به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، با گذشت ۳۰ سال از درنظرگرفتن محلی که قرار بوده به طور موقت به عنوان زباله گاه نیشابور باشد هنوز جا به جایی زباله گاه انجام نشده است.
این اتفاق در حالی افتاده است که مطابق اظهارات مسئولان حداقل شش سال است که بحث انتقال این زباله گاه مطرح است و حال سوالی که پیش می‌آید این است که مدت ۳۰ سال برای فعالیت موقت و شش سال برای جا به جایی این زباله گاه غیر استاندارد و بدون مجوز کافی نیست و چه کسی پاسخ گوی این تعلل‌ها و تخریب محیط زیست خواهد بود؟
امروزه با توجه به گسترش شهرنشینی و روند صنعتی شدن و افزایش مشکلات زیست محیطی موضوع دفع زباله به خصوص در شهر‌های پرجمعیت به یکی از مباحث اولیه و جدی حوزه مدیریت شهری و سلامت جامعه و محیط زیست تبدیل شده است.
با وجود این، این موضوع در نیشابور، دومین شهر پرجمعیت استان نادیده گرفته شده و باعث بروز مشکلات بسیار و نارضایتی مردم شده است.
برای پیگیری دقیق موضوع و دیدن شرایط محل جمع آوری زباله‌های نیشابور به سمت این محل حرکت می‌کنم. زباله گاه نیشابور در ۱۵ کیلومتری جنوب این شهر و چسبیده به شهر عشق آباد مرکز بخش ۴۲ هزار نفری و محروم میان جلگه واقع شده است.
به همین منظور با گرفتن یک تاکسی به سمت این محل می‌روم؛ در مسیر از راننده درباره محل زندگی و تاثیر زباله گاه بر زندگی آن‌ها می‌پرسم.
زباله ها بوی بسیار بدی دارند
او که در عشق آباد زندگی می‌کند، می‌گوید: متاسفانه بوی بسیار بد و شدید زباله گاه سکونتگاه‌های اطراف را تحت تاثیر قرار داده است. همچنین دود ناشی از آتش زدن زباله‌ها نیز به طور مداوم در محل‌های مسکونی به مشام می‌رسد که زندگی را برای اهالی سخت کرده است.
به سمت زباله گاه ادامه مسیر می‌دهیم زباله گاه در ۱۵ کیلومتری محور نیشابور- عشق آباد- کاشمر قرار دارد جاده‌ای دو طرفه که وضعیت آسفالت آن چیزی شبیه به فاجعه و نشان دهنده محرومیت بخش جنوبی نیشابور است به تابلوی زرد رنگی می‌رسیم که روی آن نوشته شده است: "مرکز موقت دفع نهایی پسماند‌های عادی".
یک کامیون حامل زباله روی باسکول در ورودی زباله گاه قرار دارد و منتظر است تا پس از کسب اجازه به داخل زباله گاه برود به داخل زباله گاه می‌رویم روی تابلویی نوشته شده است: "۳ کیلومتر تا محل تخلیه زباله"
با خودرو به سمت محل اصلی زباله گاه ادامه مسیر می‌دهیم؛ ظهر نسبتا سرد در آخرین روزهای پاییز است جاده خاکی و پر پیچ و خم است و هر چند دقیقه یک خودروی حمل زباله از کنارمان عبور می‌کند. کم کم بوی مشمئز کننده‌ای به مشام می‌رسد و این نشان می‌دهد به محل دفع زباله‌ها نزدیک می‌شویم.
در کنار جاده دیوار زرد رنگی به چشم می‌خورد نزدیک‌تر که می‌شویم تصویر یک اسکلت بزرگ که به نظر علامت خطر است روی دیوار خودنمایی می‌کند و کمی آن طرف‌تر روی دیوار که بخشی از یک چهار دیواری است نوشته شده: سایت امحای پسماند‌های عفونی بی خطر سازی شده.
به دلیل شرایط بهداشتی و پیش بینی نکردن ملزومات بهداشتی به داخل چهار دیواری نمی‌روم و تنها از دور در حالی که در آن باز است داخل را نگاه می‌کنم. از این زاویه چیزی به جز مقداری آهک دیده نمی‌شود؛ ساختمان یا تجهیزاتی هم به چشم نمی‌خورد، در انتهای دیوار نوشته شده است: " دفع غیر اصولی پسماند‌های پزشکی عفونی= خطر جدی برای سلامت محیط زیست. در کنار آن نوشته شده است: سازمان مدیریت پسماند نیشابور.
یک نیسان آبی نیز که بارش مشخص نیست از کنارمان عبور می‌کند و کمی آن طرف‌تر یک مرد با ظاهری به هم ریخته در حالی که سیگاری گوشه لب دارد در حال پیاده روی در کنار جاده زباله گاه است.
پس از گذراندن یک پیچ ناگهان چشمم به منظره‌ای عجیب می‌افتد. تپه‌های خاکی زیادی که تا چشم کار می‌کند مملو از زباله است. به رغم این که دو عدد ماسک روی صورت دارم بوی بد، تنفس را سخت می‌کند. به یکی از بلندی‌های اطراف می‌روم؛ جاده در میان دود ناشی از آتشی که به نظر می‌رسد جانی ندارد و فقط دود می‌کند محو شده است.
سکوت زباله گاه را صدای کلاغ‌ها می‌شکند، بین تپه‌ها یک کوچه دیده می‌شود که احتمالا محل عبور و مرور است به آن جا می‌روم تعداد زیادی سگ به دنبال هم در حال خوردن غذا، هستند.
بوی دود و زباله شرایط را برای تنفسم سخت می‌کند به سمت خودرو می‌روم و به راه ادامه می‌دهیم. جلوتر که می‌رویم به منطقه‌ای می‌رسیم که به نظر محل تخلیه نخاله‌های ساختمانی است. می‌ایستیم و برای بررسی و گرفتن عکس پیاده می‌شوم. باز هم یک کوچه که اطرافش مملو از تپه‌های تشکیل شده از نخاله‌های ساختمانی است. ناگهان سرم گیج می‌رود.
بوی بد و مشمئز کننده بسیار شدید شده است و حالم را دگرگون می‌کند راننده که متوجه بد شدن حالم می‌شود به سمتم‌می آید و می‌گوید این به دلیل نزدیک شدن به محل تخلیه زباله‌های جدید است و چون تازه هستند بوی بسیار بدی دارند.
به سمت محل تخلیه زباله‌ها حرکت می‌کنیم جاده بن بست می‌شود و ۱۰۰ متر قبل از رسیدن به انتهای جاده می‌ایستیم و از خودرو پیاده می‌شوم.
این جا محل تخلیه زباله‌های جدید است و بوی زباله‌ها در شدیدترین حالت خود به مشام می‌رسد. چند نفر در انتهای جاده که با زباله مسدود است در حال فعالیت هستند و به نظر می‌رسد در حال زباله گردی هستند؛ یک لودر هم کمی آن طرف‌تر مشغول کار است پیرمردی که متوجه حضورمان شده است به سمت مان می‌آید و راننده لودر نیز پس از این که ما را می‌بیند لودر را خاموش می‌کند و او نیز به سمت ما می‌آید و تقریبا همزمان به ما می‌رسند.
از پیرمرد می‌پرسم این جا کار می‌کند که پاسخ می‌دهد: سال هاست که این جا کار می‌کنم.
دوباره سوال می‌کنم این جا چند نفر مشغول کار هستند؟ این بار راننده لودر پاسخ می‌دهد: به غیر از ما دو نفر، یک نگهبان نیز در ورودی مستقر است و سه نفر این جا مشغول کار هستیم.
از پیرمرد درباره افرادی که آن طرف‌تر در میان زباله‌ها هستند، می‌پرسم: می‌گوید زباله گرد هستند؛ این جا رفت و آمد این افراد زیاد است زمانی که پیک کرونا بود مانع ورودشان می‌شدیم، اما اکنون که کمی کرونا فروکش کرده است دوباره آمده اند.
چاره‌ای ندارند و هر موقع که جلوی ورودشان را می‌گیریم خانواده هایشان تجمع می‌کنند که ما از کجا نان درآوریم این افراد کار دیگری ندارند و بعضی از آن‌ها سال هاست در این مکان زباله جمع می‌کنند؛ اطراف را نگاه می‌کنم تا چشم کار می‌کند زباله است. یک گله سگ دیگر نیز دیده می‌شوند که تعدادی از آن‌ها به ظاهر بیمار هستند.
یک دسته دیگر کلاغ نیز از روی زباله‌های آن طرف به سمت زباله‌های سمت دیگر پرواز می‌کند، یک سه چرخ و یک پیکان قدیمی نیز آن طرف‌تر است باد در حال وزیدن است و بوی زباله‌ها بیش از پیش اذیت می‌کند و حال مرا بدتر می‌کند تمام لباس هایم بوی دود و زباله گرفته است.
برای بررسی شرایط این زباله گاه با تعدادی از مسئولان تماس می‌گیرم و نظرشان را درباره این زباله گاه جویا می‌شوم.
بخش محروم میان جلگه محل دفع زباله‌های نیشابور شده است
حجت الاسلام مصطفی رضایی عضو شورای شهر عشق آباد که مرکز بخش میان جلگه گفت: متاسفانه بخش محروم میان جلگه محلی برای دفع زباله‌های نیشابور شده و سال هاست زباله‌ها را در این مکان فعلی بدون هیچ گونه مجوزی دفع می‌کنند.
وی گفت: این در حالی است که در این مکان هیچ امکانات و تاسیساتی برای دفع زباله وجود ندارد و تنها تاسیساتی که در این مرکز قرار دارد یک باسکول است که زباله‌های ورودی را وزن می کند.
عضو شورای شهر عشق آباد که مرکز بخش میان جلگه گفت: این مکان محل تجمع حیوانات مختلف شده است. از طرفی تعداد زیادی زباله گرد در این مکان به جمع آوری زباله روی آورده اند و شیرابه‌های این زباله‌ها زمین‌های منطقه را از بین برده است.
رضایی گفت: از همه مشکلات که بگذریم هنگام شب زباله‌ها را آتش می‌زنند و بوی بد آن در منطقه می‌پیچد. هرچه می‌گوییم مصوب کرده اید این زباله گاه را جا به جا کنید و پیگیری می‌کنیم به نتیجه نمی‌رسیم. مگر چه تاسیساتی در این قسمت وجود دارد که هزینه بر است و طی این سال‌ها این‌جابه جایی صورت نگرفته است.
زباله گاه نیشابور هیچ مجوزی ندارد
نوربخش رئیس اداره محیط زیست نیشابور هم گفت: زباله گاه نیشابور کاملا مغایر با ضوابط زیست محیطی است و هیچ مجوزی ندارد؛ چندین سال قبل به هر دلیلی جایی را مشخص کرده اند که به صورت موقت زباله‌ها را آن جا ببرند و اصلا قرار نبوده است دایمی باشد، ولی متاسفانه تاکنون حدود ۳۰ سال زمان برده است و زباله‌ها آن جا تخلیه می‌شود.
وی گفت: آن مکان مغایر با ضوابط زیست محیطی است و با توجه به این که در آن منطقه کمبود خاک وجود دارد در بحث دفع در سطح هم مشکل دارد و از طرفی، چون سطح آب‌های زیر زمینی بالاست و حداکثر در ۵ متری به آب می‌رسد دفن زباله‌ها نیز امکان پذیر نیست.
رئیس اداره محیط زیست نیشابور هم گفت: از آن جایی که زباله گاه در منطقه کال شور که محل عبور آب‌های سطحی است قرار دارد و هیچ گونه استانداری برای آن وجود ندارد باید منتقل شود.
نوربخش گفت: در بحث انتقال نیز از سال ۹۵ در حال پیگیری این موضوع در کارگروه پسماند شهرستان هستیم و چند زمین از طرف منابع طبیعی معرفی شد و در خصوص اراضی چاه یابو که در کیلومتر ۳۰ محور نیشابور به سبزوار واقع شده است به توافق رسیدیم و کار دریافت مجوز‌های آن شروع شد.
بیشتر بخوانید
او گفت: بحث دریافت مجوز ارزیابی زیست محیطی و مجوز سازمان امور زیربنایی در حال پیگیری است که این موارد باید انجام شود تا انتقال زباله گاه و امکان شروع عملیات اجرایی برای شهرداری وجود داشته باشد. همچنین این موضوع در آخرین جلسه مدیریت پسماند شهرداری به ریاست معاون استاندار و فرماندار شهرستان نیشابور مطرح و پیرو آن جلسه‌ای کارشناسی با حضور شهردار، مدیر امور منابع آب و رئیس اداره منابع طبیعی این شهرستان برگزار شد و در نهایت اظهار نظر آب منطقه‌ای نیاز است تا جلسه نهایی کارگروه ارزیابی آثار زیست محیطی پروژه در اداره کل محیط زیست استان برگزار شود.
رئیس اداره محیط زیست نیشابور هم گفت: مقرر شد پاسخ استعلام‌ها به سرعت داده شود تا جلسه نهایی ارزیابی زیست محیطی پرطرح در استان تشکیل شود. بعد از بررسی و در صورت نبود مشکل، مجوز از طرف اداره کل حفاظت محیط زیست صادر خواهد شد و پس از آن مجوز کارگروه امور زیربنایی را می‌خواهد. بعد از آن بحث واگذاری زمین را داریم که بر اساس اظهارات رئیس اداره منابع طبیعی مشکلی برای آن وجود ندارد و فقط بحث تصرفات غیر مجاز در آن جا مطرح است که قرار شده طی روزهای آینده تعیین تکلیف شود و امیدواریم با اتمام این موارد زباله‌گاه هرچه سریع‌تر منتقل شود.
نوربخش گفت: البته محل فعلی نیز باید سامان دهی شود و مشکلات آن را مرتفع و به سازی کنند و نباید آن‌را به همین شکل رها کنند.
وی گفت: متاسفانه این موضوع زمان بر شده است و بوروکراسی اداری در کشور ما یکی از مسائل و مشکلاتی است که باید رفع شود. در ابتدا آن زمین سندی به نام دولت نداشت، مطالعات مربوط به آن را انجام دادند و سند در نهایت به نام منابع طبیعی صادر شد و همین موضوع یک سال طول کشید. بعد از آن ارزیابی زیست محیطی و گرفتن مشاور و مطالعات آن زمان بر شد. پس از آن اظهار نظر آب منطقه‌ای ماند که زمان زیادی گرفت و همه این‌ها دست به دست هم داد و مشکلاتی به وجود آورد که تاکنون زمان برده است.
رئیس اداره محیط زیست نیشابور هم گفت: تذکرات و نامه نگاری‌های متعددی برای این‌موضوع انجام دادیم و سال ۹۴ کارگروه مدیریت پسماند را آن جا بردیم تا از وضعیت بازدید کند و شرایط امروز آن حداقل ۵۰ درصد بهبود یافته است و در گذشته وضعیت آن جا بسیار نامناسب بود، نه باسکولی وجود داشت و نه نظارتی بر حمل و نقل می‌شد. زباله‌ها پوششی نداشت و دفع حداقلی هم نداشت و با پیگیری‌های زیادی که اداره محیط زیست انجام داد تغییراتی در آن جا حاصل شد.
هنوز زمین زباله گاه جدید در اختیار شهرداری قرار نگرفته است
همت آبادی سخنگوی شورای شهر نیشابور هم گفت: در خصوص زباله گاه در شورای پنجم نیز تاکید شورا، شهرداری و فرمانداری بر تغییر مکان فعلی بود، زیرا جایی که هم اکنون زباله گاه در آن مستقر است مناسب نیست و آلودگی‌های زیست محیطی فراوانی دارد. احمد همت آبادی می‌افزاید:سه سال پیش مقدمات این جا به جایی را با پیشنهاد کارگروه مدیریت پسماند شهرستان آغاز کردیم و چهار نقطه مکانی برای زباله گاه جدید معرفی شد و در نهایت زمینی که در منطقه چاه یابو قرار دارد مورد توافق قرار گرفت و مطالعات زیست محیطی آن انجام شد.
وی گفت:در همان زمان در کارگروه مدیریت پسماند مصوب شد این زمین به شهرداری واگذار شود، ولی بحث‌های زیست محیطی و آب‌های زیرزمینی به دلیل وجود مسیل آب در منطقه این روند را طولانی کرد و در بحث واگذاری زمین به شهرداری تعلل شد و تا این لحظه زمینی به شهرداری واگذار نشده است که شهرداری بخواهد آن را منتقل کند.
سخنگوی شورای شهر نیشابور گفت: دستور کار جلسه اخیر مدیریت پسماند شهرستان نیز همین موضوع بود که شخص فرماندار مجدد بر انجام این کار تاکید کرد و مقرر شد جلسه‌ای با حضور شهرداری، آب منطقه‌ای و محیط زیست تشکیل و صورت جلسه‌ای تنظیم شود تا شهرداری مشروط به رعایت برخی اقدامات زمین را تحویل بگیرد تا مقدمات تغییر مکان فراهم شود و امیدواریم این اتفاق رخ دهد. رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر نیشابور در خصوص اعتبار این پروژه نیز می‌گوید: بودجه این اقدام را هم در بودجه ۱۴۰۰ و هم در متمم آن دیده ایم و ردیف اعتباری برای آن پیش بینی شده است و از این منظر مشکلی نداریم‌و اگر زمین در اختیار قرار بگیرد روند کار آغاز خواهد شد.
در زباله گاه فعلی فقط لاپوشانی می‌کنیم!
سید حسن میرفانی شهردار نیشابور هم گفت: زباله‌ها را در آن مکان دفن نمی‌کنیم بلکه روپوشانی و به نظرم حتی لاپوشانی می‌کنیم و وقتی آن‌ها را در سطل ریختیم روی آن خاک می‌ریزیم، کاری که در بسیاری از شهر‌ها در خصوص دفن بهداشتی زباله انجام می‌دهند متاسفانه در این جا انجام نمی‌دهیم.
وی گفت: ما نمی‌توانیم مانند بسیاری از شهر‌ها در این مکان چاله بکنیم و زباله‌ها را دفن کنیم، زیرا سطح آبخوان در این منطقه بالاست و در ۵ متری به آب می‌رسیم و بنابراین فضایی که آن جا حاکم است اصلا فضای خوبی نیست.
شهردار نیشابور گفت: یک سری اصلاحات موقت می‌توانیم در آن منطقه انجام دهیم مانند زمانی که لودر روی زباله‌ها خاک و آهک می‌ریزد، اما در نهایت زباله گاه باید از این مکان منتقل شود.
میرفانی گفت: زمینی به مساحت ۱۸۵ هکتار در ۳۵ کیلومتری محور نیشابور سبزوار برای این موضوع در نظر گرفته شده است، ولی هنوز مراحل واگذاری آن به شهرداری انجام نشده و در اختیار ما قرار نگرفته است.
او گفت:چندین سازمان مانند صنعت و معدن، منابع طبیعی، آب منطقه ای، محیط زیست، شهرداری و فرمانداری باید پای کار باشند و در این یک ماه مسئولیتم تلاش زیادی را از فرماندار دیدم تا به هر نحوی این انتقال انجام شود و امیدواریم این زمین هرچه سریع‌تر تحویل شهرداری شود تا این وضعیتی که در محل زباله گاه فعلی است به پایان برسد و هرچه سریع‌تر این مکان را جا به جا کنیم.
شهردار نیشابور گفت: در آن منطقه یک مسیل وجود دارد که شاخه‌های مختلفی دارد، ۱۶ هکتار از اراضی را پوشش می‌دهد و از وسط زباله گاه جدید عبور می‌کند که نباید روی آن زمین‌ها زباله دفن شود، ولی امکان این که جاده از روی آن عبور کند وجود دارد. از طرفی فردی در نزدیکی آن زمین، معدنی هزار هکتاری را به ثبت رسانده است که بخشی از این زمین‌ها را در بر می‌گیرد و ادعای مالکیت دارد که البته مسئولان مربوط می‌گویند این موضوع قابل حل است و خللی در برنامه کلی ایجاد نمی‌کند.
میرعرفانی گفت: اراضی ملی سند این زمین‌ها را گرفته، تایید اولیه کمیسیون مستند سازی استانداری گرفته شده، تایید کارگروه پسماند شهرستان و استان دریافت شده، ارزیابی زیست محیطی توسط مشاور نیز انجام شده و از میراث فرهنگی، راه و شهرسازی و امور منابع آب نیز استعلام‌های لازم گرفته شده و محیط زیست استان تایید ضمنی داده است که می‌توان این کار را انجام داد. همچنین کسری مدارک مان را به مدیر کل دفتر فنی استانداری ارسال کرده ایم و ایشان هم به تهران فرستاده اند و امیدواریم هرچه سریع‌تر این ۱۸۵ هکتار تایید شود.
وی گفت: زمین تحویل شود باید طراحی‌ها صورت بگیرد و لکه گذاری‌ها انجام شود. جا نمایی‌ها انجام شود که در کدام قسمت‌ها می‌توانیم لندفیل و حفره‌ها را اجرا کنیم و در کدام مناطق می‌توانیم فضای سبز و ساختمان‌ها را ایجاد کنیم. لکه‌های مختلف برای زباله گاه‌های مختلف نیاز است که دیده شود که خود فرایند طراحی و ساخت نیز کمی زمان بر است.
شهردار نیشابور گفت: همزمان با این‌موضوع نیز در آینده‌ای نزدیک کل شهر نیشابور به باکس‌های مکانیزه مجهز خواهد شد و بحث تفکیک زباله از مبدا را خواهیم داشت و در این راه از بخش خصوصی به خصوص در حوزه حمل زباله استفاده خواهیم کرد.
با گذشت ۳۰ سال از آغاز به کار این محل که قرار بوده است به طور موقت فعالیت کند هنوز جا به جایی آن صورت نگرفته است. این اتفاق در حالی است که مطابق اظهارات مسئولان حداقل شش سال است که بحث انتقال این زباله گاه مطرح است و حال سوالی که پیش می‌آید این است که مدت ۳۰ سال برای فعالیت موقت و شش سال برای جا به جایی این زباله گاه غیر استاندارد کافی نیست و چه کسی پاسخ گوی این تعلل‌ها و تخریب محیط زیست خواهد داد؟
منبع: خراسان
انتهای پیام//ص.ب
