به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، یکی از مهم ترین بحث‌های محیط ‌زیستی که در سال‌های اخیر در منطقه سنگان خواف مطرح بوده‌ است بحث تعرض انسان‌ها به قلمرو پلنگ چه به واسطه فعالیت‌های معدنی و چه به واسطه چرای غیر مجاز دام است که عرصه را بر پلنگ که حیوانی قلمروطلب است تنگ می‌کند؛ از طرفی کارگران و کارکنان معدن و مردم منطقه نیز به نوعی پلنگ را تهدیدی برای امنیت منطقه می‌دانند و هر از چندگاهی نیز اخباری تحت عنوان حمله پلنگ به انسان از منطقه گزارش می‌شود اما آیا واقعیت این گونه‌ است یا با کنکاش در حوادث و اتفاقات معدودی که در منطقه رخ داده و رفتارشناسی پلنگ، می‌توان به موضع آگاهانه‌تر و منصفانه‌تری در این موضوع دست یافت.

بتول عابدی رئیس اداره نظارت بر حیات وحش  خراسان رضوی در همین رابطه گفت: معادن سنگ آهن سنگان خواف در محدوده قلمرو زیست گاهی پلنگ است اما با توجه به اینکه ضوابط زیست محیطی به شدت در منطقه رعایت می‌شود و منطقه جمعیت شکار خوبی دارد، علی‌رغم فعالیت‌های معدنی، تردد زیاد وسایل نقلیه و تردد زیاد پرسنل معدن، باز هم پلنگ در آن جا احساس امنیت می‌کند.

 او با اشاره به اینکه تمام عواملی که زیست گاه پلنگ را تهدید می‌کند عوامل انسانی است، افزود: نسبت به تهدید زیست گاهی پلنگ هنوز احساس خطر جدی نداریم و در حال حاضر در فاز همزیستی سازگار هستیم و این همزیستی مسالمت‌آمیز تقریبا چیز کمیابی است و تا کنون تجربه موفقی بوده‌ است اما قطعا افزایش فعالیت‌های معادن، شکار غیر مجاز در منطقه و چرای غیر مجاز و بیش از ظرفیت مراتع، عرصه را بر پلنگ تنگ‌تر خواهد کرد.

---

 رئیس اداره نظارت بر حیات وحش  خراسان رضوی ادامه داد: یکی از دلایل عمده تعرض به قلمرو پلنگ بحث چرای دام است که بسیاری از مواقع شاهد چرای دام در مراتع غیر مجاز و یا مکان‌هایی که اصلا مرتع نیستند، هستیم و گاه در مراتعی هم که مراتع مجاز هستند، چرا در فصل مجاز صورت نمی‌گیرد و ظرفیت دامی که وارد مرتع می‌شود نیز بیش از ظرفیت مجاز مرتع است.

عابدی بیان کرد: به دام داران منطقه بارها و بارها هشدار داده‌ایم که دام‌هایشان را به مراتعی ببرند که منابع طبیعی برای آن پروانه چرا صادر کرده‌ است و فصل مجاز چرا و ظرفیت مجاز مرتع را هم حتما مد نظر قرار دهند و از دامداران خواهش می‌کنیم که برای حفظ جان خود و حفظ سرمایه‌شان که دام‌هایشان است، همچنین حفظ جان پلنگ، جاهایی که مرتع نیستند و منابع طبیعی پروانه چرا برای آن صادر نکرده‌ است، دام‌هایشان را به چرا نبرند چرا که در صورت عدم رعایت این موارد، تبعاتش به زودی نمایان می‌شود و یا چوپانی آسیب می‌بیند یا پلنگی آسیب می‌بیند و قطعا با نادیده گرفتن مکرر، این حوادث گسترده‌تر شده و عمق فاجعه هم بیشتر می‌شود.

او تصریح کرد: شکار غیر مجاز نیز جمعیتی را که طعمه‌ پلنگ است، کاهش داده و پلنگ مجبور می‌شود که برای بقای خود به گله حمله کند، همچنین افزایش و پیش روی معادن و کارخانه‌های فرآوری در منطقه قطعا تهدید جدی برای قلمرو پلنگ‌ خواهد بود.

 رئیس اداره نظارت بر حیات وحش  خراسان رضوی تاکید کرد: پلنگ حیوانی نیست که به راحتی به انسان آسیب برساند مگر اینکه واقعا انسان‌ها عرصه را برایش تنگ کنند و تا کنون دو مورد تعرض پلنگ به انسان در منطقه گزارش شده‌ است که مورد اول به دلیل تهییج و تحریک پلنگ توسط انسان رخ داد و مورد دوم نیز به دلیل چرای دام در مرتع غیر مجاز و در فصلی غیر مجاز بوده و به طور کلی، در هر دو مورد، مقصر انسان‌ها بوده‌اند و پلنگ فقط برای دفاع از خود و حفظ قلمرو مجبور به حمله شده‌ است.

عابدی اظهار کرد: بعد از تعرضات و حمله پلنگ، متعدد و مکرر به منطقه مراجعه کردیم و آموزش‌های زیست محیطی در محل داشتیم، با مسئولین شرکت مربوطه نیز جلسات متعددی برگزار شد همچنین پرسنل را آموزش دادیم که در مواجهه با پلنگ به چه نحو رفتار کنند و چه مواردی را رعایت کنند که تعرض جدی از طرف پلنگ صورت نگیرد.

او افزود: قطعا پیشگیری خیلی راحت‌تر از درمان است و با انجام بعضی اقدامات پیشگیرانه در محل از جمله نصب دوربین، نصب تابلو، عدم نگهداری سگ در محل و جمع‌آوری زباله‌ها سعی کرده‌ایم چیزهایی را که باعث تهییج و حضور پلنگ در منطقه می‌شود، به حداقل برسانیم.

رئیس اداره نظارت بر حیات وحش خراسان رضوی ادامه داد: تقریبا در اکثر شهرستان‌های خراسان رضوی پلنگ حضور دارد و این نشانه این است که جمعیت حیات وحش خوب است و حفاظت خوبی از مناطق به عمل آمده است.

 

علی کشمیری فعال محیط زیست گفت: وقتی میزان بارندگی این منطقه را با مناطقی مثل استان گلستان مقایسه ‌کنیم،می‌بینیم که جای بسی امیدواری است که در این شرایط سخت چه به لحاظ اقلیمی و چه به لحاظ زیست گاهی، پلنگ باز هم به زندگی خود در این منطقه ادامه می‌دهد و این یعنی حال طبیعت منطقه خوب است.

او افزود: در مواجهه انسان با حیواناتی مثل خرس و پلنگ با دو پدیده و واقعیت متفاوت رو به رو هستیم اول اینکه وقتی حیوانی مثل پلنگ یا خرس در نزدیکی سکونت‌گاه انسان‌ها زندگی می‌کند بعضی انسان‌ها دوست دارند، ماجراجویی کنند و به حیوان نزدیک می‌شوند و وقتی که با نزدیک شدن به حیوان از جانب حیوان دچار آسیب می‌شوند، دوست دارند مظلوم‌نمایی کنند و حیوان را در جایگاه حمله قرار دهند.

این فعال محیط زیست ادامه داد: با بازبینی‌های مکرر یکی از ویدئوهای منتشر شده از افرادی که توسط پلنگ آسیب دیدند کاملا مشخص می‌شود که خودشان مقصر بوده‌اند چرا که این افراد با ورود به زیست گاه پلنگ که کیلومترها از ورودی معدن فاصله دارد و با تحریک چند قلاده سگ به حیوان حمله کردند و پلنگ فقط برای دفاع از خودش ناچار بوده به انسان نزدیک شود.

کشمیری بیان کرد: در مناطقی که سکونت‌گاه انسان‌هاست و یا محل کارشان در قلمرو حیواناتی مثل پلنگ واقع شده‌ است، اطلاع رسانی و آگاه سازی مردم منطقه نسبت به رفتارهای حیوان و اینکه در مواجهه با حیوان چه اقداماتی انجام دهند، بسیار مهم است و در این زمینه اقدامات خوبی از جانب محیط زیست انجام شده اما هنوز هم جای کار بسیاری دارد.

او به مواردی از رفتارشناسی پلنگ اشاره و تصریح کرد: به طور کلی پلنگ در طبیعت از انسان دوری می‌کند و دوست ندارد به انسان نزدیک شود ولی کلا در سه حالت ممکن است پلنگ به سکونت‌گاه انسان نزدیک شود؛ حالت اول اینکه پلنگ اگر به هر علتی بیمار باشد یا کهولت سن داشته باشد و قدرت شکار را از دست بدهد به سمتی می‌آید که طعمه‌ آسان‌تری در دسترس باشد. حالت دوم اینکه توله‌هایی که به بلوغ می‌رسند و می‌خواهند از مادر جدا شوند به دنبال قلمرو هستند و در این حالت نیز ممکن است برای پیدا کردن قلمرو به اطراف بروند و حالت سوم هم اینکه وقتی پلنگ در منطقه‌ای زندگی می‌کند و پلنگ قوی‌تری می‌آید و او را از قلمروش بیرون می‌کند این پلنگ به حاشیه رانده شده و دنبال قلمرو جدید خواهد بود.

این فعال محیط زیست تاکید کرد: در دو حالت نیز ممکن است پلنگ به انسان آسیب جدی بزند یکی زمانی که روی لاشه و در حال غذا خوردن است که در این حالت اگر انسان به حیوان نزدیک شود به انسان به چشم رقیب نگاه می‌کند، دیگر اینکه اگر پلنگ ماده به همراه توله‌هایش باشد و به پلنگ نزدیک شویم انسان را به عنوان یک تهدید تلقی می‌کند و از خودش دفاع می‌کند پس بهتر است مردم منطقه این موارد را به خوبی رعایت کنند تا کمتر در معرض آسیب‌های جدی باشند.

کشمیری اظهار کرد: غذا دادن به سگ‌ها در محل معادن یکی از رفتارهای اشتباهی است که در منطقه معادن انجام می‌شود و این رفتار، ناخواسته تعداد سگ‌ها را در محل زیاد می‌کند و ممکن است پلنگ این سگ‌ها را طعمه تلقی کرده و وارد منطقه شود به همین دلیل تا جایی که امکان دارد باید از تجمع سگ‌ها در منطقه جلوگیری کرد.

به گفته‌ رئیس اداره نظارت بر حیات وحش محیط زیست استان، مردم در بحث حفاظت محیط زیست و حیات وحش نقش مهمی دارند و نقش آن‌ها حتی از ارگان‌های دولتی بیشتر است و آموزش‌های محیط زیستی به تنهایی کافی نیست مگر اینکه مردم اراده کنند و بدانند که سرمایه‌های ما فقط نفت و گاز نیست و حیات وحش و تنوع زیستی از جمله پلنگ سرمایه‌های ما هستند و باید در حفظ آن‌ها کوشا باشیم.

اما آنچه باید در این روند مغفول نماند فرهنگ سازی و بستر سازی برای آموزش است، مسئولان باید این بستر را فراهم کنند و مردم نیز باید این فرهنگ را بپذیرند.

منبع: ایسنا

 

انتهای پیام// م.ب