به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، بازرگانان فعال در حوزه تجارت از طریق مرز دوغارون، "روانسازی قوانین و دستورالعمل‌های این حوزه و اعمال مدیریت واحد بر مرز" را چاره قطع دست سودجویانی می‌دانند که عامل مشکلاتی همچون رواج نوبت‌فروشی در این مرز رسمی میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی افغانستان شده است.

گمرک دوغارون با ۱۰۰ سال پیشینه فعالیت، پررونق‌ترین گمرک خراسان رضوی و پس از گمرک مشهد تنها گمرک مستقل در این خراسان رضوی  محسوب می‌شود که تقریبا تمام ترانزیت کالا به افغانستان از طریق آن صورت می‌گیرد.

پایانه مرزی دوغارون رتبه پنجم کشور را در حوزه صادرات از معبر‌های زمینی، رتبه سوم ترانزیت خروجی و رتبه نخست تردد مسافری با ناوگان حمل و نقل عمومی را در بین معبر‌های زمینی کشور از آن خود کرده است.

سالانه افزون بر ۶۵۰ هزار تن انواع کالای صادراتی و ۴۰۰ هزار تن کالای ترانزیتی از طریق پایانه مرزی دوغارون به کشور افغانستان صادر می‌شود.

بیشترین حجم کار این گمرک، ترانزیت کالا از طریق بندرعباس است. کالا‌های تجار افغانستانی، پاکستانی و گاه هندی و دیگر ملل همسایه افغانستان از طریق کشور‌های حوزه خلیج فارس به گمرک‌های بندرعباس، بندرلنگه و همچنین گمرکات مرزی آن کشور‌ها منتقل و از آنجا به گذرگاه رسمی دوغارون ترانزیت می‌شوند.

هم اکنون دو هزار و ۵۰۰ دستگاه کامیون حامل کالا‌های صادراتی و ترانزیت در گذرگاه مرزی رسمی دوغارون واقع در شرق خراسان رضوی متوقف و منتظر هستند تا در صورت مساعدت طرف افغانستانی، از خاک ایران وارد کشور همسایه شوند.

محمد کوهگرد مدیرکل گمرک مرزی دوغارون گفت: معطلی کامیون‌های حامل کالا‌های ترانزیت در مرز دوغارون ناشی از نبود زیرساخت لازم برای پذیرش خودرو‌های سنگین حامل انواع کالا در گمرک کشور افغانستان است و این تعداد کامیون متوقف شده در صف انتظار، مربوط به پایانه مرزی دوغارون، منطقه ویژه اقتصادی دوغارون و بازارچه مرزی است.

او افزود: رفت و آمد کنونی کامیون‌های حامل انواع بار صادراتی و ترانزیتی و خودرو‌های مسافربر در جاده تایباد به سمت دوغارون به سختی صورت می‌گیرد و حتی در برخی از ساعات قطع شده و هیچ رفت و آمدی انجام نمی‌شود.

 

 

محمود امتی نایب رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل خراسان رضوی هم در این باره گفت: لازم است در مورد مرز دوغارون پیش از پرداختن به معلول‌هایی همانند نوبت‌فروشی، علت‌های بروز آن‌ها بررسی شود.

او افزود: مرزی که می‌تواند با روانسازی پروتکل‌ها و رفع موانع توقف کامیون‌ها نقش مهمی در ترانزیت، صادرات و مبادلات تجاری با افغانستان داشته و به نفع موازنه تجاری ایران فعالیت کند اکثر مواقع و هنگام افزایش اندک محموله‌های تجاری بنا به دلایلی دچار توقف اجباری کامیونها، شلوغی، بی‌نظمی و در نهایت دلسردی بازرگانان و اتلاف سرمایه ملی و انرژی بخش خصوصی شده است.

نایب رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل خراسان رضوی ادامه داد: خواب سرمایه بازرگانان ایرانی و افغان، توقف و استهلاک سرمایه رانندگان و شرکت‌های حمل و نقل و در نتیجه افزایش هزینه و کرایه تمام شده حمل کالا‌های ترانزیت و صادراتی از نتایج اوضاع آشفته کنونی در مرز دوغارون است.

امتی بیان کرد: ایجاد رانت، نوبت‌فروشی و پیدایش زمینه‌های تخلف بخشی از عواقب منفی ترافیک پرحجم کامیون‌ها در مرز مهم دوغارون هستند.

او تصریح کرد: اخیرا انجمن صنفی شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل خراسان رضوی گزارشی جامع و کامل از وضعیت مرز دوغارون را همراه با بررسی مشکلات و موانع، علل، ارائه راهکار و پیشنهاد کاربردی منتشر کرده و توسط رئیس اتاق بازرگانی به معاون رئیس  جمهوری تقدیم کرده تا شاید گشایشی در حل مشکلات حاصل شود.

نایب رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل خراسان رضوی فقدان مدیریت واحد مرزی، نبود یا اجرا نشدن طرح جامع مرزی در توقفگاه‌های کامیون، محوطه گمرک، منطقه ویژه اقتصادی دوغارون، بازارچه و حدفاصل گمرک دو کشور ایران و افغانستان را از مهمترین عوامل توقف کامیون‌ها و معطلی کالا‌ها در مرز دوغارون ذکر و تاکید کرد: راهکار حل معضلات گریبانگیر "ایجاد خروجی و ورودی واحد در مرز" است، زیرا هم اکنون دو خروجی در محل یک مرز وجود دارد و دو قانون متفاوت بر آن عمال می‌شود.

امتی به فقدان دیپلماسی فعال برای روانسازی رفت و آمد تجاری با افغانستان به ویژه در حدفاصل گمرک دو کشور اشاره و اظهار کرد: اگر تدبیر و اراده جدی در عمل، برای روانسازی و رونق مرز دوغارون بکار گرفته شود بی‌شک این مرز موقعیت و ظرفیت رفت و آمد روزانه افزون بر هزار دستگاه کامیون حامل کالا‌های صادراتی و ترانزیت را دارد.

او افزود: پدیده نوبت‌فروشی به کامیون‌ها در مرز دوغارون وجود دارد.

نایب رئیس هیات مدیره انجمن صنفی شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل خراسان رضوی ادامه داد: هم‌اکنون صد‌ها دستگاه کامیون به اجبار در مرز دوغارون متوقف شده‌اند و تعداد ناوگان ورودی با بار صادراتی و ترانزیتی بیشتر از کامیون‌های خروجی از مرز دوغارون است. تداوم انباشت و توقف کامیون‌ها باعث مفسده‌هایی همچون نوبت‌فروشی و دیگر ناهنجاری‌ها شده است.

امتی بیان کرد: عواقب این معضلات موجب تقویت و نهادینه شدن جایگاه افراد سودجو و رانتخوار از یک طرف و از طرف دیگر دلسردی و نارضایتی فعالان اقتصادی دو سوی مرز، تغییر مسیر ترانزیت از ایران و انتشار و سرایت این نوع تخلفات و آلودگی‌ها در سطوح دیگر خواهد بود.

 

 

اجبار به توقف طولانی کامیون‌های حامل کالا‌های صادراتی و ترانزیتی در دوغارون برای رسیدن نوبت عبورشان از مرز و ورود به خاک افغانستان از طریق معبر مرزی اسلام‌قلعه آن کشور که در مقابل گذرگاه دوغارون ایران قرار دارد موجب زیان و صرف هزینه‌های مازاد برای تاجران مالک بار و نیز رانندگان کامیون‌ها است.

همین امر موجب رواج پدیده‌ای به نام نوبت‌فروشی در مرز دوغارون شده تا از این طریق کامیون و بار آن با کمترین زمان خواب کالا و توقف کامیون، قادر به عبور از مرز شود.

امید جهانخواه ناظر گمرکات خراسان رضوی در خصوص نوبت‌فروشی و اضافه پرداختی‌های غیرقانونی در مرز دوغارون گفت: به هر حال این موضوع وجود دارد و نمی‌توان آن را انکار کرد.

او افزود: با این وجود پیرو پیگیریها، وقوع چنین مواردی در مرز دوغارون کاهش یافته و حتی در قالب برپایی نشست‌های متعدد با مسوولان گمرک افغانستان میزان دریافتی‌ها از کامیون‌های باری در گمرک ایران اعلام شده است.

ناظر گمرکات خراسان رضوی ادامه داد: همچنین به طرف مقابل اعلام شده که می‌بایست در برابر این دریافتی‌ها رسید پرداخت ارائه شود لذا مواردی که فاقد رسید پرداخت است غیرقانونی و غیرقابل پذیرش خواهد بود. در این خصوص اطلاع‌رسانی‌های لازم هم صورت گرفته است.

جهانخواه بیان کرد: در اینگونه موارد با وجود تلاش بخش دولتی، فعالان بخش خصوصی هم باید برای ریشه‌کنی مشکلات، در کنار بخش دولتی همکاری لازم را از طریق نظارت بر نمایندگان خود در مرز و اطلاع‌رسانی به رانندگان، بازرگانان و شرکای تجاری خود به عمل آورند.

او همچنین عمده مشکل و گره ترافیکی جاری را در مرز دوغارون مربوط به خرابی جاده در مسیر گمرک دوغارون ایران تا گمرک اسلام‌قلعه افغانستان عنوان و تصریح کرد: باریکی عرض این جاده همراه با تلاقی مسیر‌های کامیونی و مسافری در آن موجب کاهش سرعت رفت و آمد در مرز دوغارون شده است.

ناظر گمرکات خراسان رضوی به موضوع فقدان مدیریت واحد مرزی در گذرگاه دوغارون اشاره و تاکید کرد: مدیریت واحد مرزی بر اساس ماده ۱۲ قانون امور گمرکی و دستور العمل ساماندهی و تقویت مدیریت مبادی ورودی وخروجی مرز‌های زمینی و آبی کشور بر عهده گمرک است.

جهانخواه اظهار کرد: اما با وجود چنین مسوولیتی، اختیارات لازم برای ایفای آن به سازمان گمرک داده نشده است. دیگر سازمان‌های فعال در گذرگاه مرزی دوغارون هم در برخی از مسائل صرفا بر اساس دستورات سلسله مراتب سازمانی خود تصمیم گیری و انجام وظیفه می‌کنند.

 

 

 

کریم نوایی‌نظامی مدیر پایانه مرزی دوغارون هم در این باره گفت: وجود چنین چیزی را شنیده‌ام، اما گویا این پدیده در "منطقه ویژه اقتصادی دوغارون" جریان دارد و نه مرز لذا صحت و سقم آن را تایید نمی‌کنم، زیرا تاکنون گزارش مکتوب و هیچگونه مستندی در این خصوص دریافت نشده است.

او افزود: اگر این اتفاق روی داده باید نماینده انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل در منطقه مستقر شده تا از نزدیک بطور میدانی بر رفت و آمد کامیون‌های باری نظارت کند.

مدیر پایانه مرزی دوغارون ادامه داد: تا جایی که مطلع هستم انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل گویا نماینده‌ای در منطقه ویژه اقتصادی دوغارون دارد، اما ظاهرا تاکنون هیچگونه گزارشی درباره نوبت‌فروشی به کامیون‌ها در این منطقه نداده است.

نوایی‌نظامی بیان کرد: چینی نظارتی در حوزه اختیارات نماینده انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل قرار دارد، زیرا قادر است قبض‌های توقفگاه کامیون‌ها را بررسی نماید تا مشخص شود هر کامیون در چه تاریخی وارد یا خارج شده است. اگر تخلفی روخ داده باشد از این طریق قابل تشخیص خواهد بود.

او همچنین منطقه ویژه اقتصادی دوغارون را بیرون از محدوده پایانه مرزی ذکر و تصریح کرد: درخواستی به منطقه ویژه داده‌ایم مبنی بر اینکه اجازه دهند نماینده پایانه به عنوان یک دستگاه دولتی در منطقه ویژه مستقر شود تا اقدام به کنترل اسناد حمل و جلوگیری از وقوع مسائلی مانند نوبت‌فروشی کند، ولی با درخواست موافقت نشد.

مدیر پایانه مرزی دوغارون در مورد وقوع نوبت‌فروشی در پایانه مرزی تاکید کرد: نوبت‌دهی در این پایانه مرزی وجود ندارد، زیرا هر کامیون ورودی به پایانه پس از پایان کارش بلافاصله خارج از آن می‌شود.

نوایی نظامی اظهار کرد: البته این روز‌ها که مرز شلوغ و ظرفیت پذیرش کامیون هم از طرف افغانستان محدود است به ناچار توقف کامیون یا همان "خواب خودروها" در مرز زیاد می‌شود لذا توقفگاه شهرداری تایباد به رانندگان این کامیون‌ها نوبت داده و هنگام خروج آن‌ها از پایانه علاوه بر اسناد حمل، قبض توقفگاه توسط اداره راهداری کنترل می‌شود.

او افزود: چنین روندی برای کامیون‌ها در محدوده منطقه ویژه اقتصادی دوغارون انجام نمی‌شود و یا نظارتی بر روی آن صورت نمی‌گیرد.

 

 

غلام مولا غدیری مدیرعامل یکی از شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل فعال در مرز دوغارون هم در این اره گفت: پیشتر در موارد اینچنینی اظهار نظر کردم و پس از آن برای مدت‌های مدید حمل بار‌های متعلق به من در مرز دوغاون با مشکل روبرو بود. 

او افزود: همه مسوولان از رئیس جمهوری تا نمایندگان مجلس، مسوولان وزارتی و مدیران استانی برای سهولت امر ترانزیت و صادرات و روانسازی عبور از مرز قول مساعد داده‌اند، ولی به آن عمل نشده و اکنون شرکت‌ها و صاحبان بار به واسطه بروز سهل‌انگاری اداری در مرز متضرر می‌شوند.

مدیرعامل یکی از شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل فعال در مرز دوغارون بر لزوم انعکاس رسانه‌ای وضعیت نابسامان مرز دوغارون تاکید و "امنیت" را مزیت منحصر به فرد ایران برای عبور کالا‌های تجاری توصیف وادامه داد: با تلاش شرکت‌های حمل و نقل ایرانی بار‌هایی ترانزیتی که قرار بود از طریق بندر گوادر پاکستان به افغانستان منتقل شود هم اکنون به ایران می‌آید.

مولا غدیری بیان کرد: هر چند هزینه‌های ترانزیت کالا در ایران بیشتر است، اما این تغییر مسیر ترانزیت کالا‌های افغانستان از پاکستان به ایران بخاطر امنیت ایران در مقابل فقدان امنیت در پاکستان برای کامیون‌های حامل بار تجاری و ترانزیتی رخ داده است.

او تصریح کرد: مشکل کنونی اجبار به خواب یا توقف ۱۰ تا ۱۲ روزه کامیون‌های حامل بار ترانزیت در مرز دوغارون است.

مدیرعامل یکی از شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل فعال در مرز دوغارون تاکید کرد: در حالی که باید روزانه هزار دستگاه کامیون از مرز دوغارون در ایران به سمت افغانستان خارج شود هم‌اینک فقط نیمی از این تعداد صورت می‌گیرد که به هیچوجه کافی نیست.

مولا غدیری اظهار کرد: لازم است مسوولان ذیربط در جمهوری اسلامی ایران با استفاده از ابزار دیپلماسی، مسوولان افغان را وادار به تمهید ظرفیت‌ها در آنسوی مرز برای افزایش شمار کامیون‌های ورودی به آن کشور نمایند.

او افزود: شرکت‌های حمل و نقل و به تبع آن صاحبان کالا بخاطر خواب اجباری کامیون‌ها در مرز دوغارون مجبور به هزینه ده‌ها میلیون ریالی برای انبارداری یک کانتینر و دموراژ آن در بندرعباس هستند.

مدیرعامل یکی از شرکت‌های بین‌المللی حمل و نقل فعال در مرز دوغارون  ادامه داد: با ارائه اسناد معتبر عرض می‌کنم که تنها برای یک کانتینر ۲۰۰ میلیون ریال هزینه دموراژ پرداخت شده و همین پول در قالب دلار به جیب شرکت کشتیرانی خارجی رفته است.

مولا غدیری بیان کرد: صاحبان بار در حال پرداخت خسارت‌های هنگفت بخاطر تاخیر در عبور کامیون‌های حمل کالا از مرز و زیان از ناحیه هزینه‌های تحمیلی هستند. این در حالی است که کشورمان در شرایط تحریم‌های ظالمانه نیازمند کسب ارز و حصول درآمد از ناحیه ترانزیت است.

او تصریح کرد: در صورتی که اقدام بهنگام برای رفع این مشکلات صورت نگیرد بازرگانان خارجی از انتخاب مسیر ایران برای ترانزیت کالای خود به سمت افغانستان و دیگر کشور‌های آسیای میانه دلسرد می‌شوند.

منبع: ایرنا

 

انتهای پیام//ف .ک