کوه‌هایی که بی‌بوته می‌شوند
فصل بهار است و بازار پر شده است از گیاهان خوراکی چبده شده از دامنه کوه که بوی تازگی آن‌ها از چند متر آن طرف‌تر نیز قابل حس است، هر چند قیمت‌های این گیاهان بالاست.
کلوس، قارچ کوهی، شِنگ، مُچه، تره و سیر کوهی، گل برنجاس، کنگر و موسیر در بازار از سوی برخی از دستفروشان در معرض فروش قرار گرفته است و این گیاهان همچنان خریداران و طرفداران خود را دارد.
حتی برخی از مسافرانی که در این روز‌ها به چهارمحال و بختیاری سفر می‌کنند و شناختی از گیاهان خودرو و مرتعی دارند، با بیل‌های کوچک یا وسایل دیگر، خاک را زیر رو می‌کنند و به دنبال چیدن موسیر یا کنگر تازه و شنگ و مُچه از دل دامنه کوه‌ها یا تپه‌ها و مراتع هستند.
اما به دلیل برداشت غیر اصولی یا نابلدی درچیدن گیاه، بخشی از گیاهان خوراکی و دارویی در چهارمحال و بختیاری همه ساله در فصل بهار و آغاز رویش گیاهان مورد تخریب قرار می‌گیرند که کارشناسان عقیده دارند، این برداشت یک تهدید بلندمدت برای منابع طبیعی در استان خواهد بود.
بیشتر بخوانید
در استان یک‌هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی دارویی و خوراکی شناسایی شده است که از این تعداد ۲۷ گونه خاص استان است که در چند سال گذشته به دلیل برداشت غیر اصولی و تغییرات آب و هوایی، فرسایش خاک و خشکسالی، بروز سیلاب رو، به تخریب و انقراض هستند.
برخی از کارشناسان اعتقاد دارند هم‌اکنون زنگ خط انقراض و نابودی برای تعدادی از این گونه‌های خوراکی و دارویی از جمله "کلوس "و گرانگبین، موسیر و سایر گیاهان خوراکی و دارویی در مناطق مختلف استان به صدا درآمده است.
در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل شرایط خاص اقلیمی، جغرافیایی و اکولوژیکی، گیاهان کوهی و محلی خوراکی و دارویی از جمله قارچ، کنگر، شنگ، مُچه، بونسرخ، موسیر، سیرکوهی، سیردینگ، کاردین، آویشن، تره کوهی، سیردینگ، ریواس و کلوس رشد دارد.
اصغر احمدی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: برداشت گیاهان دارویی، صنعتی و خوراکی مرتعی در استان بدون گرفتن مجوز از این اداره‌کل ممنوع است و پیگیرد قانونی دارد.
وی افزود: همه افراد اجازه برداشت این گیاهان مرتعی را ندارند و مرتع‌داران بومی نیز در صورتی حق بهره‌برداری از مراتع دارند که طرح مرتع‌داری آن‌ها به تصویب کمیته فنی رسیده باشد و کارشناسان بر آن نظارت کنند.
احمدی با بیان اینکه بیش از ۴۰۰ گونه دارویی، صنعتی و خوراکی در استان رویش دارد، تصریح کرد: از این تعداد رویش ۳۷ گونه مختص استان است.
وی با بیان اینکه ناآگاهی در چگونگی برداشت، زوال تدریجی و تخریب مراتع را در پی دارد، اظهار داشت: برخی بهره‌برداران به دلیل کم‌اطلاعی اقدام به برداشت بی‌رویه و غیراصولی این گیاهان می‌کنند که این موضوع آسیب جدی به مراتع وارد می‌کند.
احمدی اضافه کرد: در صورت مشاهده تخلف برداشت، حمل و نقل و یا خرید و فروش غیرمجاز و بدون مجوز گیاهان مرتعی، برابر مقررات محموله به عنوان کالای قاچاق تلقی شده و متخلفان از سوی یگان حفاظت به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
از سوی دیگر ناآگاهی در خصوص شناخت گیاهان خودرو و چیدن بیش از حد آن‌ها گاهی علاوه بر اینکه به طبیعت آسیب می‌زند باعث ایجاد مسمومیت در بین افراد نیز می‌شود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی چهارمحال و بختیاری گفت: هر ساله با شروع فصل بهار موارد مسمومیت با قارچ‌های خودرو و گیاهان دارویی و سبزیجات محلی سمی در استان گزارش می‌شود.
علی احمدی اظهار داشت: از جمله خطراتی که در فصل بهار افراد را تهدید می‌کند مصرف قارچ‌های خودرو سمی است که گاه می‌تواند مسمومیت‌های شدیدی را به همراه داشته باشد و کبد، کلیه و حتی مغز را از کار انداخته و باعث خسارت جسمانی به افراد شود.
وی افزود: ممکن است مسمومیت شدید با قارچ‌های سمی در مواردی منجر به تهدید جان فرد شود و خطر مرگ به همراه داشته باشد.
احمدی اضافه کرد: در مورد مصرف قارچ‌ها باید بیشترین دقت صورت گیرد چرا که امکان خوراکی بودن قارچ‌ها تنها در آزمایشگاه‌های ویژه قابل تشخیص است و هیچ آزمایشی برای تشخیص خوراکی بودن قارچ از سوی افراد عادی و محلی وجود ندارد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: مسمومیت با قارچ ابتدا از چهار تا ۲۴ ساعت پس از مصرف با علایمی نظیر تهوع و استفراغ، اسهال و شکم درد و تعریق بروز می‌کند و گاهی علایم دیگری مانند توهم، خواب آلودگی، تشنج و یا بی قراری را نیز در پی دارد.
احمدی ادامه داد: مسمومیت کبدی، کلیوی یا آسیب‌های مغزی، علایمی است که در ادامه بروز می‌یابد.
منبع: خبرگزاری ایرنا
