به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، سلیمان نوری، خراسان‌پژوه درباره آداب و رسوم مردم خراسان در شب یلدا می‌گوید: شاهنامه خوانی و خواندن قصه‌هایی مانند داستان‌های امیرارسلان نامدار نیز در این جمع مورد توجه بود.دیوان حافظ و فال حافظ نیز در سال‌های سده معاصر به آیین چله مشهدی اضافه شده است.

او ادامه می‌دهد: مشهدی‌های قدیم معتقد هستند که اگر مقداری هندوانه در شب چله میل کنند، در سراسر چله بزرگ و کوچک؛ یعنی در زمستان سرما و بیماری بر آن‌ها اثر نخواهد داشت. البته بعد از خوردن هندوانه، رسم بر این بود که پوست هندوانه را به پشت بام همسایه بیاندازند تا اگر استطاعت خرید این میوه را ندارد، پوست آن را بتراشد و بخورد و این عمل تا بام همسایه هفتم ادامه داشت.

این فعال گردشگری و پژوهشگر مردم شناسی گفت: از مراسم دیگر این شب، فرستادن خوانچه میوه از طرف داماد برای خانواده عروس بود. در این خوانچه باید لااقل هفت رنگ میوه (انار، انگور، پرتقال، سیب، گلابی، هندوانه و ...) موجود می‌بود. هدایای مناسب از قبیل: قواره پارچه، دستبند یا گردن‌بند برای عروس هم همراه آن می‌شد. این خوانچه‌ها در طبق مسی قرار گرفته و توسط افرادی با عنوان طبق‌کش به خانه عروس ارسال می‌شد. این مردان در پی یکدیگر با شادی و پایکوبان، راهی خانه عروس می‌شدند. خانواده دختر نیز به پاس قدردانی و به رسم یادبود، لباس و یا قطعه پارچه‌ای را برای خانواده داماد، در سینی خالی شده می‌فرستاد.

 

 

این خراسان پژوه گفت: در مشهد قدیم اگر قبل از شب چله برف باریده بود، زنان خانواده اقدام به تهیه برف و شیره برای شب چله می‌کردند تا حاضران در مراسم شب چله با خوردن برف شیره، با شیرین کردن کام با معجونی از بارش زمستانی، با سردی زمستان آشتی کنند.

نوری ادامه داد:اما یکی از آیین‌های ویژه شب چله در بخش‌های جنوبی خراسان، مراسم «کف زدن» است. در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبک را که در این دیار به «بیخ» مشهور است، در آب خیسانده و پس از چند بار جوشاندن در ظرف بزرگ سفالی به نام «تغار» می‌ریزند. مردان و جوانان فامیل با دسته‌ای از چوب‌های نازک درخت انار به نام «دسته گز» مایع مزبور را آنقدر هم می‌زنند تا به صورت کف درآید و این کار باید در محیط سرد صورت گیرد تا مایع مزبور کف کند. کف آماده شده با مخلوط کردن شیره انگور آماده خوردن شده و پس از تزیین با مغز گردو و پسته برای پذیرایی مهمانان آورده می‌شود

او گفت: در مشهد کنونی به غیر از برخی خانواده‌های اصیل، کمتر آیین شب چله به روال قدیم برگزار می‌شود. شب چله در مشهد هم‌اکنون بیشتر به برنامه‌های عمومی برگزار شده در مکان‌های فرهنگی و هتل‌ها و البته جمع‌های شبانه خانوادگی کوچک که در آن حداکثر هندوانه‌ای خورده شده و فال حافظی گرفته می‌شود، خلاصه شده است.


انتهای پیام//م. م