم آبی و همچنین مقاومت بالا به تنش های محیطی و وجود نیاز آبی در فصل پاییز و زمستان به عنوان یک محصول استراتژیک در الگوی کشت استان است.
کاشت زعفران از خرداد ماه آغاز و تا پایان شهریور ماه ادامه داردهم اکنون کشاورزان خراسان جنوبی در این روزها مشغول کاشت این محصول هستند
کشت زعفران در خراسان جنوبی 700 سال قدمت دارد
رییس سازمان جهاد کشاورزی در گفتگوبا خبرنگار باشگاه خبرنگارانبیرجند ؛ گفت : زعفران از دیر باز در مناطق مختلفی از ایران به خصوص در خراسان جنوبی کشت می شده به طوری که در کشت زعفران د ر استان قدمتی 700 ساله دارد.
غلامرضا هادربادی با اشاره به این که درحال حاضر بیش از 36 هزار خانوار بهره بردار زعفران در استان فعالیت دارند گفت: پیش بینی می شود در سال جاری حدود 50تن زعفران در استان تولید شود.
وی با اشاره به این که سال گذشته 42 تن زعفران از 13 هزار هکتار از اراضی استان برداشت شده است افزود : این میزان نسبت به سال 89 در حدود یک تن ا فزایش داشته که رشد تولید ناشی از افزایش سطح زیر کشت و افزایش عملکرد در واحد سطح است .
قاچاق پیاز زعفران به کشورهای همسایه به این محصول خدشه وارد می کند
رییس سازمان جهاد کشاورزی همچنین میزان تولیدی پیاز زعفران را 4 هزار تن در سال عنوان کرد و افزود : پیازمورد نیاز کشاورزان در استان تولید می شود
هادربادی در رابطه با قاچاق پیاز زعفران به کشورهای همسایه گفت : قاچاق این محصول، با ارزش به انحصار تولید این محصول خدشه وارد کرده است.
وی با اشاره به این که زعفران از ذخایر ژنتیکی و ارزشمند کشور بوده و باید از آن به نحو مطلوب محافظت نمود افزود : قاچاق بنه (پیاز زعفران ) می تواند این ذخایر را در اختیار سایر کشورها قراردهد که به منظور حمایت از تولید و تولید کننده زعفران , جلوگیری از قاچاق بنه زعفران از دغدغه های مهم سازمان جهاد کشاورزی بوده و همه ساله مکاتباتی با استانداری و نیروی انتظامی در این خصوص صورت می گیرد و در مواردی محموله های قاچاق پیاز زعفران توقیف و به مراتع کشت برگشت داده می شود .
پیش بینی صادرات 40تن زعفران در سال جاری
رییس سازمان جهاد کشاورزی ادامه داد: با توجه به میزان تولید , استان قابلیت صادرات حدود 40 تن زعفران را دارد که پیش بینی می شود ارزش ریالی این محصول 880 میلیارد ریال شود.
هادربادی میزان اشتغالزایی هر هکتار زعفران در یک سال زراعی را 205 تا 220 نفر روز عنوان کرد و افزود : که با احتساب 13 هزار هکتار در یک سال زراعی 2 میلیون 860 هزار نفر روز کار توسط این محصول استراتژیک ایجاد می شود .
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی افزود: با توجه به اینکه رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال سال تولید ملی , حمایت از کار و سرمایه ایرانی معرفی کرده اند حمایت از صنایع بسته بندی و فر آوری , ارائه تسهیلات مورد نیاز برای احداث مزارع زعفران به متقاضیان , ارائه تسهیلات مورد نیاز در خصوص جوان سازی مزارع زعفران , برگزاری کارگاههای آموزشی به منظور ارتقاء دانش فنی بهره برداران را از جمله اقدامات این سازمان عنوان کرد .
خرده مالکی شدید , انجام نشدن کشت به روش سنتی , پایین بودن متوسط عملکرد که تا حد زیادی متاثر از خشکسالی و گرمازدگی می باشد , تهیه نشدن شناسنامه زعفرانکاران به دلیل گستردگی بهره بردران , پایین بودن حاصلخیزی خاک و درصد مواد آلی در خاکهای استان , بالا بودن سن مزارع زعفران در برخی مناطق و کاهش دبی قنوات و عدم تامین آب کافی برای مزارع زعفران در حوزه ی قنوات از عمده ترین مشکلات اصلی برای تولید این محصول است.
م. ریکی از فروشندگان این محصول استراتژیک که بیش از 30 سال سابقه کار در اینکار سابقه داشت گفت : در حال حاضر نوسان قیمت زعفران بیش از حد بوده و دخالتهای بخش خصوصی و دولتی , خرید های تضمینی و صادرات بدون برنامه باعث نوسان قیمت بیش از حد زعفران در بازار شده است .
م.خ یکی دیگر از فروشندگان بیرجندی که سابقه 30 ساله درفروش زعفران داشت گفت: زعفران در خراسان جنوبی بزرگترین منبع درآمد روستاییان است .
وی بابیان اینکه ایران مقام اول را در تولید زعفران رادارد افزود : چرا اسپانیا با تولید کمتر مقام اول را در صادرات این محصول دارد.
وی سوء استفاده برخی کسبه های غیر متعهد بازار را از جمله مهمترین مشکلات در این عرصه دانست وافزود : امیدواریمهرچه سریعتر با این کسبه ها برخورد شود.
یکی دیگر از فروشندگان این محصول با ارزش که بیش از 50 سال سابقه کاری داشت گفت: تاکنون دولت اقدامات خوبی را در این عرصه به انجام رسانده که در حال حاضر ما باید بیش از گذشته برای ارتقا و پیشرفت این محصول استراتژیک گام برداریم./س