یک تیر و دو نشان؛ راه حل آمریکا و اروپا برای به سرانجام رساندن برجام

با یک تیر دو نشان زدن حکایت این روزهای دنیای دیپلماسی است آن هم برای کشورهایی که خودشان را ابر قدرت می‌دانند و برای خودشان برو بیایی رقم زده اند. این ماجرا حکایت این روزهایی آمریکاست ؛ کشوری که از یک سو توافق برجام را مرده می‌داند و از سویی دیگر در پشت پرده پیغام پسغام‌های بسیاری می‌فرستد تا بلکه برجام دوباره زنده شود. در این میان اروپا نیز همواره نقش میانجی را ایفا کرده که البته با رفتارهایش با ژست بی طرفی اش اصلا همسان نبوده است.حالا موضوع این است که تکلیف ما با آمریکا تاحدودی روشن است اما در این میان موضع اروپا در قبال ایران چیست؟ موضوعی که باعث شد تا نظر یک کارشناس سیاسی را درباره آن جویا شویم.

میانجی گری به سبک اروپا

ابوالقاسم دلفی سفیر پیشین ایران در فرانسه و کارشناس مسائل بین المللی و اروپا در این باره به ما گفت: مذاکرات ما و غربی‌ها درباره هسته‌ای ابتدایش با اروپایی‌ها شروع شده است یعنی از سال ۲۰۰۳ و حدود ۲۰ سال قبل تروئیکای اتحادیه اروپا مذاکرات خود را مجزا از آمریکا با ما شروع کرده اند و طی این سال‌ها با کش و قوس‌های مختلف این مذاکرات ادامه دارد بوده است تا این اواخر. دراین فاصله اروپایی‌ها روابط خود را بر اساس مصوبه خود در کمیسیون اروپا و کلیت روابط در اتحادیه اروپا با جمهوری اسلامی ایران به موضوع هسته‌ای منوط کرده اند؛ یعنی تا زمانی که موضوع هسته‌ای ایران در سازمان انرژی اتمی وین حل و فصل نشود روابط اروپا با ایران روابط عادی نخواهد بود و این را از اواخر سال ۹۰ اعلام کردند بنابراین برای اروپا مذاکرات هسته اهمیتش در این است که از راه گفتگو موضوع عدم اشاعه سلاح هسته‌ای را به توافق برسانند.

وی ادامه داد: در سال ۲۰۱۵ تا یک مرحله‌ای به این توافق دست یافتیم اما به دلیل بد قولی آمریکایی‌ها و بدعهدی اروپایی‌ها این توافق اجرایی نشد، اما آن‌ها همچنان به دنبال این هستند که موضوع هسته‌ای و مذاکرات هسته‌ای ایران و ۵ +۱ به یک سرانجام برسد . در موضوع اوکراین اروپایی‌ها سه مشکل مهم داشتند اول اینکه امنیت اروپا به خطر افتاده است و جنگ در مرز اروپا را با مشکل امنیتی مواجه کرده بود. مساله دومی که اروپا با آن دست و پنجه نرم می‌کرد مساله انرژی بوده است زیرا به دلیل جنگ روسیه و اوکراین در این زمینه با مشکل مواجه شدند ، زیرا روسیه و اوکراین جز مهمترین تامین کننده انرژی در جهان هستند.

وقتی جنگ اوکراین و روسیه دامنگیر اروپا می‌شود

دلفی بیان کرد: سومین مشکل هم کمبود غلات در دنیا بود و با وجود این سه مشکل باعث شد تا  نگاه اروپا به ایران متفاوت شود، زیرا ایران به عنوان دارنده یکی از ذخایر مهم انرژی در دنیا مطرح بود و می‌توانست به اروپا کمک کند، اما که اروپا گمان کرده بود ما به سمت روسیه تمایل داریم و با اروپا به تفاهم نرسیدیم. به همین دلیل اروپا احساس کرد در زمانی که امنیت و غذیش به خطر افتاده ما در کنارش نبودیم و هم زمان با آن مذاکرات وین به سرانجام مشخصی نرسید و خواسته‌های ما و آمریکا با هم منطبق نشد تا زمانی که بورل یک طرح پیشنهادی ارائه کرد که به زعم اروپایی‌ها این طرح کوتاه مدت تا حدودی میتوانست مشکل برجام را حل کند.

این کارشناس بین الملل افزود: در این مرحله هم ما پیشنهاداتی ارائه کردیم، ولی بازهم به سرانجام نرسید و آمریکا و اروپایی‌ها به دنبال بهانه بودند تا ما را به میز مذاکره برگردانند و برای اینکه به ما فشار بیاورند تا در میز مذاکراه امتیازاتی را که آن‌ها میخواهند به سرانجام برسانند بنابراین فشار‌ها را زیاد کردند و موضوع حقوق بشر یکی از بهانه‌های آن‌ها بود که در ابتدا در مجمع عمومی قعطنامه صادر کردند وبعد در شورای حقوق بشر موضوع بشر موضوع ایران را به عنوان موضوع ویژه در نظر گرفتند و کمیته حقیقت یاب تشکیل دادند بنابراین مجموعه این اتفاقات و اینکه اروپا و آمریکایی‌ها به چه دلیل پس از مدت‌ها موضوع حقوق بشر را در دست بررسی قرار دادند به زعم بسیاری یکی از مهترین عواملش این بود که مذاکرات هسته‌ای را به سرانجام برسانند.